Kısırlık olarak adlandırılan infertilite hastalığı, kadın ve erkeğin düzenli olarak bir cinsel hayatı olmalarına rağmen, 1 yıl süre içinde doğal yollardan gebe kalınmama durumu olmaktadır. Eğer kadınlar 35 yaşın üzerinde ise ve 1 yıllık süre içerisinde düzenli ilişkiye girmelerine rağmen gebe kalınamama sorunu varsa o zaman kısırlık bulgularının olduğuna yönelik çeşitli testler yapılması gerekmektedir. Bununla birlikte, kısırlık yaş ilerledikçe daha fazla görülmektedir. Kısırlık hastalığı tamamen üreme sistemden kaynaklı bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Kısırlığın nedenleri bir çok farklı faktöre bağlı olarak ortaya çıkabileceği gibi tek bir sebebe de bağlı olabilmektedir.
Kısırlığın tedavisinde öncelikle kadın infertilitesi nedeninin belirlenmesi önemli olmaktadır. İnfertilite hastalığının çözümü için birçok etkili ve teknik yönden geliştirilmiş tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Bu tedavi yöntemlerinde başarı oranı gittikçe artış göstermektedir.
Kısırlık Nedenleri
Kadın infertilitesi kapsamında kadınlardan kaynaklı sebepler bir çok faktöre bağlı olabilir. Bazen neden tam olarak belirlenirken bazen neden belirlenemeyebilir.
Kadın infertilitesinin en belirgin risk faktörleri:
- Fallop tüplerinin tıkanıklığı, yapışık olması, hasar görmüş olması
- Yumurtlamayla ilgili bozukluklar, sorunlar
- Polikistik over sendromu, çikolata kisti
- Yumurta yapısı bozuklukları
- Erken menapoz
- Adet döneminin düzensiz geçirilmesi
- Çeşitli enfeksiyonların geçirilmesi
- Karın bölgesinden yada içinden ameliyat olunması
- Yumurtalık rezervinin azalmış olması
- Prolaktin seviyesinin yüksek olması
- Endometriozis
- Rahimde miyomların oluşması
- Tiroid problemleri
- Kanser tedavisinin görülmüş olması
- Diyabet hastalığı, karaciğer hastalığı gibi bazı başka hastalıklar
- Aşırı kafein tüketimi
- Obezite
- Aşırı alkol tüketimi, sigara tüketimi
- Adet olmama yada geç adet olmak gibi faktörler kısırlığa yol açmaktadır.
Gebeliğin normal bir süreç içerisinde gelişebilmesi için fallop tüplerinin düzgün çalışması ve tıkanık olmaması gerekmektedir. Çünkü gebelik sürecinde spermler rahimden geçerek tüpler yolu ile yumurtaya ulaşmaya çalışmaktadır. Dolayısıyla spermin tüplerden akıcı bir şekilde geçmesi ve yumurtaya ulaşması önemlidir. Bu yüzden tüplerin tıkalı olmaması ve fonksiyonlarını tam anlamıyla yerine getirmesi gerekmektedir.
Kadın İnfertilitesinin Sebepleri Nelerdir ?
Kadın infertilitesi sebeplerinin çoğunluğu tüplerden yada yumurtalıklardan kaynaklı olarak ortaya çıkabilmektedir. Tüplerde bir takım bozulmalar olabilmektedir. Yani fallop tüpleri herhangi bir nedenle hasar görmüş olabilir yada tüplerde tıkanıklık olmuş olabilir. Bu yüzden, öncelikle tüplerde bir sorun olup olmadığının tespit edilmesi için bazı tespitler yapılması önemli olmaktadır. Test ve tetkikler kapsamında hsg tetkikleri ile elde edilen görüntülerle, tüplerde bozukluk olup olmadığı tespit edilmekte ve eğer tüplerde bir bozukluk tespit edilirse daha sonradan laparoskopi uygulaması yapılabilmektedir.
Bununla birlikte, tüpler eğer yapışıksa, kapalıysa yada hasar görmüş durumdaysa, bu durumda tüplerin cerrahi yöntemlerle tedavi edilmesi ve hasarın düzeltilmesi yoluna gidilmektedir. Tüplerin bu bozukluğunun cerrahi yöntemlerle tedavi edilmesi mümkün görünmüyor ise o zaman tüp bebek yöntemi tedavisi alternatif bir yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır.
Kadın infertilitesi sebeplerinden diğeri yumurtlama problemleri olmaktadır. Kadınların yapısı gereğince yumurtlama dönemlerinin düzensiz olması veya anormal bir yumurtlama durumun ortaya çıkması da kısırlığı oluşturan önemli sebeplerden birisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Yumurtlama, ovulasyon anlamına gelmektedir. Yani gebeliğin oluşabilmesi için yumurtlama meydana gelmesi gerekmektedir.
Kadınlarda adet düzensizlikleri olduğu zaman ovulasyon olmayabilir yada normal düzende adet gördüğü halde ovulasyon olmayabilir ve böylece yumurtlama meydana gelmeyebilir. Bir kadında yumurtlama problemi olup olmadığını anlamak için bazı testler yapılmakta ve bu testler ile kadın infertilitesi için tedavi yöntemi belirlenmektedir.
Aynı zamanda, kadınların rahmi içerisinden biyopsi ile örnek alınarak bu örnek patolojik olarak incelenebilir ve böylece ovulasyon yumurtlama takibi yapılmaktadır. Yapılan testler sonucunda eğer kadında bir ovulasyon yani yumurtlama olmadığı tespit edilirse o zaman ilaç tedavisi uygulanarak, doğal yollarla yumurtlaması sağlanmaya çalışılmaktadır. Bu süreçte ovulasyon ilaçları verilmektedir. Dolayısıyla ovulasyon ilaçları alarak kadınlar düzenli bir yumurtlama dönemine girmektedir ve bu yöntemle de tedavi edilerek gebe kalabilmektedirler. Eğer kadınların kısırlık yaşamasında başka bir sebep yok ise ilaç tedavisi ile birlikte gebe kalma şansı oldukça yüksektir.
Kadınlarda Serviks Problemleri ?
Kadınlarda yaşanan serviks problemleri de kadın infertilitesi hastalığına yol açabilmektedir. Serviks problemleri rahim ağzı anlamına gelmektedir. Kadınlarda kısırlığa sebep olan bir diğer önemli sebep rahim ağzından kaynaklı problemler olarak karşımıza çıkmaktadır. Kısırlık sorununun rahim kaynaklı olup olmadığını anlamak için çeşitli tetkikler ve testler yapılmaktadır. İlaçla birlikte rahim filmi çekilmektedir ve böylece rahimin içi, yapısı ve tüplerin yapısal durumu görülebilmektedir. Bu yöntemde kadınların adet döneminden sonraki hafta, filmin çekilmesi yapılmaktadır. Bu dönem özellikle kadınların yumurtlama döneminden önceki zamana denk gelmektedir. Bu yöntemle, rahimden kaynaklı tüm bozukluklar, yapışıklık durumu tespit edilir.
Kadınların Karın Zarında Meydana Gelen Bozuklukar
Bunun yanı sıra, karın zarında meydana gelen bozukluklar da kadın infertilitesi hastalığına yol açabilmektedir. Kadınların karın zarı, üreme fonksiyonlarını etkileyen bir zar olarak karşımıza çıkmaktadır. Karın zarı, karın boşluğunun içerisindeki iç yüzeyi kaplayan bir zardır. Karın zarının yapısını incelemek ve anormal bir durum olup olmadığını tespit edebilmek ve teşhis için laparoskopik uygulaması yapılmaktadır. Laparoskopi uygulaması ile karın zarının yapısı incelenmektedir. Bu yöntem, cerrahi bir işlem olmaktadır.
Bazı durumlarda hastanın tüpleri ve yumurtlama fonksiyonuna herhangi bir bozukluk olmamasına rağmen gebe kalınamaması durumu izah edilemeyen nedenler grubunda değerlendirilmektedir. Sebebi belli olmayan kısırlık tedavisi için öncelikle laparoskopi uygulaması yapılmaktadır. Açıklanamayan sebepler varsa, genellikle aşılama tekniği kullanılmaktadır. Bununla birlikte gebe kalamama durumun etkileyen önemli bir faktör yaş olmaktadır. Özellikle tüp bebek uygulamasında 35 yaş altı kadınlardaki başarı oranı daha yüksek olmaktadır.
İnfertilite Tedavisi
Kadın infertilitesi tedavi yöntemleri belirlenirken, hangi tedavi yönteminin uygulanacağı bir çok faktöre bağlı olmaktadır. Kısırlık tedavisinde hangi yöntemin uygulanıp uygulanamayacağı anne adayının daha önceden bir gebelik yaşayıp yaşamadığına, ne kadar süredir hamile kalamadığına göre ve aynı zamanda kadınların tüplerinin tıkanıklık durumu, yumurtanın kalitesine, erkekteki spermlerin niteliğine göre farklılık göstermektedir.
Kadın infertilitesi tedavi yöntemlerinden birisi fertilite ilaçları olmaktadır. Eğer kısırlığın sebebi yumurtalardan kaynaklı ise yani kadının düzenli olarak yumurtlayamamasından kaynaklanıyor ise bu durumda kadınlara fertilite ilaçları verilmektedir. Bu ilaçlar, tablet şeklinde yada enjeksiyon şeklinde hastaya verilmektedir. Fertilite ilaçları ile yumurtanın gelişmesi ve gebe kalınması sağlanmaktadır. Verilen fertilite ilaçları, yumurtalıkları harekete geçirme amacını gütmektedir. İlaçların tablet olarak verilmesinin yan etkileri; göğüslerde hassasiyet, bulantı olması, sıcak basması ve duygusal bir takım değişiklikler olabilmektedir. İlacın enjeksiyon olarak verilmesinin yan etkisi ise alerjik bir takım problemler ortaya çıkarmasıdır. Fertilite ilaç tedavisinin amacı yumurtlamayı sağlamak için yumurta sayısını arttırmayı gerçekleştirmektir. Fakat bu durum çoğul gebeliğe yol açmaktadır.
Kadın infertilitesi tedavi yöntemlerinden bir diğeri aşılama tedavisi olmaktadır. Aşılama yönteminde, kadınların doğurganlığının ve yumurtlama döneminin en yüksek olduğu zamanlarda erkekten alınan spermlerin aşılama ile birlikte rahim içerisine yerleştirilmesi yapılmaktadır. Eğer kadındaki tüplerde herhangi bir problem yok ise ve nedeni açıklanamayan bir kısırlık durumu söz konusuysa o zaman aşılama tedavisi uygulanabilmektedir. Özellikle erken boşalma, vajinismus, sperm hareketliliğinin az olması gibi durumlarda aşılama yöntemi uygulanmaktadır.
Bir diğer tedavi yöntemi tüp bebek tedavi uygulaması olmaktadır. Tüp bebek tedavi yönteminde aynı zamanda hormon ilaçları verilmektedir. Tüp bebek tedavisinin etkili ve başarılı olması da yaş gibi bir çok faktöre göre değişmektedir. Bunların haricinde infertilite tedavi yöntemi olarak uygulanan cerrahi yöntemler de bulunmaktadır.