İdrar Yolu Enfeksiyonu Belirtileri ve Tedavisi
İdrar yolu enfeksiyonu idrar yollarının herhangi bir bölümünü etkileyen enfeksiyonlara verilen genel bir isimdir. İdrar yolları enfeksiyonu uzun sürede insan yaşam kalitesini olumsuz anlamda oldukça etkileyebilen hastalıklardan biri. Ayrıca tedavi edilmediği takdirde farklı hastalıklara neden olduğu da biliniyor.
Yazımızda idrar yolu enfeksiyonu ile ilgili en çok merak edilen ve en sık sorular hakkında kısa bilgiler vermeye çalışacağız.
İdrar yolu enfeksiyonu nedir?
İdrar yolu enfeksiyonu en basit tanımı ile vücudun idrar yolları bölgesinde yani mesanede, böbreklerde ya da üreterler de oluşan enfeksiyon durumudur. Enfeksiyona neden olan zararlı bakterilerin idrar yollarına yerleşerek enfeksiyon oluşturması ile ortaya çıkar. Zararlı bakterilerin yerleştiği bölge de bir müddet sonra iltihap oluşumu başlar. Bu oluşum genellikle alt idrar yollarında görülmektedir. Alt idrar yolu enfeksiyonunda oluşan iltihap ise idrarın böbreklerden dışarıya taşındığı mesane ve üretra adı verilen kısımlarında görülür. Mesanede oluşan bu alt idrar yolu enfeksiyonu sistit olarak tanımlanır ve en çok görülen idrar yolu enfeksiyonu çeşididir.
Mesane ve üretra gibi idrar yollarının alt kısımlarında görülen bu enfeksiyonlar genellikle hastaya büyük rahatsızlıklar vermeyen ve kolay tedavi edilebilen enfeksiyonlardır. Ancak üst idrar yolları yani böbrekler ve böbrekler iler mesane arasındaki bağı sağlayan üreter kanalda görülen enfeksiyon ise çok daha tehlikelidir. İdrar yolu enfeksiyonu bu bölgelere sıçradığı takdirde piyelonefrit gibi hastalıklara neden olabilir. Ya da böbreklere ulaşarak böbreklerde kalıcı zararlara neden olabilir. Bu tip enfeksiyonlarda erken tanı ve teşhis ile tedaviye hemen başlanılması oldukça önemlidir.
İdrar yolu enfeksiyonun belirtileri nelerdir?
İdrar yolu enfeksiyonu görülen kişilerde en sık görülen belirtiler idrar yaparken yanma hissi ve sık sık idrara çıkma isteğinin artmasıdır. Fakat bazı durumlarda idrar yolu enfeksiyonu hiçbir belirti göstermeden de ortaya çıkabilmektedir. Hatta idrar yolu enfeksiyonun en sık görüldüğü cinsiyet olan kadınlarda yüz kadından 5 ile 10’u hiçbir belirti göstermeden idrar yolu enfeksiyonu hastalığını yaşarlar. En sık görülen idrar yolu enfeksiyonu belirtilerini ise şu şekilde sıralayabiliriz;
- İdrar çıkarma esnasında yanma veya ağrı hissi,
- Sürekli idrara çıkma ihtiyacı hissetmek,
- Kanlı veya kahverengiye yakın koyu renkli idrar rengi,
- İdrarı tutmakta zorlanma,
- İdrardan kötü koku gelmesi,
- İdrarı tutmada güçlük çekmek,
- İdrar debisinde azalma,
- Çok sıkışma hissine karşın oldukça az miktarda idrar yapılması,
- Alt karın bölgesinde şişlik ve ağrı,
- Ateş,
- Halsizlik,
- Mide bulantısı ve kusma,
Bütün bu belirtiler idrar yolu enfeksiyonunda genel olarak görülen başlıca belirtilerdir. Bu belirtilerin yanı sıra eğer enfeksiyon böbrek bölgesine ulaşmış ise farklı belirtilerde görülebilmektedir. Bu durumda görülen belirtiler ise kendini genellikle böbrek bölgesinde oluşan hassasiyet, yan tarafta ağrı oluşumu, vücut ısısında artış, bulantı ve kusma şeklinde kendini göstermektedir. Ancak enfeksiyonun böbreğe ulaştığı her durumda bu belirtiler görülmez. Bunun yerine yine alt idrar yolu enfeksiyonu belirtileri daha ön plandadır.
İdrar yolu enfeksiyonunun sebepleri nelerdir?
İdrar yolu enfeksiyonun olmasının altında yatan asıl sebep çoğu zaman bakterilerin neden olduğu enfeksiyon oluşumudur. Bu bakteriler genellikle kişinin kendi dışkısında bulunan Escherichia coli türündeki bakterilerdir. Bu bakteriler üretradan yukarı doğru tırmanarak idrar yolu enfeksiyonunun oluşmasına neden olurlar. İdrar yolu enfeksiyonunda en sık karşılaşılan bakteri çeşidi Escherichia coli olsa da nadir olarak gonokok ve klamidya gibi cinsel yolla bulaşan virüs ya da mantarlarında idrar yolu enfeksiyonuna neden olduğu bilinmektedir.
Bazı ortamlar ve durumlar ise bu virüs ve bakterilerin üretrada oluşmasını ya da üretradan yukarı çıkışını kolaylaştırmaktadır. Bu durumlardan bazılarına örnek verecek olursak;
- Havuz, deniz, hamam yada sauna gibi ıslak ortamlar,
- Genital akıntı,
- Genital hijyene dikkat edilmemesi,
- Korunmasız cinsel ilişki,
- Sık partner değişikliği,
- Yetersiz sıvı tüketimi ve buna bağlı olarak yetersiz idrar çıkışı,
- Vücut direncinin düşmesine neden olabilecek durumlar,
- İdrar yolu tıkanıklıkları,
- Çeşitli doğum kontrol yöntemleri,
- Menopoz.
Bütün bu durumlar dikkat edilmediği takdirde idrar yolu enfeksiyonunun oluşmasına neden olan durumlardan bazılarıdır.
İdrar yolu enfeksiyonunun tanısı nasıl konulur?
İdrar yolu enfeksiyonu isminden anlaşılacağı üzere idrar yollarında oluşan bir enfeksiyon türü olduğu için tanı koymanın en etkili yolu idrar tahlilidir. Enfeksiyon şüphesi bulunan hastaya tanı konması için bu yüzden öncelikli olarak idrar tahlili yapılır. Bu tahlil ile idrar içerisinde enfeksiyona neden olabilecek bakteri ve virüsler, organizmalar ve kan parçaları olup olmadığı detaylı incelenir. Bu incelemeler neticesinde idrar yolu enfeksiyonu tanısı kesin olarak konulur. İdrar yolu enfeksiyonu tanısı için yapılan ve enfeksiyona neden olan bakteri türünün de belirlenmesini sağlayan bu tahlil tedavi yöntemini belirlemek içinde oldukça önemlidir. Bakterinin türüne göre kullanılacak antibiyotik çeşidi yapılan idrar tahliline göre belirlenir.
İdrar yolları enfeksiyonunun tedavisi nasıl uygulanır?
İdrar yolu enfeksiyonu sadece alt idrar yolu bölgesinde ve komplikasyonsuz ise genellikle kolaylıkla tedavi edilir ve kısa zamanda iyileşir. Ayrıca bu idrar yolu enfeksiyonlarının %30 ila %50 nin kendiliğinden ve hasar bırakmadan iyileştiği gözlenmemiştir. Ancak yine de idrar yolu enfeksiyonu ciddi durumlara neden olabileceği için öncelikle mutlaka konusunda uzman bir doktora başvurulmalıdır. Çünkü oluşabilecek komplikasyonların ya da semptomların önüne geçebilmek ve enfeksiyona neden olan bakterinin tamamen yok edilmesi için antibiyotik tedavisi uygulanması gerekebilir. Ayrıca ilk evrelerde alt idrar yolu enfeksiyonu ile benzer belirtilere sahip olan üst idrar yolu enfeksiyonu erken dönemde tedavi edilmezse özellikle böbrekte kalıcı hasarlara neden olabilmektedir.
Doktor tarafından tedavi için verilen antibiyotiklerin düzenli kullanımı hastada görülen olumsuz belirtilerin en kısa sürede azalmasına yardımcı olur. Ancak bu belirtilerin çoğu azalsa bile enfeksiyonun tamamen önüne geçebilmek için antibiyotiğin doktorun verdiği dozda ve süre içerisinde kullanılması oldukça önemlidir. Belirtiler azaldığı anda antibiyotiği bırakmak belirtilerin tekrar başlamasına neden olabilir.
İdrar yolları enfeksiyonu ile ilgili sık sorulan sorular:
İdrar yolu enfeksiyonu hangi cinsiyette daha sık ortaya çıkar?
Kadınlar genital bölgelerinin anatomik yapısından dolayı enfeksiyona daha açıktırlar. Kadınların idrar yolunun uzunluğu daha kısa olduğu için idrar yolu enfeksiyonu kadınlarda daha sık ortaya çıkmaktadır.
İdrar yolu enfeksiyonunun tedaviye rağmen tekrarlama olasılığı var mıdır?
Tedavi edilmeyen, antibiyotikler ile ortadan tamamen kaldırılmayan ya da antibiyotik tedavisinin tamamen sonuçlanmadığı durumlarda idrar yolu enfeksiyonu tekrarlayabilir.
İdrar yolları enfeksiyonundan korunmak için neler yapılabilir?
İdrar yolu enfeksiyonundan korunmanın en etkili yolu bol sıvı alımı ve genital bölge hijyenine dikkat edilmelidir. Özellikle çocuklarda düzenli olarak işemek ve kabızlığı önlemek oldukça önemlidir.
Koru Hastanesi ekibi olarak yazımızda idrar yolu enfeksiyonu nedir, belirtileri ve sebepleri nelerdir, tanısı nasıl konur, tedavisi nasıl uygulanır sorularının yanı sıra idrar yolları enfeksiyonu ile ilgili sık sorular sorular hakkında da cevaplar vermeye çalıştık. Umarız faydalı bir yazı olmuştur. İdrar yolu enfeksiyonu ile ilgili daha fazla bilgi almak ya da randevu alarak konusunda uzman doktorlarımıza muayene olabilmek için bizimle iletişime geçebilirsiniz.