Metabolik Sendrom’a Karşı Dikkatli Olun
Metabolik sendrom, bozulmuş metabolik durumların neticesinde kişide şeker hastalığı, kalp damar hastalığı ve felç gibi hastalıklara yol açabilecek ciddi bir tablodur. Prediyabet, diyabet, dislipidemi, yüksek tansiyon ve obezite çevresinde gelişen bu hastalık genetik faktörler, çevresel faktörler ve beslenmenin etkisi ile ortaya çıkabilmektedir. Metabolik sendroma neden olacak sebeplerden yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıkları değiştirilebilir risk faktörleri arasındadır.
Türkiye’de yetişkinlerin katıldığı bir çalışmada her 3 kişiden birinin metabolik sendrom tanısına sahip olduğu ve yaş ile birlikte tanı oranının arttığı aktarılmaktadır. Günümüzde ise bu durumun giderek arttığı ve ciddi bir halk sağlığı sorunu olduğu belirtilebilir.
Metabolik Sendrom Niçin Hızla Artmaktadır?
Türkiye’de 15 yaş üstü kadınların yaklaşık yarısının bel çevresi ölçümün 88 cm ve üzerinde olduğu belirlenmiştir. Obezite prevalansı ise yapılan çalışmalarda yıllar içerisinde kadınlarda daha fazla olmak üzere arttığı gösterilmiştir. Buradan hareketle metabolik sendrom yalnızca yetişkinler için değil gençler için de risk oluşturmaktadır. Artan bel çevresi, obezite oranları artmış metabolik sendrom tanıları ile ilişkilendirilebilir.
Ayrıca kişilerin beslenme alışkanlıklarında yüksek şeker içeren ve aşırı yağlı-tuzlu besinlerin yer aldığı beslenme modelleri tercih etmeleri bu sendromun ortaya çıkmasına neden olan en temel faktörlerinden bir tanesidir. Hareketsiz yaşam, alınan enerjinin harcanmaması ile vücutta yağa dönüşümüne, abdominal obezitenin artmasına yol açmaktadır.
Metabolik Sendrom Tanısı Nasıl Konulmaktadır?
Ulusal Kolesterol Eğitim Programı (NCEP) Erişkin Tedavi Paneli -III tarafından belirlenmiş 5 kriter bulunmaktadır.
1) Abdominal Obezite
Topluma ve ülkeye göre farklı sınır noktaları olmakla birlikte Türkiye için Kadınlarda 88 cm üzeri, Erkeklerde 102 cm üzeri artmış bel çevresi değerleri olarak saptanmıştır.
2) Yüksek Trigliserid Seviyesi
Aç karnına verilen kan değerlerinizde trigliserid seviyenizin ≥150 mg/dL olması ile durumudur.
3) Düşük HDL Seviyesi
İyi kolesterol olan HDL seviyesi erkeklerde <40 mg/dL kadınlarda <50 mg/dL olması düşük HDL seviyesine sahip olduğunuz anlamına gelmektedir.
4) Yüksek Tansiyon
Sistolik ve Diastolik kan basıncının 130/85 mmHg ve üzerinde olması ile karakterizedir.
5) Yüksek Açlık Kan şekeri
Açlık Kan Glukozunun 110 mg/dL ve üzerinde olması veya prediyabet, diyabet öykünüzün bulunması durumudur.
Bu 5 kriterden en az 3 ünün varlığı metabolik sendrom tanısını koymak için yeterlidir.
Metabolik Sendrom Tedavi Edilebilir Mi?
Her hastalıkta olduğu gibi erken tedavi her zaman için mümkündür. Bu sebeple yılda en az iki kez diyetisyen görüşmesi önerilmektedir. Doktorun önereceği tıbbı tedavi ve diyetisyenin önereceği beslenme tedavisi ile hastalığın gelişimi önlenebilir, yavaşlatılabilir ve geriye döndürülebilir.
Metabolik Sendrom Tanısı Aldım: Ne yapmalıyım?
Eğer kilonuzu, yağlarınızı ideal oranlara sahip olabilmek için düzenli aralıklarla beslenme tedavisi alıyorsanız endişe edilecek bir şey yoktur. Metabolik tanısı almış hastaya öncelikle kullanılan ilaçları doğrultusunda beslenme anamnezi sorgulanmalı, hastanın vücut analizi ile kilo, yağ ölçümü yapılmalı, beden ölçümleri alınmalıdır. Kan tetkikleri doğrultusunda kişiye özel beslenme planı oluşturulması amacı ile diyetisyen randevusu alınmalıdır ve randevular aksatılmamalıdır.
Metabolik Sendromluyum Nasıl Beslenmeliyim?
Akdeniz diyeti, metabolik sendrom gelişimini %20 oranında azaltabilmektedir. Bu sebeple Akdeniz tipi beslenme modeli benimsenmelidir. Ancak bu tip beslenme genel bir öneri olmakla birlikte kişiye özgü hazırlanmış beslenme planları kişi için daha uygun olacaktır.
- • Sağlıklı pişirme tekniklerini kullanın
- • 2,5 L kadar su tüketin
- • Çeşitli meyvelerden gün içerisinde 3 porsiyon olacak şekilde yiyiniz.
- • Günlük olarak sebze tüketiminizi salatalarda veya yemeklerinizde kullanınız.
- • Kurubaklagil tüketmeyi unutmayınız.
- • Kırmızı et tüketimini haftada 2 olacak şekilde sınırlayınız.
- • Fındık, fıstık, badem, kaju, kabak çekirdeği gibi yağlı tohumları çiğ tüketmekte fayda var.
- • Tam tahıllı besinler tercih etmeye özen gösteriniz.
- • Yemeklerinizde salatalarınızda zeytinyağınız kullanınız.
- • İşlenmiş ve yüksek yağ içeren besinlerden uzak durunuz.
- • Haftada 2 kere balık tüketin
Metabolik sendrom beslenme ile önlenebilir; Uzm. Dyt. Şevval ARAZ ile tedaviye erken adım at.