Rahim Sarkması Nedir ?

Kadınlarda en sık görülen hastalıklardan biri rahim sarkması olarak bilinir. Rahim pelvis yan duvarlarına sıkıca bağlı ve taban kaslarıyla sıkıca tutulan bir üreme organdır. Yaş, doğum, bazı hastalıklar ve günlük yaşamın etkisi ile bu kasların zayıflaması ve aşağı doğru sarkması durumuna rahim sarkması denir. Bulunduğu evreye göre farklı belirtiler gösteren ve yaşam kalitesini de düşüren bu rahatsızlık tedavi edilmezse kişinin günlük hayatı ciddi ölçüde etkilenir. Rahim sarkmasının etkisi ile kalın bağırsak ve idrar torbasında da sarkma görülebilir. Bu nedenle ciddiye alınması ve tedavi ettirilmesi gereken bir rahatsızlık olarak bilinir. Rahim sarkması hastalığının tek başına olmadığı ve büyük ihtimalle komşu organları da olumsuz etkileme ihtimali de göz önünde bulundurulmalıdır.

Rahim Sarkmasının Evreleri

Rahim sarkması hastalığı hafif evre, orta evre, şiddetli evre ve çok şiddetli evre olmak üzere dört evrede incelenir. Hastalığın evrelerini vajinadaki ağrı ve sarkma şiddeti belirler. İlk evrede genelde belirtiler fark edilmemekte ve hafif geçmektedir. Pek çok kadın hasta kasık ve vajinadaki hafif ağrıyı önemsemez ve doktora gitmez. Bu nedenle ilk evrede hastalığın fark edilmesi ve teşhis konulma ihtimali düşüktür. Hastaların pek çok belirtileri ikinci evrede görür. Hastanın eline dolgu gelir, aşağı doğru baskı olduğunu hisseder ve bir gariplik olduğu anlaşılmaya başlanır. Üçüncü evrede sarkan deri fark edilir. Ağrı ve sancı oranı daha yükselir. Dışarı çıkan deri parçasının sürtünmeden dolayı tahriş olduğu görülür. Asıl rahatsızlık ve yaşam kalitesinin düşmeye başlaması bu süreçte görülür. Dördüncü ve son evrede deri belirgin bir şekilde dışarı sarkar. Üçüncü evrede olan sürtünmeden kaynaklı tahrişler yaralara dönüşür. Rahim sarkması yan organlara da zarar verir. Her hastalıkta olduğu gibi rahim sarkmasında da erken teşhis büyük önem arz etmektedir.

Rahim Sarkması Neden Olur?

Rahim sarkmasının pek çok sebebi olabilir. En başta görülen sebeplerden biri yaş faktörüdür. Genç yaşta da görülebilecek olan rahim sarkması ileri yaşta daha sık görülür. Yaş almanın getirdiği etki ile vücudun diğer organlarında da olduğu gibi yer çekimin etkisi ile deri sarkar ve bu durum rahimde de görülür. Vücudun yaşa bağlı verdiği bu tepki doğaldır ve vücudun tüm bölgelerinde görüldüğü gibi gerçekleşecektir. Bunun yanında yaşlanma ile gelen menopoz nedeni ile östrojen hormonu azalır ve bu durum da rahim sarkmasını ortaya çıkartır.

Rahim sarkmasının en bilinen nedenlerinden biri de normal doğum süreçleridir. Zorlu geçen doğum aşamaları rahim sarkmasını tetikler. Doğumun uzun sürmesi ile birlikte fazla ıkınma ve benzeri faktörler rahim sarkmasını ortaya çıkartabilir. Bunun yanında ikiz üçüz gibi çoğul doğumlar, birden fazla çocuk sahibi olmak ve dört kilonun üzerinde bir çocuk doğurmak da bu rahatsızlığa yol açabilir. Ayrıca doğum sırasında vakum kullanılması da rahim sarkmasının nedenlerinden biridir.

Bütün bu nedenlerin yanında kilolu olmak da rahim sarkmasının sebeplerden bir tanesi olarak bilinir. Yukarıdan aşağı doğru olan vücut basıncı rahim sarkmasına yol açabilir. Fazla kiloya paralel olarak kişide spor geçmişinin olmaması ya da egzersiz alışkanlığının olmaması durumuna bağlı olarak kas zayıflığı da rahim sarkmasına sebep olur. Bunun yanında yine basıncı tetikleyen fazla öksürük ve ıkınma da bu probleme yol açabilir. Bu nedenle kronik akciğer hastalıkları gibi öksürüğe sebebiyet veren sorunlar ya da kabızlık gibi basıncı arttıracak faktörler rahim sarkmasını tetikler. Bu ve bunun gibi rahatsızlıkları olan kadınlarda bu sorun daha sık görülür.

Çalışılan meslek ya da ev işleri gereği çok sık ağır kaldıran kadınlarda da rahim sarkması şikayetleri görülebilir. Bu nedenle ev işi yaparken fazla ağır kaldırmamaya ya da itip çekmemeye özen gösterilmelidir. Aynı ihtimam iş yerinde de gösterilmeli ve fazla ağırlığın altına girmekten kaçınılmalıdır. Çalışılan işin gereği nedeni ile ağır kaldırmak gerekiyorsa, doğru eğilme ve kaldırma yöntemleri seçilmelidir.

Tüm bu belirtilerin yanı sıra daha önce yapılmış olan pelvis operasyonlar ve genetik faktörler de rahim sarkmasına neden olabilir. Ailesinde rahim sarkması bulunan kadınların genetik faktörleri göz önüne alarak daha dikkatli ve özenli olması gerekir. Rutin kontroller bu kişiler için oldukça önemlidir.

Rahim Sarkmasının Belirtileri Nelerdir?

Rahim sarkmasının pek çok belirtisi bulunmaktadır. Bazı kadınlarda belirti göstermediği ya da ileri evrelerde şiddetli belirtiler gösterdiği de bilinir. Ancak genel olarak bakıldığında rastlanan belirtiler şu şekilde sıralanabilir.

• Vajina içinde ve kuyruk sokumunda beliren ağrı. Bu ağrı sabah saatlerinde başlar ve günün yorgunluğu ile akşam saatlerinde şiddeti artar. İleri evrede de dayanılması güç bir hal alır.
• Ikınma anında ve sonrasında vajinadan dışarı çıkan deri parçası. Bu durum öksürme sonrasında da görülebilmektedir.
• Dışarı çıkan deri parçasının alerjik reaksiyon vermesi, yara olması ya da mikrop kapması.
• Vajina içinde dolgunluk hissi.
• Vajinanın dışına çıkmış ele gelen dolgular.
• Vajinanın içinden dışarıya bir şey çıkacakmış hissine kapılmak.
• Günlük aktivitelerin önüne geçecek şiddette sancı.
• Gülme ve öksürme sırasında idrar kaçırma hissi.
• Cinsel birliktelikte acı, ağrı ve sancı hissi.
• Rahim sarkmasının sebebi ile idrar yapamama.
• Bağırsak problemleri.
• Vajinadan gelen kanama ve akıntı miktarındaki fazlalık.

Rahim Sarkması Hastalığına Nasıl Teşhis Konulur?

Genelde kadın hastalar vajinalarında bir basınç ya da dolgu olduğu şikayeti ile hastaneye giderler. Aslında hekim için bu belirtiler rahim sarkması tanısı koymanın ilk aşamasıdır. Ancak hekim, hastanın hikayesini dinledikten sonra hastasına mutlak suretle pelvik muayene de yapar. Bu muayenede hekim tarafından rahim ve yumurtalıklar kontrol edilir. Bu muayene esnasında hastanın da kendisini rahat ve gevşek bırakarak hekime yardımcı olması muayene sürecini kolaylaştırır. Kadınlar genellikle jinekolojik muayeneden çekindikleri için kendilerini kasmaktadır.

Hastanın hikayesi ve muayene sonucu birleştirildiği zaman ortaya rahim sarkması çıkarsa hekim ve hasta ortak bir noktada birleşir. Hastalığın evresine göre ameliyata gerek olup olmadığına karar verilir. Eğer gerek yoksa uzman hekim bu durum için pelvik taban egzersizleri önerilebilir. Ameliyata gerek duyulursa uzmanın hekimin de yönlendirmesi ile birlikte hasta ve hekim ameliyatın türüne karar verir.

Rahim Sarkmasının Tedavisi

Rahim sarkması şikayeti olan kişinin mutlaka jinekolojik muayeneden geçmesi gerekir. Pek çok hastada ilk evrede belirti görülmeyebilir. Belirti görülmeye başladığı andan itibaren kişi mutlaka bir doktora görünmelidir. Eğer belirtiler hafif şiddette ise tedaviye ihtiyaç duyulmayabilir. Bazı kadınlar bu belirtileri önemsemez ve doktora başvurmaz. Bu durumda ileri evrelere geçiş hızlanır. Bazı kadınlar da içinde bulunduğu duruma ya da bulunduğu ortama bağlı olarak doktora gitmeye çekinir. Bu durum da hastalığın diğer evrelere geçmesini hızlandırır. Doktora giden ve detaylı muayene edilen hasta için uygun bir tedavi yöntemi belirlenir. Bu yöntem rahim sarkmasının bulunduğu evreye, yaşa ya da kişinin tercihine göre değişkenlik gösterir.

İleri yaşta olan ya da cinsel hayatı tamamlanmış olan hastalarda rahmin kapatılması yöntemi kullanılabilir. Bu tedavi yönteminde rahim parça parça yukarı doğru itilerek toparlanır. Bununla paralel olarak idrar torbası ve kalın bağırsak da desteklenmiş olur. İleri yaşta kadınlar için önerilen ilk tedavi yöntemi budur. Basit ve kısa süren bu ameliyat için çoğu hastada lokal anestezi yeterli olur. Ameliyattan ziyade daha çok basit operasyon olarak adlandırılır. Ameliyat sonrası komplikasyon oranı ise oldukça düşüktür.

Bu yöntemi seçmek istemeyen kadınlar ya da yaşı daha genç ve aktif cinsel hayatı devam eden kadınlar için başka bir ameliyat seçeneği de karından yapılan yöntemdir. İlk anlatılan ameliyata kıyasla daha zor ve uzun süren bir ameliyattır. Ameliyat sonrası ortaya komplikasyon çıkma ihtimali yüksektir. Ancak kesin çözüm için önerilen ilk yöntem de budur.

Bir diğer ameliyat yöntemi robotik saklı kolpopeksidir. Yakın zamanda uygulanmaya başlayan bu yöntem karından yapılan diğer kapalı ameliyatlara oranla komplikasyon ve ağrı ihtimali düşük olan bir seçenektir. Bu ameliyatı olan kişi günlük hayatına hatta iş hayatına kısa sürede dönüş yapabilir. Kanama oranı da diğer yöntemlere göre daha azdır. Bu seçenekte rahim arkasında bulunan kemiğe asılır.

Rahim Sarkması Cinsel Hayatı Nasıl Etkiler?

Rahim sarkması her ne kadar yaşa bağlı da tutulsa ve ileri yaşta daha sık görülse de genç ve orta yaş kadınlarda bu durumdan mustariptir. Cinsel hayatını bitirmiş olan kadınlar bu durumu pek önemsemese de diğer yaş grubu için cinsel birliktelik ve hatta üreme oldukça önemlidir. Rahim sarkması başka fonksiyonların bozulmasına da sebep olur. Bunların başında da cinsel fonksiyon bozuklukları gelir ve bu şartlar altında cinsel yaşamı devam ettirmek pek mümkün olmamaktadır. Zira bu süreç fazlası ile acılı ve ağrılı olabilmektedir. İlişki esnasında oluşan ağrı ve sancının yanı sıra dışarıya sarkan derinin verdiği rahatsızlık hissi sağlıklı ve keyifli bir cinsel ilişkinin önüne geçer. Bu nedenle cinsel konfor da göz önünde bulundurulduğunda rahim sarkması için ameliyat seçeneği değerlendirilmelidir.

Rahim sarkması ameliyatından sonra hastanın cinsel ilişki için 40 gün beklemesi istenir. Ameliyatın yöntemine göre nekahet dönemi değişse de hastalar ortalama 3 gün içinde normal hayatlarına dönerler. Ancak bu cinsel hayatın hemen ya da kısa sürede başlaması anlamına gelmez. Zira ameliyat kesileri ya da dikişlerin cinsel ilişki sırasında zarar görmesi olumsuz ihtimallerden biridir. Ayrıca hastanın ameliyata bağlı ağrıları da konforlu bir cinsel birlikteliğe izin vermez. Bunların yanında cinsel ilişki sırasında vajinaya yapılan baskı da olumsuz sonuçlar doğurabilir. Bütün bunlar göz önüne alındığı zaman rahim sarkması ameliyatından sonra cinsel ilişki için ortalama 40 gün beklenmesi istenir.

Rahim Sarkmasını Engellemek İçin Yapılması Gerekenler

Rahim sarkması başta ileri yaşa gelen kadınlar olmak üzere pek çok kadının korktuğu bir rahatsızlıktır. En büyük endişe doğum süreci ve cinsel fonksiyon bozuklukları ile alakalı olanlardır. Zira rahim sarkmasının nedenlerinden biri normal doğum süreçleridir. Hatta kadınların bir kısmının rahim sarkması endişesi ile normal doğum yerine sezaryen doğum tercih ettikleri bilinir. Bu süreçlerde uzman hekimler hastalarına mutlaka pelvik taban egzersizleri olarak bilinen rahim sarkması egzersizleri verir. Bunu göz önünde bulundurarak mutlaka uzman hekimlerin önerdiği pelvik taban egzersizleri düzenli olarak yapılmalıdır. Ayrıca bu egzersizlerin yanı sıra mutlak suretle düzenli olarak doktor kontrolüne de gidilmelidir.

Sigara içmek de rahim sarkmasını tetikleyen faktörlerden biridir. Zira sigara ve diğer tütün ürünleri akciğer hastalıklarına davetiye çıkartır. Öksürük rahim sarkmasını tetikleyen faktörlerden biridir. Sigaraya bağlı olarak oluşabilecek akciğer hastalıkları ve kronik öksürük nedeni ile oluşan basınç rahim sarkmasına yol açar. Bu sebep ile uzman hekimler hastasına, sigara içmemesini tavsiye eder. Kişilerin bu tavsiyeyi dikkate alması ve sigarayı bırakması şarttır. Aksi halde bu durum rahim sarkmasını ortaya çıkartacaktır.

Fazla kilo pek çok hastalığa davetiye çıkarttığı gibi rahim sarkmasına da zemin hazırlar. Eğer kadınlar rahim sarkması problemi ile karşılaşmak istemiyorsa fazla kilolarından acilen kurtulmalıdır. Zira kilonun ortaya çıkarttığı basınç ve yer çekimi bu hastalığa yol açacaktır. Bu durumun önüne geçmek için fazla kilolardan dengeli beslenme ve egzersiz desteği ile kurtulmak gerekir. Rahim sarkmasından endişe eden kadınların kilo vermek konusundaki uyarıları büyük bir ciddiyetle dinlemeleri tavsiye edilir.

Rahim sarkmasını engellemek ya da önüne geçmek için bir diğer yöntem de ağır kaldırırken dikkatli olmaktır. Fazla ağır kaldırmanın ya da ağır kaldırırken dikkatli olmamanın sonuçları rahim sarkmasına neden olabilir. Zaruri hallerde ağır kaldırmak gerekirse bu işi mutlaka dengeli ve dikkatli yapmak gerekir.

Rahim Sarkması Tedavi Edilmezse Ortaya Çıkacak Sorunlar

Rahim sarkması problemi hayati tehlikesi olan bir rahatsızlık değildir. Hal böyle olunca bu hastalığa sahip kadınların endişeleri bir nebze olsa azalmaktadır. Ancak bu durum ileri evrelere de yaklaştıkça yaşam kalitesini ciddi ölçüde etkiler. Kişi günlük aktivitelerini yaparken zorlanır hatta bazı durumlarda yapamaz hale gelir. Çünkü ağrı, sancı, sızı ve ayakta durmakta çekilen güçlük kişinin tüm günlük rutinlerini olumsuz yönde etkiler. Bu hastalıkla birlikte idrar kaçırma gibi oldukça rahatsız edici ve önüne geçilemeyen durumlar da ortaya çıkar.

Hastaların dışarı sarkan derisi iç çamaşırına sürtünür ve sürtünmenin etkisi ile deri tahriş olur, mikrop kapabilir ve ülserler ortaya çıkabilir. Bunun yanında cinsel yaşam da olumsuz olarak etkilenir. Cinsel fonksiyon bozukları kişiyi ilişki sırasında hem fiziksel hem ruhsal anlamda olumsuz etkiler. Rahim sarkması şikayeti olan kadınlar tedavi olmadan da hayatlarını sürdürebilir ancak ağrılı, sancılı ve rahatsızlık hissi veren süreçlerle yaşamaya tahammül etmesi zor olacaktır. Bu nedenle tedavi edilmesi gerekir.

Rahim Sarkması İçin Önerilen Egzersizler

Rahim sarkması egzersizleri, pelvik taban egzersizi ya da diğer bir adıyla kegel egzersizleri kadınlar için oldukça önemlidir. Kasların güçlenmesi ve toparlanması adına bu egzersizlerin düzenli olarak yapılması büyük önem arz etmektedir. Normal doğum sonrasında rahim kaslarının gevşemesi ya da hasar görmesi bu egzersizleri gerekli kılar. Vücudun diğer kaslarında da olduğu için bu kasların da toparlanması gerekir. Aksi halde zayıflayan kaslar rahmi tutamaz hale gelir ve oluşan gevşeklikle birlikte rahim sarkması problemi oluşur. Bu da idrar kaçırma, ağrı, sızı, sancı, cinsel ve yaşamsal fonksiyonlarda bozukluklara yol açar.

Pelvik taban egzersizi doğru yapıldığı taktirde oldukça faydalıdır. Ancak bu egzersizleri yapmadan önce doğru kasları bulmak ve çalıştırmak gerekir. Aksi halde vücudun karın ve kalça gibi farklı kas grubu çalıştırmış olunur. Pelvik taban egzersizi için doğru kasları bulmanın en basit yolu idrar durdurma yoludur. İdrar yapıldığı esnada idrar akışını durdurup tekrar devam ettirmek gerekir. Bu işlemi idrar boşalımı esnasında iki kere yapmak yeterli olacaktır. İdrarı durdurmak ve yeniden başlatmak anlarında hangi kasların çalıştığına dikkat etmek gerekir. Bu sayede hangi kasların doğru kas grubu olduğu tespit edilebilir.

Bu işlem haftada bir kez yapılabilir. Daha fazla yapılması hem gereksiz hem de zararlıdır. Zira idrarın durdurulması işlemi mesanenin tam olarak boşaltılamamasına sebep olur ve bu durum da farklı idrar yolu enfeksiyonlarına neden olabilir. Pelvik taban egzersizi, tespit edilen pelvik kasları sıkarak ve kalçayı yukarı kaldırarak yapılır. Bu noktada doğru kasların çalıştırıldığından emin olmak oldukça önemlidir. Bu egzersizi günde dört set yapmak yeterli olacaktır.