Vulva Nedir?
Vulva; kadın üreme sisteminin dış kısmında kalan bölümüdür, dış genital bölge olarak da tanımlanır. İç ve dış vajina dudakları (labia minora-majora), klitoris, vajina giriş aralığı (vestibulum) ve tüm bu bölgeye ait dokuları kapsayan alan vulva olarak adlandırılır. Ayrıca vajina giriş aralığında yer alan Bartholin bezi ve diğer yağ bezleri (salgıların üretiminden sorumlu olan bezler) de vulvanın parçası olarak değerlendirilir. Yapı itibariyle oldukça hassas bir bölge olan vulva, son derece dikkat edilmesi gereken bir hassas ve hijyen konusunda çok dikkat edilmesi gereken bir bölümdür.
Vulva Kanseri Nedir? Nedenleri Nelerdir?
Vulva Kanseri, kadın dış genital bölgesinde yer alan dokuları oluşturan hücrelerin, pek çok farklı neden sonucunda kontrolsüz bir şekilde çoğalması ve bu çoğalmayla birlikte bu bölgede olan dokularda tümör benzeri yapıların meydana gelmesi olarak da tanımlanabilir. Bir diğer deyişle epitel bölgede iyi veya kötü huylu hücre oluşmasıdır.
Vulva kanserine neden olabilecek faktörler kişiye göre değişkenlik göstermekle birlikte genel hatlarıyla ileri yaş, HPV, sigara, HIV ve bazı cilt hastalıkları olarak sıralanabilir.
Vulva Kanseri, ileri yaş olarak tabir ettiğimiz, özellikle menopoz dönemine girmiş 55 ila 75 yaşları arası kadınlarda daha sık görülen bir kanser türüdür. Daha erken yaştaki kadınlarda da görülmesi muhtemel olsa da, genelde bu teşhis HPV (Human Papillomavirus) enfeksiyonu sonucu ortaya çıkmaktadır.
Peki, HPV virüsü nedir? HPV virüsü; hem erkek hem de kadın genital mukozalarında enfeksiyon yapan ve siğil şeklinde kitlelerin oluşumuna neden olan bir çeşit virüstür. Cinsel yolla bulaşan bu virüse karşı insan vücudu genelde bağışıklık kazanarak bu virüsü etkisiz hale getirir, ancak HPV’nin bazı türleri (HPV 16-33-39 gibi) kanser riski taşımaktadır. Yani bu virüsle enfekte olunması kansere yakalanma riskini beraberinde getirebilir.
Vulva kanserine neden olabilecek faktörlerden bir diğeri de sigara kullanımıdır. Sigara kullanan kişilerin bağışıklık sisteminin diğer kişilere göre daha düşük olması; vücuda alınan herhangi bir virüse karşı bağışıklığı da zayıflatmaktadır. Bu durum vulva kanseri için özellikle geçerlidir. Sigara kullanımı bırakılarak, hatta daha iyisi sigara kullanımına hiç başlanmayarak vulva kanserine yakalanma riski en az seviyeye indirilebilir. Çünkü sigara tüketimi, içerdiği sayısız kanserojen madde nedeniyle vulva kanseri riskini büyük ölçüde artırır.
HIV virüsü de vulva kanserine neden olabilecek bir diğer faktördür. Bilindiği üzere HIV virüsü (Human Immunodeficiency Virus / İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü), kan, tükürük veya korunmasız cinsel ilişki yoluyla bulaşabilen, insan vücudunun çeşitli dokularına yerleşebilen ve kişinin bağışıklık sistemini tamamen yerle bir edebilen bir virüstür. Bağışıklık sistemiyle bire bir orantılı bu virüs, vulva bölgesinde oluşabilecek herhangi bir anormal durumunda kanser gelişimini çok hızlı bir şekilde etkileyebilir. Cinsel partner sayısını azaltmak veya cinsel ilişki esnasında kondom kullanmak HIV virüsüne yakalanma riskini önemli ölçüde azaltabilir.
Vulva bölgesindeki oluşan kuruluk veya kalınlaşma gibi belirtilerle seyreden ve Liken planus veya Lichen sclerosus adı verilen bazı cilt rahatsızlıkları da vulva kanserini etkileyen faktörlerden biridir. Bu tarz cilt rahatsızlıkları epitel bölgede normal formlarından hızlıca tümörlü hücreye dönüşebilir ve vulva kanserini tetikleyebilir.
Vulva Kanseri Belirtileri Nelerdir?
- Vulvada yani dış genital bölgede geçmeyen, uzun süreli kaşıntı
- İç veya dış dudak diye tabir edilen bölgede ağrı, sızı ya da hassasiyet olması
- Beyaz, kırmızı veya siyah cilt lekeleri
- Vulva bölgesinde oluşan yumru veya siğiller ve bunların büyüyerek ele gelir hale gelmesi
- Vulva bölgesinde var olan benlerin şekil veya renk değiştirmesi
- Açık bir yara oluşması
- Adet dönemleri arasında vulvada kanama
- ‘Leke’ denilebilecek şekilde vajinal akıntı
- İdrar yapma esnasında hissedilen yanma ve ağrı hissi
- Vulva bölgesinde iyileşmeyen yaralar
- Cinsel ilişki sırasında hissedilebilecek ağrılar
- Kasıklarda hissedilen ağrılar
- Dış genital bölgede kalınlaşma
Vulva kanseri belirtilerinden birine veya birkaçına sahipseniz veya vulva bölgesinde beklenmedik bir değişiklik gözlemliyorsanız, vakit kaybetmeden uzman bir doktora başvurulmalısınız.
Vulva Kanseri Nasıl Teşhis Edilir? Evreleri Nelerdir?
Vulva Kanserini teşhis etmek için birden fazla yöntem bulunur. Öncelik her zaman vulvanın incelenmesidir. Yani doktor fiziki muayene yaparak vulva bölgesinde oluşan değişiklikleri belirler. Kolonoskopik olarak yapılan bu muayenede doktor büyüteç görevi gören cihazlar kullanır ve vulva bölgesindeki değişiklikleri inceler. Daha sonrasında gerekli görüldüğü durumlarda doktor bu bölgeden bir doku örneği alarak biyopsiye gönderebilir ve böylece tanı kesin olarak konmuş olur.
Eğer doktorunuzun biyopsiye gönderdiği dokuda kanser hücrelerine rastlanırsa, kanserin boyutunu ve evresini tanımlamak üzere başka muayeneler veya testler yapılabilir. Bunlar pelvik bölgenin derinlemesine incelenmesi, tomografi veya MR çekilmesi şeklinde olabilir. Gerekli görülmesi halinde daha detaylı bir inceleme için sistoskopi gibi özel görüntüleme yöntemlerine de başvurulabilir.
Vulva Kanseri’nin evreleri 4 kısımda incelenebilir :
- Birinci Evre : Sadece vulva bölgesinde değişiklik ya da anomalinin olduğu evredir. Yani hücreler henüz yüzeyseldir, metastaz yapmamıştır.
- İkinci Evre : Kanserli hücrelerin sadece vulvada değil, alt vajina veya anüsün de bulunduğu, dış genital bölgeye yakın çevrelerde de görülmeye başlandığı evredir.
- Üçüncü Evre : Aynı bölgede bulunan lenflerde de hücrelerin görülmeye başladığı evredir.
- Dördüncü Evre : Kanserli hücrelerin vücudun diğer bölgelerine de yayıldığının teşhis edildiği evredir.
Vulva Kanseri Tedavi Edilebilir mi?
Vulva kanserinin etkili ve doğru bir şekilde tedavi edilebilmesi için hastalığın erken dönemde teşhisinin konulması ve hangi evrede olduğunun bulunması çok önemlidir. Konusunda ve alanında uzman bir hekim tarafından yapılacak bir değerlendirme ve detaylı bir fiziki muayene sonucunda tedavi rotası belirlenir. Arzu edilirse veya gerekli görülürse ek görüntüleme ve laboratuvar tetkiklerinden de yararlanılabilir. Yani, vulva kanseri tedavisi mümkün olan ancak her kanser türünde olduğu gibi hastanın yaşı, durumu ve kanserin evresine bağlı olarak değişkenlik gösterebilen bir hastalıktır.
Vulva kanseri tedavisinde özellikle cerrahi operasyon, radyoterapi ve kemoterapi ön plana çıkmaktadır. Tedavinin cerrahi operasyon kısmıi kanserin yayılımına ve evresine göre, belirli bir bölgenin veya tüm bölgenin alınmasını içerebilir. Radyoterapi tedavisi ise cerrahi operasyonun öncesinde veya sonrasında tercih edilebilir. Cerrahi operasyon öncesinde verilen radyoterapi kanserli hücrenin küçülmesine ve planlanan operasyonun daha kolay yapılmasına olanak sağlar. Cerrahi operasyon sonrası uygulanan radyoterapi ise hücrelerin daha fazla yayılım göstermesini engeller. Kemoterapi tedavisi ise cerrahi işlemlerin veya radyoterapinin tek başına sonuç alınamadığı durumlarda kullanılır.
Pek çok hastalığın tedavilerinde de olabileceği gibi vulva kanserinin tedavilerinin de bazı yan etkileri görülebilir. Vulvanın mesaneye veya rektuma yakın olması, bu bölgelerde tahrişe sebep olabilir. Bunun dışında vulva bölgesi çevresinde ağrı ve şişme, ishal, yorgunluk hissi, kasık kıllarında kalıcı dökülme, vajina daralması, sistit (mesane iltihaplanması), yorgunluk, mide bulantısı ya da kusma, saç dökülmesi veya ülser gibi yan etkiler görülebilir. Bu yan etkiler yapılan cerrahi operasyona, alınan radyoterapi tedavisine veya kemoterapi dozlarına göre değişkenlik gösterebilir. Cerrahi operasyon yapılan hastalarda bağırsak ve mesanenin tahrişi, bağırsak hareketlerinin ve idrara çıkma sıklığının artması daha sık görülürken; radyoterapi veya kemoterapi alan hastalarda bulantı, kıl/ saç dökülmesi veya sistit gibi yan etkilere daha sık rastlanmaktadır.
Vulva kanseri tedavisi genellikle iyi seyirli gözlemlenen bir tedavidir ve fazla endişe teşkil etmeden sonuç alınabilir. Bu duruma etken olan özelliklerden biri de, vulvanın rahat gözlemlenebilen dokulardan oluşmasıdır. Erken teşhis edilmesi halinde hastalığın tamamen ortadan kalkma olasılığı %80-85 civarındadır. Bu nedenle erken teşhis hayat kurtarır cümlesi bu rahatsızlık için de son derece önemlidir.