Mesane Kanseri Nedir?
Mesane, böbreklerden süzülen idrarın depolanmasını ve kasılarak üretra aracılığıyla dışarı atılmasını sağlar.
İç yüzeyinde kendine has hücreli bir yapı bulunan bu organda, özel hücre tabakasında yer alan hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalmaya başlaması ve sağlam dokulara zarar vermesi kanser olarak tanımlanır.
Esnek bir yapıya sahip olan mesanede görülen bu zararlı hücre yayılımı, müdahale edilmemesi durumunda boşaltım sistemini tamamen etkileyebilir.
Diğer kanser türlerinde olduğu gibi, mesane kanseri de erken teşhis ile sorun kontrol altına alınabilir.
Mesane Kanseri Neden Olur?
Mesane kanseri genellikle 50 yaş üstü bireylerde görülen ve yaş ilerledikçe görülme riski artan bir kanser türü. Cinsiyet bazında da erkeklerde, kadınlara kıyasla 3 ila 4 kat daha yaygın. Bu hastalığın ortaya çıkmasına neden olan birden fazla etken söz konusu. Mesane kanserinin başlıca nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
- • Sigara kullanmak
- • Genetik etkenler
- • Sürekli kullanılan ilaçlar
- • Mesane taşları
- • Günlük sıvı tüketiminin normalin altında olması
- • Mesane enfeksiyonları
- • Ağır kimyasallara maruz kalmak
- • Aşırı yağlı gıdalar tüketmek
Mesane Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Mesane kanseri, çoğu zaman doktor muayenesinden önce bir dizi belirti ile kendini gösterir. Bu hastalığın başlıca belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- • Hematüri: İdrarda kırmızı ya da kahverengi renkte kan görülmesi olarak tanımlanan hematüri, mesane kanserinin en yaygın belirtisi olarak kabul edilir. Mesane kanseri yaşayan kişilerin tamamına yakınında bu belirtiye rastlanır.
- • Ani İdrar Bastırması: Sağlıklı bireylerde idrar bir anda bastırmaz, kese yavaş yavaş doldukça sıkışıklık da kademeli olarak artar. Mesane kanseri olan bireylerde, idrar aniden bastırır. Hiç beklenmedik anlarda ortaya çıkan bu ani idrar isteği, bireylerin gündelik yaşam kalitelerini düşürür.
- • İdrarda Yanma ve Zorlanma: Sıkışıklık hissedilmesine rağmen, tuvalete gidildiği zaman idrar yapmakta zorlanmak da mesane kanserinin bir diğer belirtisi. Ayrıca idrar yaparken yanma ve acı hissetme de yaygın belirtiler arasında.
- • Sık İdrara Çıkma: Sıkça idrar ihtiyacı hissetmek de mesane kanserinin belirtileri arasında. Bu hastalığı taşıyan kişiler, gün içerisinde normalden az sıvı tükettiklerinde bile sık idrara çıkma ihtiyacı hissedebilirler.
Bahsedilen belirtiler, yalnızca mesane kanserinde görülen belirtiler değildir. Bu yüzden de belirtilerin birinin görülmesi durumunda doğrudan mesane kanseri düşünülmemeli, diğer belirtiler de gözlenmelidir. Eğer birden fazla belirti bir arada seyrediyorsa ya da belirtilerden biri uzun süredir devam ediyorsa, hekim gözetiminden geçmek önemli hale gelir.
İyi Huylu Mesane Tümörü Nasıl Anlaşılır?
Kansere neden olan mesane tümörleri, iyi huylu ya da kötü huylu olabilir. İyi huylu mesane tümörleri daha kolay tedavi edilir ve daha düşük hayati risk yaratırlar.
Mesane kanseri ile tümörün iyi huylu olup olmadığını anlamanın birden fazla yolu bulunur. Bunun için ürolojik muayene gerekir.
İlk aşamada üroloji hekimi, bireyin risk durumunu değerlendirir. Sonrasında da farklı yöntemlere başvurarak fiziki muayenesini gerçekleştirir.
Mesane Kanseri Nasıl Teşhis Edilir? Tanısı Nasıl Konur?
İdrar tahlili, idrar sistolojisi, idrar kültürü ve idrar tümör marker testleri gibi idrarla yapılacak testler, mesane kanseri için en basit muayenelerdir.
İdrardaki kan düzeyinin incelenmesi, mikroskop altında kanser hücrelerinin gözlenmesi ve kanser hücreleri tarafından kana salınan maddelerin incelenmesine dayanan bu muayeneler, mesane kanserine dair hekimin ilk fikri edinmesini sağlar.
İdrar testlerinde elde edilen verilerin desteklenmesi için ultrasonografi (USG), bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans (MR) gibi görüntüleme yöntemlerine de başvurulur.
Sistoskopi de mesane kanserinin teşhis edilmesinde ve iyi huylu mu yoksa kötü huylu mu olduğunun belirlenmesinde etkili yöntemler arasında yer alır.
Uç kısmında ışık ve kameranın yer aldığı esnek bir cihaz olan sistoskop yardımı ile üretra ve mesanenin içi incelenir.
Mesanede anormal büyüme olan yerler tespit edilir. Ayrıca bu inceleme esnasında biyopsi yapılarak, problem görülen yerlerden parça da alınabilir.
Tüm bu incelemeler bir arada değerlendirilerek, mesane kanseri teşhisi konulur. Ayrıca tümörün iyi huylu ya da kötü huylu oluşu da burada ortaya çıkar.
Mesane Kanserinin Evreleri Nelerdir?
Mesane kanserinde evreleme, kanserin yayılma derecesini ve ciddiyetini belirlemek için kullanılır. Kanserin hangi evrede olduğunu bilmek, tedavi seçeneklerini planlamada oldukça önemlidir. Mesane kanseri şu şekilde sınıflandırılır:
- • Evre 0 (Ta veya Tis): Bu evre, mesane kanserinin en erken evresidir. Mesanenin iç yüzeyindeki hücrelerde kanser hücreleri bulunur, ancak kanser henüz mesane duvarının daha derin katmanlarına yayılmamıştır. Bu evre, yüzeysel mesane kanseri olarak adlandırılır.
- • Evre I: Bu aşamada kanser, mesane duvarının iç katmanına yayılmıştır, ancak daha derin katmanlara ulaşmamıştır. Sadece mesane içindedir.
- • Evre II: Mesane kanseri, mesane duvarının daha derin katmanlarına yayılmıştır, ancak henüz mesane dışına veya yakındaki lenf düğümlerine ulaşmamıştır.
- • Evre III: Kanser, mesane duvarının daha derin katmanlarına, yakındaki lenf düğümlerine veya yakındaki dokulara (örneğin, prostat, rahim veya vajina) yayılmıştır.
- • Evre IV: Bu evrede kanser, mesaneden uzak organlara veya uzak lenf düğümlerine yayılmıştır. Metastatik mesane kanseri olarak adlandırılır.
Evreleme, kanserin tedavi planlamasında kilit bir rol oynar. Evre 0 ve I'deki yüzeyel mesane kanserleri genellikle cerrahi müdahale ile tedavi edilirken, evre II, III ve IV kanserler daha ileri aşamalarda olduğu için daha agresif tedavi seçenekleri gerekebilir, bunlar arasında cerrahi, kemoterapi, radyoterapi ve immünoterapi tek tek yer alabileceği gibi bu tedavi yöntemlerinin bazılarının birleşimleri de yer alabilir.
Mesane Kanseri Tedavisi Nasıl Yapılır?
Mesane kanseri farklı evrelerde, farklı belirtiler ve etkilerle kendini gösterir. Hastalığı en düşük hasarla atlatabilmek için, zaman kaybedilmeden teşhis konulması ve hemen tedaviye başlanması gerekir. Mesane kanserinde başvurulabilecek farklı tedavi yöntemleri bulunur. Hastalığın hangi aşamada olduğu, uygulanacak tedavi sisteminin belirlenmesinde en önemli etkendir.
Radyoterapi ve Kemoterapi
Radyoterapi ve kemoterapi yöntemlerinde, kanserli hücrelerin küçültülmesi ve nihayetinde de yok edilmesi amaçlanır.
Radyoterapide mesaneye doğrudan ışın tedavisi uygulanır. Bu tedavi hem içten hem de dışta uygulanabilir. Dıştan uygulanan radyoterapi ayakta gerçekleştirilebilir.
Ancak içten yapılacağı zaman yatış gerektirir. Kemoterapi ise ilaçlı tedavidir. Görülen hücre hasarına göre kullanılacak kemoterapi ilaç miktarı değişiklik gösterir.
İmmünoterapi
Bağışıklık sisteminin doğrudan kanserli hücrelerle mücadele edebilmesi için başvurulan bu yöntemde, mesane içine ilaç uygulanır.
Katater yardımıyla mesaneye verilen ilaç sayesinde, mesane içerisinde bulunan sağlıklı hücrelerin, kanserli hücreler ile mücadele etmesi sağlanır.
Cerrahi Yöntemler
Mesane kanserinin tedavisinde bağışıklık güçlendirici ilaçlar ya da kemoterapi yöntemleri kullanılabileceği gibi, cerrahi yöntemlere de başvurulabilir.
Hastalığın tedavisinde başvurulan farklı cerrahi yöntemler bulunur. Hangi cerrahi yöntemin benimseneceği, hastalığın düzeyine göre değişiklik gösterir. Cerrahi için uygulanabilecek farklı yöntemler bulunmaktadır.
Transüretral Rezeksiyon (TUR)
Bu yöntem, idrar kanalı üzerinden sistoskop adı verilen bir cihaz ile doğrudan mesaneye ulaşılmasını sağlar. Mesane kanserinin erken evrelerinde tedavi için kullanılan TUR ile mesaneye elektrik akımı verilir ve bu şekilde kanserli hücrelerin öldürülmesi sağlanır.
Ancak, mesanenin içerisinde kanserli hücre kalma ihtimaline karşın, tedavinin sonunda düşük dozda kemoterapi de uygulanabilir.
Genellikle 6-8 haftada bir sonda ile mesane içerisine uygulanan kemoterapiler, bu tedaviye tamamlayıcı olarak tercih edilir. TUR yöntemi, hastalığın temizlenmesinin yanı sıra teşhis edilmesinde ve hangi evrede olduğunun belirlenmesinde de etkin olarak kullanılır.
Transüretral Rezeksiyon uygulaması lokal anestezi ya da isteğe göre bütün anestezi altında gerçekleştirilir. Uygulama esnasında herhangi bir kesi yapılmaz.
TUR ameliyatı esnasında üroloji hekimi tarafından, ucunda “U” şeklinde küçük bir tel bulunan endoskop ile mesaneye ulaşılır.
Elektrik akımı verilerek kanserli doku kesilir ve vücuttan çıkartılır. Çok küçük tümörlerde parça alındıktan sonra kanserli hücreler bölgesi yakılarak tedavi ortadan kaldırılır.
Sistektomi
Kanserin mesanenin bir kısmını sarmış olduğu durumlarda uygulanan bu yöntemde, mesanenin kanserli kısmı bir operasyon yardımıyla alınır.
Mesanenin yalnızca bir kısmının alınması, parsiyel sistektomi olarak tanımlanır. Daha çok histolojik kanserlerin tedavilerinde kullanılan bu yöntem, mesane kanseri için çok uygun görülmez.
Kanserin tüm mesaneyi sardığı durumlarda da sistektomiye başvurulabilir. Bu durumda mesanenin tamamı kesilerek çıkarılır.
Ancak bu da çoğu zaman tercih edilmez. Radikal sistektomi olarak adlandırılan bu uygulamanın; erkeklerde ereksiyon sorunu, enfeksiyon, kanama, çevre doku hasarları ve pıhtı gibi çeşitli olumsuz etkileri bulunur.
Mesanenin tamamının alındığı durumlarda, bağırsaktan yapılan yapay bir mesane idrar yoluna bağlanır ve idrar boşaltımı buradan sağlanır.
Hem radikal hem de parsiyel sistektomi uygulamalarında genellikle laparoskopik yöntem tercih edilir. Bu sayede geleneksel cerrahi işlemlerde olduğu gibi kesiklere gereksinim duyulmadan, açılacak küçük bir delikten mesane çıkarılır. Uygulama sonrası iyileşme süreci, daha hızlıdır.