HPV aşısı, insan papilloma virüsüne (HPV) karşı koruma sağlamak için yapılan bir aşıdır. HPV, cinsel yolla bulaşan bir virüstür ve kadınlarda serviks kanseri ve genital siğil gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Erkeklerde de genital siğil ve bazı kanser türleri gibi sağlık sorunlarına neden olabilir.
Aşının genellikle iki türü vardır: Cervarix ve Gardasil. Cervarix, serviks kanserine neden olan HPV türleri 16 ve 18'e karşı koruma sağlar. Gardasil, HPV 16 ve 18'e ek olarak, genital siğil ve anüs, vulva ve vajina kanserleriyle bağlantılı olan HPV türleri 6 ve 11'e de karşı koruma sağlar.
Aşı genellikle 3 doz halinde uygulanır ve en iyi koruma için tüm dozlar tamamlanmalıdır. Aşının yan etkileri genellikle hafiftir ve çoğu kişi için iyi tolere edilir. Ancak, herhangi bir aşı gibi, HPV aşısının da bazı riskleri olabilir, bu nedenle herkesin bireysel olarak doktoruyla konuşması önerilir.
HPV Aşısı Kimlere Yapılır?
HPV aşısı, genellikle 9-26 yaş arasındaki erkek ve kadınlara önerilir. Aşının etkinliği, cinsel faaliyetin başlamasından önce yapılan aşılamada daha yüksektir, çünkü kişi henüz HPV ile temas etmemiş olur.
Aşının kadınlarda özellikle serviks kanserine neden olan HPV türleri 16 ve 18'e karşı koruma sağladığı bilinmektedir. Ancak ayrıca, genital siğil ve anüs, vulva ve vajina kanserleriyle bağlantılı olan HPV türleri 6 ve 11'e de karşı koruma sağlar.
Erkeklerde HPV aşısı, genital siğil ve anüs, penis ve boğaz kanserleriyle bağlantılı olan HPV türleri 6, 11, 16 ve 18'e karşı koruma sağlamaktadır.
Ayrıca, daha önce HPV enfeksiyonu geçirmiş olan kişilere de aşı önerilebilir, çünkü aşı, farklı HPV tiplerine karşı koruma sağlar.
HPV Aşısı Nasıl Uygulanır?
HPV aşısı, genellikle üst kolun üst kısmına intramusküler olarak uygulanır. Aşı genellikle 3 doz halinde uygulanır ve en iyi koruma için tüm dozlar tamamlanmalıdır.
İlk dozdan sonra ikinci doz 1-2 ay sonra ve üçüncü doz 6 ay sonra yapılır. Aşı programı bireysel olarak kişinin sağlık durumuna göre değişebilir.
Aşının uygulanacağı bölge, önceden alkolle temizlenir ve aşı iğnesi kas dokusuna enjekte edilir. Aşıdan sonra, aşı yapılan kişiye 15-20 dakika boyunca gözlem altında kalması önerilir. Bu, nadir olsa da aşı sonrası bazı kişilerde ortaya çıkabilecek alerjik reaksiyonları izlemeye yardımcı olur.
HPV Aşısı Yan Etkisi Var mıdır?
HPV aşısı genellikle güvenli bir aşıdır ve yan etkileri hafif olabilir. Aşının yaygın yan etkileri arasında aşı yapılan bölgede ağrı, kızarıklık ve şişlik, hafif ateş, baş ağrısı, halsizlik, mide bulantısı ve kas ağrısı yer alır. Bu semptomlar genellikle kısa sürelidir ve birkaç gün içinde kendiliğinden kaybolur.
Ancak nadir durumlarda, HPV aşısının daha ciddi yan etkileri olabilir. Bunlar arasında alerjik reaksiyonlar, anafilaksi (aşırı duyarlılık reaksiyonu) ve nörolojik sorunlar yer alır. Ancak bu yan etkiler oldukça nadirdir.
Herhangi bir aşı gibi, HPV aşısının da kişiden kişiye yan etkileri farklılık gösterebilir. Aşı öncesinde, aşı yaptırmak isteyen kişinin doktoruyla bireysel olarak konuşması ve sağlık geçmişi, alerjiler ve mevcut ilaç kullanımı hakkında bilgi vermesi önemlidir.
HPV Hangi Hastalıklara Neden Olur?
HPV, insan papilloma virüsü olarak bilinen bir virüstür ve birçok farklı sağlık sorununa neden olabilir. HPV, cilt veya mukoza yüzeylerinde lezyonlara neden olabilir ve bu lezyonlar cinsel temas yoluyla bulaşabilir.
HPV, kadınlarda serviks kanserine neden olabilen en önemli risk faktörlerinden biridir. HPV'nin özellikle yüksek riskli tipleri, özellikle HPV 16 ve 18, serviks kanseri gelişiminde önemli bir rol oynar. Bununla birlikte, HPV ayrıca diğer genital kanserler, özellikle vajina, vulva ve anüs kanseri de dahil olmak üzere genital bölgede kansere neden olabilir.
HPV ayrıca genital siğillere de neden olabilir. Bu cilt lezyonları, erkeklerde ve kadınlarda genital bölgede ortaya çıkabilir ve cinsel temas yoluyla bulaşabilir. HPV, ayrıca ağız ve boğaz kanserleri de dahil olmak üzere orofarenks kanseri gelişiminde de rol oynayabilir.
HPV enfeksiyonu genellikle semptomlara neden olmaz, ancak genital siğiller veya anormal servikal hücreler gibi bazı belirtiler gösterebilir. Bu nedenle, HPV aşısı, bu hastalıklardan korunmak için önemlidir. Ayrıca, cinsel yolla bulaşan hastalıklardan (STD'ler) korunmak için cinsel aktivitenin sınırlanması veya korunmanın sağlanması gibi diğer önlemler de alınmalıdır.
HPV Testi Nedir?
HPV testi, insan papilloma virüsü (HPV) enfeksiyonunu tespit etmek için yapılan bir testtir. Bu test, özellikle kadınlarda serviks kanseri taramasında kullanılır.
HPV testi, serviks smear testi ile birlikte yapılabilir veya ayrı olarak yapılabilir. Bu testte, örnekler genellikle serviks smear testinde olduğu gibi bir fırça veya spatula yardımıyla alınır. Alınan örnek, laboratuvara gönderilir ve burada özel bir yöntemle HPV DNA'sı tespit edilir.
HPV testi, serviks kanseri riski yüksek olan kadınlar için önerilir. Bu risk faktörleri arasında ailesel öykü, sigara içmek, cinsel aktivitenin erken yaşta başlaması, birden fazla cinsel partner ve yetersiz beslenme yer alabilir. Ayrıca, kadınlar 30 yaş ve üstü ise HPV testi de yapılabilir.
HPV testi sonuçları, pozitif veya negatif olarak raporlanabilir. Pozitif sonuç, kişinin HPV enfeksiyonu olduğunu gösterir. Ancak pozitif sonuç, otomatik olarak serviks kanseri olduğunu göstermez. Çünkü çoğu HPV enfeksiyonu kendiliğinden iyileşebilir ve kansere neden olmaz. Negatif sonuç, HPV enfeksiyonunun olmadığını gösterir. Ancak bu sonuç, kişinin serviks kanseri olmadığı anlamına gelmez.
Özetle, HPV testi, HPV enfeksiyonunu tespit etmek ve serviks kanseri riski yüksek olan kadınları erken teşhis etmek için önemli bir tarama yöntemidir.
HPV Aşısı Tipleri Nelerdir?
HPV aşısı, iki farklı tipte mevcuttur: bivalanent (Cervarix) ve dörtvalanet (Gardasil).
- Bivalanent HPV aşısı (Cervarix), HPV 16 ve 18 gibi yüksek riskli HPV tiplerine karşı koruma sağlar. Bu aşı, serviks kanseri ve serviks prekanseröz lezyonlar gibi HPV 16 ve 18 ile ilişkili sağlık sorunlarına karşı koruma sağlar.
- Dörtvalanet HPV aşısı (Gardasil), HPV 6, 11, 16 ve 18'e karşı koruma sağlar. HPV 6 ve 11, genital siğillere neden olan düşük riskli HPV tipleridir, HPV 16 ve 18 ise yüksek riskli tiplerdir ve serviks kanseri ile ilişkilidir. Bu aşı, genital siğil ve serviks kanseri gibi HPV enfeksiyonlarına karşı koruma sağlar.
Her iki aşı da, HPV enfeksiyonuna karşı koruma sağlamak için genç kız ve kadınlara verilir. Aşılar, çoğu ülkede 9-45 yaş aralığındaki kişilere uygulanabilir. Ayrıca, dörtvalanet aşı, 9-45 yaş aralığındaki erkeklerde de genital siğillerin önlenmesi için kullanılabilir.
İki aşı arasındaki fark, koruma sağladıkları HPV tiplerinde yatmaktadır. Ancak her iki aşı da, HPV enfeksiyonlarına karşı koruma sağlamak için etkilidir. Aşıların doz ve uygulama şekli değişebilse de, genellikle 3 doz olarak uygulanır ve uygulama aralıkları, yaşa ve risk faktörlerine bağlı olarak değişebilir.
HPV Aşısı Genital Siğilden %100 Korur mu?
HPV aşısı, genital siğillere neden olan HPV tiplerine (genellikle HPV 6 ve 11) karşı koruma sağlar. Ancak HPV aşısı, genital siğillerin tamamen önlenmesi için %100 etkili değildir. Aşı, genital siğillerin önlenmesine yardımcı olabilir, ancak yine de herhangi bir enfeksiyon riski olabilir. Bununla birlikte, aşının genital siğillere neden olan HPV tiplerinin %90-95'ine karşı koruma sağladığı düşünülmektedir.
Bu nedenle, HPV aşısının genital siğillerin önlenmesinde etkili olduğu, ancak tam koruma sağlamadığı unutulmamalıdır. Ayrıca, genital siğil gibi HPV enfeksiyonlarına karşı korunmak için sadece aşı yeterli değildir. Enfeksiyon riskini azaltmak için cinsel temas sırasında kondom kullanımı ve diğer önlemler gibi diğer koruyucu tedbirler de alınmalıdır.
HPV Aşının Koruyuculuğu Ne Zaman Başlar?
HPV aşısının koruyuculuğu, aşı serisi tamamlandıktan sonra başlar. HPV aşısı, genellikle üç doz halinde verilir ve tam aşı serisi tamamlandıktan sonra koruyuculuk sağlamaya başlar. Aşının koruyuculuğu, ilk dozdan sonra bile başlayabilir, ancak tam koruma için aşı serisi tamamlanmalıdır.
- Bivalanent (Cervarix) HPV aşısının tam koruyuculuğu, aşı serisi tamamlandıktan sonraki 1-2 yıl içinde başlar ve HPV 16 ve 18 enfeksiyonlarına karşı %90-100 koruma sağlar.
- Dörtvalanet (Gardasil) HPV aşısının tam koruyuculuğu, aşı serisi tamamlandıktan sonraki 1-2 yıl içinde başlar ve HPV 6, 11, 16 ve 18 enfeksiyonlarına karşı %90-100 koruma sağlar. Ayrıca, bu aşının koruyuculuğu, erkeklerde genital siğillerin önlenmesi için de geçerlidir.
Aşının koruyuculuğu, kişinin yaşı, cinsiyeti ve enfeksiyon riski gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir. Ancak, aşı serisi tamamlandıktan sonra HPV enfeksiyonlarına karşı koruyuculuğun başlayacağı söylenebilir.
HPV Aşısı Nerede Yapılır?
HPV aşısını Koru Ankara Hastanesi ve Koru Sincan Hastanesinde yaptırabilirsiniz.
HPV Aşısı Sonrası Rahim Ağzı Tarama Testi veya Takibi Yaptırmaya Gerek var mı?
Evet, HPV aşısı sonrasında da rahim ağzı kanserine karşı tarama testi veya takibi yapmak önerilir. HPV aşısı, rahim ağzı kanserine neden olan HPV virüsüne karşı koruma sağlar. Ancak, HPV aşısı tüm HPV türlerine karşı koruma sağlamaz ve rahim ağzı kanserine neden olan diğer faktörlerin etkisi devam eder. Bu nedenle, HPV aşısı yapılmış olsa bile, düzenli tarama testleri yapmak önemlidir.
Tarama testleri, rahim ağzı kanserinin erken teşhis edilmesine yardımcı olur ve tedavi şansını artırır. Bu testler, Pap smear veya HPV testi olarak yapılabilir. Genellikle, tarama testleri kadınlar için önerilir, ancak erkeklerde de bazı durumlarda HPV ile ilişkili kanserlerin teşhisinde kullanılabilir.
Sağlık uzmanları, HPV aşısı sonrası da tarama testleri yapılması gerektiğini önermektedir. Hangi tarama testinin ne sıklıkla yapılacağı, kişinin yaşına, cinsiyetine, sağlık durumuna ve HPV aşısı öncesinde veya sonrasında enfeksiyon durumuna bağlı olarak değişebilir.
HPV Aşısı Ne Kadar Süre İle Koruma Sağlar?
HPV aşısı, korunan HPV tiplerine bağlı olarak farklı sürelerde koruma sağlar. Genellikle, HPV aşısı yapıldıktan sonra, en az 10 yıl süreyle koruma sağladığı düşünülmektedir. Ancak, bazı çalışmalar aşının daha uzun süreli koruma sağlayabileceğini göstermektedir.
İki tür HPV aşısı bulunmaktadır: Cervarix ve Gardasil. Cervarix, HPV tipleri 16 ve 18'e karşı koruma sağlarken, Gardasil, HPV tipleri 6, 11, 16 ve 18'e karşı koruma sağlar. Bu nedenle, Gardasil aşısı daha geniş bir koruma sağlar.
HPV aşısı, HPV enfeksiyonuna maruz kalınmadan önce yapılması gerektiği için, cinsel aktivite öncesi aşılanmanın yapılması önerilir. Ayrıca, HPV aşısı, HPV enfeksiyonunu veya rahim ağzı kanserini tedavi etmez, sadece koruma sağlar.
HPV aşısının etkinliği ve koruma süresi hakkında daha ayrıntılı bilgi için sağlık uzmanınızla konuşmanız önemlidir.