Böbrek Taşları Tedavisi
Günümüzün beslenme ve yaşam şekline bağlı olarak böbrek taşları oluşumunda da artış yaşanmaktadır. Böbrek kanalları içerisinde oluşan taşlar boyutuna göre hastaya farklı oranlarda ve şekillerde rahatsızlık vermektedir. Bununla birlikte, idrar yollarını tıkama ihtimaliyle de risk unsuru olmaktadır. Bu yüzden kırılamayan ya da düşürülemeyen taşların mutlaka tedavi edilmesi önemli olmaktadır. Ayrıca uzun süreli tedavi edilmeyen böbrek taşları, ilerde başka hastalıklara da yol açabilir. Bu yüzden erken tedavi edilmesi gerekir. Böbrek taşları tedavisi, birimimizde başarılı bir şekilde uygulanmaktadır. Tedaviye başlamadan önce, uzman doktorlarımız uygun tanı ve tetkiklerden sonra hasta için tedavi yöntemini belirlemektedir. Tedavi yöntemleri, modern teknolojik gelişmelerle birlikte sürekli olarak yenilenmeye devam etmektedir.
Böbrek Taş Oluşum Nedenleri
Böbrek taşları tedavisi kapsamında uygun yöntem belirlenebilmesi için hastadaki böbrek taşının oluşum nedeninin araştırılması önemlidir. Böbrek kanalları içerisinde sert kitle şeklinde olan böbrek taşlarının neden oluştuğunun tam olarak nedeni bilinmemektedir. Asitli içeceklerin, kahve tarzı sıvıların tüketilmesi gibi nedenler sayılmaktadır. Taşların tam olarak neden oluştuğu bilinmemekle birlikte beslenme faktörleri, genetik yatkınlık ya da yapısal bozukluklar taş oluşumuna yol açabilmektedir. Beslenme faktörlerinden özellikle kakao ve kakao içeren besinlerin tüketilmesi böbrek taşı oluşumuna etki eden faktörlerdendir. Bunların haricinde idrar yolu enfeksiyonları ya da bazı ilaçlar da taş oluşumuna etki etmektedir.
Böbrek taşları özellikle erkeklerde daha fazla görülmektedir. Tiroit hastalıkları, gut hastalıkları, metabolizma ile ilgili bazı hastalıklar gibi kronik bir hastalığınız varsa bu etkenler de böbrek taşı oluşumunda önemli rol oynar. Bağırsaklarda oluşan iltihap da böbrek taşlarının oluşmasına etki eden hastalıklardan birisi olarak bilinir. Bunların dışında, genetik faktörler, doğuştan olan idrar yollarındaki yapısal bozukluklar gibi faktörlerin haricinde böbrek taş oluşumuna etki eden günlük yaşam alışkanlıkları ve beslenme düzeninin de önemi vurgulanmalıdır. Ayrıca, gün içerisinde yeterince sıvı alamamak böbreklerde taş oluşumuna yol açabilir. Böbrek taşı hastalığı çoğunlukla orta yaşlarda daha fazla görülmektedir. Günlük yaşamda az hareket etmek ya da hareketsiz bir yaşam tarzı da böbrek taşlarına yol açabilmektedir.
Böbrek Taşı Belirtileri
Böbrek taşı tedavisi uygulamaları kapsamında böbrek taşlarının yerinin tespit edilmesi gerekir. Uzman doktorlarımız öncelikle böbrek taşı hastalığı olanların, aşağıdaki şikayetlerini değerlendirerek hastaya fiziki muayene yapmaktadır.
Böbrek taşı hastalarının başlıca şikayetleri;
- Bulantı ve kusma
- İdrarda kan
- İdrarını zor yapma
- Şiddetli ağrı
- Az miktarlarda idrar yapma
- Ateş ve titreme
- Sık idrara çıkma
- İdrar yaparken ağrı
Böbrek Taşı Çeşitleri
Böbrek taşları için seçilecek olan tedavi yönteminden önce gerekli analizler yapılırken, hastadaki böbrek taşının çeşidini bilmek önemli olmaktadır. Çünkü böbrek taşları türüne göre farklı yapıyı içerdiği için farklı belirtilere sebep olmaktadır. Böbrek taşları tedavisi için, böbrek taşlarının çeşidine ve büyüklüğüne göre bazı analizler yapılmalıdır. Bununla birlikte, hastanın geçmiş öyküsü araştırılır ve hasta eğer daha önceden de taş düşürmüşse, düşürmüş olduğu bu taşın uzman üroloji doktorumuz tarafından incelenmesi ve gerekli testlerin yapılması, uygulanacak tedaviyi belirlerken önemli rol oynamaktadır. Böylece yeniden taş oluşumunu önlemek için tedavi yöntemleri geliştirilir.
Böbrek Taşı Tedavi Yöntemleri
Öncelikle hastada böbrek taşı olup olmadığını belirlemek için bazı testler, tetkikler ve fiziki muayene yapılmaktadır. Fiziki muayeneden sonra böbrek taşları tedavisi için bir takım analizlerde elde ettiğimiz tanıyı netleştirmek için, sistem grafisi ve ultrasonografi yapılmaktadır. Bu tetkikleri de uygulandıktan sonra, boyut ve yerleştiği yer açısından böbrek taşlarını tespit etmek önemli olmaktadır. Bazen idrar analizi de yaparak enfeksiyon risklerini görmekteyiz. Aynı zamanda, böbrek taşı tanısının ve tespitinin yapılması kadar, böbrek taşlarının niteliğinin de tespit edilmesi önemli olmaktadır.
Birimimizde uzman doktorlarımız böbrek taşlarının niteliğinin, işlevinin ve boyutunun tespit edilmesi için çeşitli araştırmalar ve incelemeler yapmaktadır. Bu incelemeler kapsamında kan tetkikleri yapılmaktadır. Muayenede tespit edilemeyen çok küçük taşları da tespit edebilmek için bilgisayarlı tomografi çekilmektedir. Röntgen çekimi özellikle idrar yollarındaki tıkanıklık derecesini belirlemek için gereklidir. Yani görüntüleme yöntemleri, laboratuvar incelemeleri, kan testleri, röntgen filmleri yapılarak gerekli değerlendirmeler uzman doktorlarımız tarafından gerçekleştirilir.
Böbrek taşları tedavisi yöntemleri kapsamında, böbrek taşının tanısını koyabilmek için birçok yöntem kullanılmaktadır. Uygun tedavi yönteminin seçilmesi için analizin iyi bir şekilde değerlendirilmesi önemlidir. Uzman doktorlarımız böbrek taşları ile ilgili tanıyı koyduktan sonra bir takım tetkikler ve incelemeler yaparak hangi tedavi yönteminin uygun olduğuna karar verilmektedir. Daha sonrasında böbrek taşları tedavisi için tedavi planlaması yapılır. Tedavi yönteminin belirlenmesindeki en önemli unsur, hastada bulunan böbrek taşının niteliği, büyüklüğü ve nereye yerleşmiş olduğudur.
Böbrek taşının boyutu, böbrek taşları tedavisi için belirlenecek olan tedavi yöntemine etki etmektedir. Böbrek taşı eğer küçükse, hasta bazen taşı kendiliğinden de düşürebilmektedir. Fakat böbrek taşı büyüdükçe hastanın kendiliğinden düşürmesi daha zor olduğu için genellikle müdahale edilmesi gerekmekte olduğu için tedavi yöntemleri belirlenmektedir. Bununla birlikte, tedavi yöntemi belirlenirken; hastanın idrarında ürik asit, oksalat testinin incelenmesi, analiz edilmesi ve hastanın metabolizmasının incelenmesi, hormon testlerinin yapılması gerekir. Aynı zamanda böbrek taşları için idrar yollarının analizi yapılarak, hastanın vücudunda yapısal bir bozukluk olup olmadığı tespit edilir.
Günümüzde yeni tekniklerin de gelişmesiyle birlikte böbrek taşlarının tedavi seçenekleri artmaktadır. Yeni tedavi yöntemleri ile başarı oranları yükselmektedir.
Başlıca tedavi yöntemleri;
- Medikal tedavi
- Perkutan Nefrolithotomy -PNL-yöntemi
- Üretoroskopi -URS-yöntemi
Her üç yöntemde de belirleyici temel unsur taşın boyutudur.
Medikal Tedavi
Böbrek taşları tedavisi için uygulama kapsamında olan medikal tedavi yöntemi, çok büyük olmayan böbrek taşları için uygulanmaktadır. Bu yöntemde uzman doktorlarımız ilaç tedavisi vermekle birlikte, hastanın taşı düşürebilmesi için bazı önerilerde bulunmaktadır. Hastaların beslenme alışkanlıkları ile gün içerisinde fazla su tüketmesi, yürüyüş, yoga gibi sporları yapması önerilmektedir. Bununla birlikte dengeli beslenme önemli olmaktadır.
Perkutan Nefrolithotomy -PNL Yöntemi
Medikal tedavinin yetersiz kaldığı noktalarda daha farklı tedavi yöntemleri geliştirilmiştir. Yeni tedavi yöntemlerinden birisi olan bu yöntem böbrek taşları tedavisi kapsamında tercih edilmektedir. Uzman doktorlarımız, bir diğer yöntem olan PNL yöntemi; böbrek taşlarının boyutuna göre, taşın yaklaşık olarak iki santimetreden büyük olduğu durumlarda uygulanmaktadır. Medikal tedavi ile kırılamayan taşlar ya da ilaç tedavisi ile tedavi edilemeyen ve düşürülemeyen böbrek taşlarına PNL yöntemini uygulamak gerekmektedir. Modern teknik ve teknolojinin gelişmesi ile birlikte günümüzde PNL ile taş tedavi yönteminin uygulama alanı, oldukça geniş yer bulmaktadır. Modern yöntemlerden olan PNL yönteminde, genel anestezi ya da kapalı ameliyatlar yapılmaktadır. Hastaya eğer genel anestezi yapılıyorsa, genel anestezide hastanın bel bölgesinden açık ameliyatla kesi oluşturularak, içerideki taşların olduğu bölgeye cerrahi işlemle müdahale edilmekte ve buradaki taşlar kırılmaktadır. Böbrek taşları tedavisi uygulamasında, girişimsel yöntem olarak adlandırdığımız kapalı ameliyat yönteminde ise; cerrahi bir ameliyat yapılmadan, hastaya görüntüleme yolu kullanılarak, taşlar lazer ile kırılır. Görüntüleme işlemleri ultrasonik olarak yapılmaktadır. Lazer taş kırıcılar ile taşlar kırılmaktadır.
Üretoroskopi -URS-yöntemi
Tedavi seçeneklerinde bir diğer yeni yöntem ise URS yöntemidir. URS yönteminde, endoskopik üreter taşı ameliyatı yapılmaktadır. Bu yöntemde hastanın idrar yolundan taşlara ulaşılmaktadır. Bu yöntemde üreteroskop cihazı kullanılmaktadır. Bu alet aracılığı ile görüntüleme yapılmaktadır. Yapılan görüntülüme yardımıyla, idrar kanalından böbrek taşları kırılarak tedavi edilir. Bu yöntem genellikle düşürülemeyen ve büyük taşlar için kullanılmaktadır. Bu yöntemden sonra hastalar aynı gün yada ertesi gün hastaneden ayrılmaktadırlar. Bu yöntemde hastanın iyileşme süreci oldukça hızlı olmaktadır. Ayrıca, bu yöntem böbreklerin fonksiyon ve işlevlerine en az zararı veren yöntem olmaktadır.
Öncelikle her yöntem hastanın böbrek taşlarının büyüklüğü ve taşın yerleşim alanına göre seçilmekle birlikte, birimimizde böbrek taşları tedavisi konusunda uzman olan doktorlarımız, tedavi yöntemleri arasından özellikle kapalı ameliyat şeklinde olan girişimsel tedavi yöntemlerini uygulamayı tercih etmektelerdir. Böbrek taşları tedavisi yöntemlerinde gittikçe modern teknolojik yöntemler gelişmekte olup, hızla gelişmesi ve yenilenmesi devam etmektedir.
Tedavi Sonrası Böbrek Taş Oluşumunun Tekrarlaması
Uzman doktorlarımız tarafından başarılı bir şekilde tamamlanan böbrek taş tedavisinin ardından, hastalarımızın yaşam tarzlarında dikkat etmesi gereken unsurlar önemli rol oynamaktadır. Uzman hekimlerimiz tarafından hastalarımıza bu hususta gerekli tavsiyeler verilmektedir. Böbrek taşları tedavisi kapsamında böbrek taşlarının yeniden oluşumunu engellemek için doktorlarımızın tavsiye ettiği önerilere mutlaka uymanız gerekmektedir. Hastaların özellikle yaşam şekillerini değiştirmeleri ve beslenme düzenlerine dikkat etmelerini gerektiğini önemli olmaktadır. Yoğun lif içeren besinleri tüketmeleri, hareketli bir yaşam tarzı için yürüyüş gibi spor yapmaları önemlidir. Yoğun lif içeren meyve ve sebzeye ağırlık verirken gün içinde aldıkları sıvı tüketimini arttırmaları gerekir. Beslenme şeklini belirlerken mutlaka dengeli olması gerekir. Bunun için uzman diyetisyen ve uzman doktorlarımız size tavsiyelerde bulunur. Bununla birlikte, böbrek taşının çeşidine göre kullanılan ilaçlarında faydası olmaktadır.
Böbrek Taşı Oluşmaması İçin Yapılması Gerenler
Öncelikle tedavi öncesi ya da tedavi sonrası dikkat edilmesi gereken konularda uzman doktorlarımız tarafından hastalarımıza öneriler verilmektedir. Bazı taşlar küçük olduğunda, cerrahi bir işleme gerek kalmadan kendiliğinden düşebilir. Bazı durumlarda da böbrek taşı olan hasta tedavi edildikten sonra tekrar taş oluşumunu engellemek için bazı hususlara dikkat edilmesi gerekir. Hastaların böbrek taşlarının türüne göre beslenme tarzı belirlenmelidir. Dengeli beslenmeye dikkat edilmelidir. Hayvansal proteinler az kullanılmalıdır. Proteinin, bezelye ve mercimek gibi besinlerden alınmasına dikkat edilmelidir. Hastanın böbrek taşının çeşidine göre uygun bir beslenme programı belirlenir.
Yapılması tavsiye edilen önemli unsurlar:
- Gün içinde daha fazla su tüketilmelidir. Yaz aylarında bu tüketim daha da fazla olmalıdır.
- Kahve, kola, çay gibi içecekleri az kullanmaya dikkat etmelisiniz.
- Tuz tüketimini mümkün olduğu kadar azaltmalısınız.
- Egzersiz, yürüyüş, yoga gibi hafif sporları düzenli olarak yapmalısınız.
- Diyet yapıyorsanız, ani kilo vermekten kaçınmalısınız.
Tedavi Yöntemlerinin Riskleri
Genel olarak tüm tedavi yöntemlerinde az da olsa risk bulunmaktadır. Böbrek taşları tedavisi için uygulanan açık ameliyat ya da kapalı ameliyat sonucu oluşabilecek riskler arasında farklılıklar yoktur. En çok karşılaşılan risk unsuru kanama olmaktadır. Kanama riski dışında enfeksiyon riski bulunmaktadır. Enfeksiyon riskini azaltmak için uygun olan tedavi yöntemine başlamadan önce uzman doktorlarımız tarafından gerekli olan önlemler alınmaktadır. Tedavi yönteminin uygulamasından önce idrarda mikrop ya da bakteri olup olmadığının analizi yapılır. Bunların dışında çok zayıf olan hastalarda, tedavi esnasında bağırsak yaralanması olabilir. Olası tüm riskleri en aza indirmek için tedavi yöntemleri uygulanmadan önce tüm önlemler alınmaktadır.