Bira içmek böbrek taşına iyi gelir mi?
Böbrek taşı dökmek için bira içmek pek doğru bir yöntem olarak kabul edilmez. Bira idrar çıkımını arttırdığı için böbrek taşı düşürmeyi kolaylaştırdığı gibi yanlış bir anlayış mevcuttur. Aksine bira tüketimi alkol ve mayadan ötürü taş oluşumu riskini arttırmaktadır.
Böbrek taşı neden ve nasıl oluşur ?
-Normal şartlarda idrar içerisinde bulunan ve birikmeden atılması gereken kristallerin herhangi bir sebeple tam olarak atılamaması ve biraraya gelmesi veya idrarda taş oluşumunu engelleyen bazı koruyucu maddelerin eksik olması sonucu böbrek taşları meydana gelir.
Böbrek taşı oluşumunda tanımlanmış bir çok risk faktörü bulunmaktadır. Bunlar;
-
-
Günlük yetersiz sıvı alımı
-
Genetik bazı hastalıklar (Özellikle çocukluk döneminde sık sık taş oluşumu ile seyreden sistinüri, renal tuübüler asidoz, hiperoxaluri, Gut hastalığı gibi metabolik hastalıklar)
-
Hiperparatirodizim, hipertiroidi gibi hormone bozukluğuna yol açıp kan kalsiyum düzeyini arttıran hastalıklar
-
Beslenme alışkanlıkları (yüksek hayvansal protein ile beslenme, liften fakir diyet ile beslenme, aşırı tuz tüketimi gibi)
-
Sık tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları
-
Böbreklerin anatomik yani yapısal bozuklukları (böbrek çıkımının dar olması gibi)
-
Sedanter yaşam
-
Genetik aile öyküsü (Birinci derece akrabalarında taş olanlarda taş oluşma riski daha yüksektir.)
-
Çevresel faktörler (sıcak iklimde yaşayanlar)
-
Yaş ve cinsiyet (erkeklerde ve 30-50 yaşlar arası daha sık görülür) olarak sayılabilir.
Bir kere taş düşürdüm tekrar oluşur mu ?
- Bir kere taş düşüren hastaların 5 yıl içerisinde ikinci taşı düşürme riski %50-60 oranında olduğu bilinmektedir. Bu nedenle yıllık düzenli kontrollerinizi yaptırmanız önemlidir.
Böbrek taşı belirtileri nelerdir ?
Böbrek taşları yıllar boyu hiçbir şikeyete yol açmayabileceği gibi oldukça ağır ve şiddetli durumlara da yol açabilir. En sık karşılaşılan şikayet yan (böğür) ağrısıdır. Bu ağrı hafif olabileceği gibi oldukça şiddetli vasıfta da oluşabilir. Bir diğer şikayet idrarda gözle görünen veya mikroskopik olarak tespit edilebilen kanamadır. Böbrek taşı idrar kanalına düşüp idrar torbasına doğru ilerlemeye başladığında (üreter taşı anlamına gelmektedir) ağrının şiddeti artar, idrar torbasına doğru yaklaştıkça ağrı kasıklara yayılabilir. Bu durumda genellikle ağrıya bulantı kusma sık idrara çıkma ve hatta ateş titreme ekenebilir.
Böbrek taşı tanısı nasıl koyulur ?
Tanı hastanın şikayetlerinin dinlenmesinin ardından radyolojik tetkikler ve biyokimyasal tetkikler ile konulur.Radyolojik olarak direk üriner system grafisi, ilaçlı böbrek filmi (İVP=intravenöz pyelografi), ultrasonografi (USG) ve bilgisayarlı tomografi (BT) tetkiklerininden bir veya bir kaçı gerekli olabilir. Biyokimyasal olarak kanda böbrek fonsiyonları hakkında bilgi veren üre ve kreatinin seviyeleri, tam kan sayımı ve tam idrar tahlili gereklidir.
Böbrek taşı nasıl tedavi edilir ?
Öncelikle taşın böbrekten ve/veya idrar kanalından temizlenmesi gerekir. Ardından taşın oluşum nedenlerine yönelik araştırma yapılıp tekrar oluşumunun engellenmesi amaçlanır.Taş tedavisinde özellikle idrar kanalına düşen 5 mm'nin altındaki taşlar için medikal yani ilaçlarla tedavi tercih edilir. Bu amaçla taşın daha kolay düşebilmesi için idrar kanallarını genişletecek bir takım ilaçların yanında, ağrı ve enfeksiyonun önlenmesi amacıyla ağrı kesici ve antibiyotikler verilip hastanın bol su içerek taşını düşürmesi beklenir. Taş bu tedaviye rağmen düşmez ise veya daha büyük boyutlu taş mevcut ise vücut dışı şok dalgaları ile taşı kırmak (ESWL) veya ameliyat ile taşın alınması seçenekleri mevcuttur.
Taş ameliyatı nasıl yapılır, Ameliyat yöntemleri nelerdir ?
Taş ameliyatları günümüz teknolojisi ile tamamen kapalı şeklide (endoskopik) yapılmaya başlanmıştır.Taş cerrahisinde yöntem seçimi tamamen taşın boyutu, taşın yerleşim yeri (böbrek içerisinde veya idrar kanalı içerisinde) ve taşın tıkanıklık oluşturup oluşturmamasına göre planlanır. Böbrek taşı ameliyatlarında endoskopik tedavi yöntemleri olarak;
-
-
Semirigit üreterorenoskopi(URS)
-
Fleksible üreterorenoskopi (Fleksible URS)
-
Perkutan nefrolitotomi (PNL) yöntemleri mevcuttur.
Semirigit üreterorenoskopi (URS):
Bu yöntemde idrar çıkış deliğinden ince bir kamera yardımı ile idrar torbasına buradanda idrar kanalına (üreter) girilerek taşın kırılması esasına dayanır. Hastanın vücuduna ek bir delik açılmadan gerçekleştirilir. URS ile yanlızca idrar kanalında (üreter) yerleşmiş taş, darlık veya tümör gözlenir ve lazer ile tedavi edilebilir. Böbreklerde yerleşen taşlara müdahale edilemez.
Fleksible üreterorenoskopi (Fleksible URS):
Teknik olarak URS ile aynıdır. Yani bu yöntemde de vücuda ekstra bir delik açılmadan idrar çıkış deliğinden oldukça ince ve her yöne kıvrılabilen bir kamera sistemi ile idrar torbasına buradan da böbreklerin içerisine kadar gidilebilir. Böbreğin içerisindeki tüm odacıklara ulaşabilmek ve buralarda yerleşen taşları lazer ile kırmak ve tamamen temizlemek bu yöntem ile mümkündür.
Perkütan nefrolitotomi (PNL):
Bu yöntemle bel bölgesinden cilt üzerine ufak bir delik açılarak bu delik içerisinden böbreğe ulaşılır. Böbrek içerisine özel ince aletler ile girilerek taş ve taşlar kırılıp dış ortama çıkarılır. Bu yöntemin uygulanabilmesi için taşın böbrek içerisinde 2 cm den büyük olması gerekmektedir. Büyük bir kesi olmadığı için ameliyat sonrası daha az ağrı hissederler ve kozmetik açıdan rahatsız eden bir görünüm oluşmaz. Günümüzde açık böbrek taşı ameliyatlarının yerini almış olan PNL yöntemi ile iyileşme süreci oldukça kısadır. Ameliyat sonrası böbreğe giriş yapılan delikten iyileşme sürecini hızlandırmak amacıyla ince bir sonda (nefrostomi) yerleştirirlir. Bu sonda ameliyattan 1-2 gün sonra kolayca çekip çıkarılır. PNL ile taşlar tamamen temizlenir ve ortalşama 2 günde taburcu olunur.
En sık gözüken böbrek taşı hangisidir?
- En sık gözlenen böbrek taşı kalsiyum oksalat taşıdır.
Bir daha taş düşürmemek için ne yapmam gerekir ?
Sık taş düşürme hikayesi olan hastalarda, özellikle çocukluk döneminde taş hastalığı başlayan hastalarda ameliyattan 1 ay sonra metabolik taş değerlendirmesi yapılmalıdır. Bu değerlendirme hastanemiz taş polikliniğinde yapılmaktadır. Metabolik taş değerlendirmesinde:
-
-
Ameliyatla alınan veya kendiliğinden düşen ufak taş parçalarının analizi yapılır (taşın cinsi tanımlanır)
-
Detaylı kan tahlili yapılır. (kanda kalsiyumun artmasına sebep olan paratirodi ve tiroid bezinden salınan hormon düzeylerinin ölçümü, kalsiyum, fosfat, ürik asit gibi parametreler değerlendirilir.)
-
Bir gün boyunca size tarif edilecek şekilde idrar toplanır (24 saatlik idrar analizi). Bu tahlil ile idrarınızda kalsiyum fazlalığı, taş oluşumunu arttıran maddelerin fazlalığı mı mevcut yoksa taş oluşumunu engelleyici koruyucu maddelerin eksik liği mi söz konusu olduğu tespit edilir.
Tüm bu değerlendirmeler sonucunda taş oluşum nedeni belirlenir ve bird aha oluşmaması için bir takım önlemler alınır. Taş tedavisinde ilk ve asıl amaç taşın oluşumunun engellenmesi olmadır. Bu nedenle taşın metabolik değerlendirilmesi oldukça önemlidir.
Taş oluşum riskini arttıran bir takım faktörler mevcuttur. Bunlar;
-
-
Yemeklere ek tuz atılmamalı, günlük alınan tuz miktarı azaltılmalı
-
Aşırı hayvansal kaynaklı protein tüketiminden kaçınılmalı
-
Lif içeriği yüksek olan besinlerin tüketimi arttırılmalı
-
Günlük sıvı alımınızı 2 litre idrar yapacak şekilde düzenlemelisiniz. (Hava sıcaklığı ve aktivite durumuna göre sıvı ihtiyacı değişebilir. Bu nedenle günlük 2 lt idrar çıkışını sağlayacak düzeyde sıvı alınmalı) olarak sıralanabilir.
Böbrek taşı tedavi edilmez ise ne olur?
-Böbrek taşları sıklıkla şikayet oluşturmazlar. Eğer bu taşlar tedavi edilmez ise sık sık idrar yolu enfeksiyonu, taşın böbrek içindeki konumuna göre böbrekte şişme, zaman zaman idrarda kanama ve en önemlisi böbrek fonksiyon bozukluğu ve böbrek kaybına kadar gidebilen durumlara yol açabilir.
Ağrılı idrar hangi sorunların belirtisi olabilir?
- İdrar yolu enfeksiyonları, prostat iltihabı, prostat büyümesi üretra darlığı ağrılı idrar yapmaya neden olabilecek başlıca nedenlerdir.
Boşalma nasıl gerçekleşir?
-Yeterli bir cinsel uyarı sonrası penisin yeterli bir sertliğe ulaşması sonrası cinsel ilşkiye girilir ve parasempatik sistem etkisi altındaki boşalma kanallarının uyarılması ile boşalma gerçekleşir.
Böbrek kumunun ağrısı nasıl olur?
- Böbrek kumunun ağrısı hangi taraftan kum dökülüyor ise o tarafın yan arka kısmında başlayan kasıklara doğru inen zonklayıcı ve sürekli idrar yapma hissi uyandıra bir ağrı olarak tariflenebilinir.
Böbrek taşı ağrısında böbrek taşı alınması dışında neler yapılabilir?
-Ağrıyı azaltıcı doktor tarafından reçete edilen ilaçlar ile idrar kanalını genişletip taşın düşmesini kolaylaştırıcı ilaçlar kullanılabilir. Bunun yanında sıcak banyoda ağrıyı azaltmada yardımcı bir yöntemdir.