Koroid pleksus hakkında söz etmeden önce vücudumuzda bazı boşluklarda sıvılar üretildiğinden ve bu sıvıları üreten yapıların varlığından bahsetmek gerekmektedir. Bu yapılardan biride bu başlıktaki yapıdır. Bu sıvıların oldukça önemli bir görevi vardır. Akciğerdeki zar için üretilen sıvı ve kalbimizde zarlar arasında olan sıvı gibi üretilen sıvılar önemlidir. Beynimizde de her gün 500 mililitre kadar beyin omurilik sıvısı denilen BOS üretilir. Bu sıvı kafamızı çarptığımızda beyne gelen hasarı azaltır ve beynimizi korur. Beynimiz, beyin BOS'un içindedir bu nedenle daha hafif hissedilir. Daha başka görevleri de vardır. Sinirler arasındaki atıkları temizler. Mekanik koruma sağlar. İmmünolojik korumayı da sağlar. Bu immünoloji bizim bağışıklık sistemimizdir. Beyin omurilik sıvısı da bağışıklıkta görevlidir. Hücreler arasındaki madde alışverişini sağlar. Bu hücreler arasındaki madde alışverişinin aksaması durumunda da sinir sisteminde ciddi sıkıntılar olabilir. Beyin omurilik sıvısı üretildikten sonra da tekrar dönüştürülür.
Beyin Omurilik Sıvısının Üretildiği Koroid Pleksus Nedir?
Kalpte sağ ventrikül ve sol ventrikül şeklinde boşluklar vardır. Beynimizde de sağ, so,l üst, alt olmak üzere 4 tane ventrikül vardır. Ventrikül demek boşluktur. Kalpte ve beyinde bulunur. Beyindeki bu 4 adet ventrikülde BOS üretilir. Ventrikülün içindeki BOS'u üreten yapıya koroid pleksus denir. En çok 1. ve 2 . ventriküllerde oluşan beyin omurilik sıvısı daha sonra 3. ve 4. boşluğa gider oradan dolaşıma katılır. Buradan adından anlaşıldığı gibi beyin omurilik sıvısı olduğu için beyne ve omuriliğe de aktarılır. Ve beyin omurilik sıvısı böylece görevlerinin birçoğunu dolaşıma katıldığı an yapar. Sonra tekrar dönüştürülür. Beyin omurilik sıvısını üreten yapıda bazen sıkıntılara da rastlanabilir.
Koroid Pleksusta Görülen Rahatsızlık Nedir?
Koroid pleksus insan vücudunda fetüs iken yani bebek iken 6, 7, ve 8. haftalarında gelişmeye başlar. Bebeğin beyin gelişimi de anne karnından doğana kadar hep devam eder. Bu yapıda kist (tümör ) görülebilir. Bu kistlerin içi sıvı ile doludur. Ve bu oluşan kistlerin neden oluştuğu, neyin tetiklediği henüz bilinmemektedir. Bu kistlerin, başka yan etkileri de olabilir. Tek sağ veya sol ventrikülde olabilir ya da çift taraflı da olabilir. Detaylı bir ultrason ile bakılır tek taraflı ise başka işlem gerektirmeyebilir. Eğer başka anomaliler varsa genetik konsiltasyon ve kromozom analizi de yapılabilir. Anne karnındaki bebeğin 14 ve 15. haftasında sonra kist tanınabilir. Ve gebeliğin 17 ve 18. haftalarında tanı alınır. Büyüklükleri de farklı olabilir. Kimi kist daha büyük iken kimi kistte çok küçük olabilir. Kist diyebilmek için çapının 2 milimetre ve 2 milimetreden daha büyük olması gerekir. Hamileliğin 26 ve 27. haftasından sonra da kaybolabilir. Genel olarak bu kistlere rastlanmaz. Rastlama oranı da oldukça düşüktür.
Koroid Pleksus Kisti Başka Hastalık Belirtisi Olabilir mi ?
Koroid pleksus kisti varlığını bazen birkaç hafta sonra kaybedebilir. Eğer bu kist kaybolmamış ise ve boyutu 10 -11 milimetreden büyük ise Trizomi - 18 ( edwards sendromu) hastalığı akla gelebilir. Bu edwards sendromu bir kromozomun ayrılmamasıdır ve bu ayrılmayan kromozom 18. kromozomdur, bu yüzden adı trizomi - 18 olarak adlandırılır. Bu hastalık kromozomal bir hastalıktır. Mental gerilik, kafa küçüklüğü, ağız- çene küçüklüğü, anormal kafa şekli, kalp hastalıkları, solunum bozukluğu, kulak düşüklüğü, kemik bozukluğu, böbrek problemleri ve öğrenmede problemler bu hastalığın semptomlarındandır. Down sendromu ( trizomi - 21) ile benzerlik gösterir. Ama down sendromu riskini arttırmaz. Trizomi - 18 olması için başka bulgulara da bakılmalıdır. Kol- bacak kemiklerinde kısalıklar olup olmamasına, diğer ekstremitelere bakılması, kalpte parlak beyaz bir odağın görülmesi, ense saydamlığı (boynun arka kısmında sıvı birikiminin artışı), boyun, göbek kordonu, böbrek v.b yerlere de ayrıca bakılmalıdır. Bu kist tek başına hastalık belirtmez. Diğer anomalilere bakılması da gerekir. Ultrasonografik değerlendirme ile incelenir. Koroid pleksus papillomu (kanaldaki siğil görünümü olan, büyüyen oluşum), hafif bir ventrikülomegali ( ventrikül de büyüme, ventrikülde açılma ) ve kafa içi kanamalarından da ayırt edilmesi oldukça da önemlidir.
Koroid Pleksus Kisti Sonradan Kaybolur Mu Eğer Kaybolur ise Tekrar Olur mu?
Koroid pleksus 9. haftaya kadar hızlı bir şekilde gelişir ve büyür. Burada oluşan kist genellikle gebelik ilerledikçe ortadan kaybolabilir. Burada oluşan kist çok sık görülmez. Yüzde 2'lik bir kısımda görülür, bebeği etkilemez, gelişimini bozmaz. Büyük bir kısmı da bebek 28 ve 29. haftasını doldurduktan sonra bir şekilde kaybolur ve kaybolan bu kistler tekrar oluşmaz. Eğer bu kistler kaybolmaz ve varlığını devam ettirir, bunun dışında da başka anomaliler yok ise bir sorun olmaz. Diğer patolojilerle ayırt edilir. Kaybolmadığı durumda nadir de olsa büyüyüp beyin omurilik sıvısının geçtiği kanalları tıkayabilir ve beyin boşluklarında büyümeye ( ventrikülomegali v.b hastalığa) neden olabilir. Kontrol altında olan kistte başka belirti olmadan bebek sağlıklı bir şekilde gelişimine ve büyümesine devam eder.
Beyin için önemli olan beyin omurilik sıvısı her gün üretilir birçok önemli görevde rol oynar en önemlisi beynimizi korur, bağışıklığı güçlendirir, darbelerin hasarını azaltır ve tekrar dönüşümü sağlar. Beynin 1, 2, 3 ve 4. ventriküllerinde oluşan beyin omurilik sıvısı dolaşıma katılarak görevlerini yapar ve omuriliğe, beyne gider. Bu beyin omurilik sıvısını üreten yapı da koroid pleksus olarak adlandırılır. En çok 1 ve 2 ventrikülde beyin omurilik sıvısını üretir. Beyin omurilik sıvısı hücreler arası madde alışverişini sağlar, bu hücreler arası madde alışverişi azalır ve aksar ise sinir sisteminde ciddi sıkıntılar oluşabilir.
Koroid pleksus yapısı anne karnındaki bebekte 6, 7 ve 8. haftalarda gelişir. Bazen bu yapı da kist görülebilir. Ama bu durum çok nadir görülür. Bu kistlerin içi sıvı doludur. Büyüklükleri 2 milimetre ve 2 milimetreden daha büyük olursa kist kabul edilerek dikkate alınır. Bu kistin yanında başka belirtiler, bulgular varsa detaylı bir ultrason bakılır. Bebeğin kol- bacak ekstremitelerine, böbreklerine, beynine, akciğerlerine ve kalbine bakılır. Bu bakılan yerlerin herhangi birinde sıkıntı var ise trizomi - 18 denilen edwards sendromu düşünülür. Bu edwards sendromu down sendromuna( trizomi - 21 ) benzerlik gösterir. Ama down sendromunu arttırmaz. Bu trizomi - 18 de kemik bozukluğu, solunum bozukluğu, kafa küçüklüğü, kafa şeklinin anormalliği, Mental gerilik, öğrenmede bozukluklar, kulak düşüklüğü, böbreklerde problem v.b durumlar görülür.
Koroid pleksus da oluşan bu kistlerde detaylı ultrason bakıldıktan sonra tek taraflı ve başka bulgu yok ise başka işlem gerekmez. Ancak başka belirti varsa genetik inceleme ve kromozom incelemesi yapılabilir. Genel olarak bu kist hamileliğin 27 ve 28. haftalarında kaybolur. Ve bu kaybolan kistler tekrar oluşmaz. Eğer kist varsa diğer hastalıklardan ( ventrikülomegali , kafa içi kanaması v.b ) ayırt edilmesi oldukça önemlidir.
Koroid pleksus oluşumu nadir görülür ve bu durumda da gerekli tedbirler alınır. Genel olarak bir sorun teşkil etmez ve ortadan kaybolur. Kaybolmasa dahi başka semptom (anomali, belirti, bulgu) yok ise nadir görülen ventrikül de (beyin boşluğunda) genişleme ( ventrikülomegali , hidrosefal v.b ) durumu gözlenebilir. Tedbirler alınarak erken teşhis ile bebeğin durumu gözlenir gelişimi kontrol edilir.