Kavılca Buğdayı Nedir?
Günümüz Buğdayının Atası: Kavılca Buğdayı
Günümüze kadar genetiği değiştirilmeden korunmuş buğday türü olan Kavılca, Anadolu’da ilk kullanılan tahıl çeşididir. 13 bin yıllık geçmişi olan Kavılca buğdayı Kars’ın soğuk ikliminde yetişmektedir. Sağlıklı bir karbohidrat olan kavılca buğdayı genetik yapısının koruması ve sağlığı iyileştirici sonuçları dolayısı ile diyet listelerinde yer verdiğim bir besindir.
Kavılca Buğdayının Besin Bileşimi Nedir?
Kavlıca buğdayı, soğuk iklim şartlarında yetiştiği için kılçıklı bir yapısı vardır. Buğdayın kepek ve ruşeym kısmının öğütülmesi sonucu elde edilen kavılca unu beyaz una kıyasla vitamin ve mineral içeriği 1,5 kat fazladır. Aynı zamanda Kavılca buğdayı diğer buğday çeşitlerine kıyasla gluten içeriği çok düşüktür. Demir, magnezyum, fosfor, tiamin, riboflavin açısından zengin olan kavılca buğdayının
%62-67’si karbohidrat,
%14,7-17,1’i protein,
%2,1-2,7’si yağ,
%5,7-9,1’i posadan oluşmaktadır.
Kavılca Buğdayının Sağlığa Yararlı Etkileri Nelerdir?
Kavılca buğdayı, sağlıklı bir karbonhidrat olmakla birlikte içerisindeki vitamin ve mineraller sayesinde beden ve ruh sağlığının devam ettirilmesi açısından birçok yararı bulunmaktadır.
- İçerisindeki tiamin ve riboflavin vitaminleri sayesinde günlük enerjimize katkı sağlayacak, günlük tempomuza, yorgunluklarımıza deva olacaktır.
- Diğer unlara kıyasla gluten içeriğinin düşük olması sebebi ile bağırsaklarınızın sağlıklı yapısını koruyacak, aşırı gaz oluşumunu engelleyerek karın bölgesinde oluşan şişkinlik şikayetlerinizin azalmasını sağlayacaktır.
- Kavılca unun içerisinde buğday ruşeymi yer aldığından sağlıklı yağ asitleri ile sinir sisteminizin iyileşmesini ve korunmasını sağlar.
- Posa içeriğinin yüksek olması, bağırsaklara su çekerek dışkı hacminin artışına ve rahat dışkılama imkanına yardımcı olur.
- Glisemik indeksi düşük olduğu için kan şekerinin hızlı yükselmesini engelleyerek yemek sonrası karbohidrat isteğini azaltacak, ani kan şekeri düşmesini engelleyecektir.
- Kan kolesterolünün vücuttan emilimini azaltarak kalp damar sağlığını koruyacak, damar içerisindeki plak oluşumunu azaltmaya yardımcı olacaktır.
- Dirençli egzersizler sonrası tüketildiğinde kas ağrılarını ve kramp şikayetlerini azaltmaya yardımcıdır.
- Cildin daha parlak görünmesini sağlar.
- Taze sebze ve meyve ile birlikte tüketildiğinde kavılca ununun içerisindeki demir emilimini artırarak kansızlığa iyi gelir.
- Uzun süre tokluk sağladığı için ağırlık kontrolünü ve kilo kaybını desteklemektedir.
- Demans, Alzheimer’s hastalıklarına karşı koruyucudur.
- Bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcıdır.
- Genetiği günümüze kadar korunduğu için doğal bir tat olan kavılca ununun içeriği kansere karşı koruyucu özelliktedir.
Belirttiğim bu faydalı etkiler ışığında kavılca buğdayından elde edilen un ve bulguru sofralarınızda kullanmak isteyeceksiniz.
Kavılca Buğdayı Kimler Tarafından Tüketilebilir?
Kavılca buğdayından elde edilen un, bulgur, kavılca unu eklenmiş tarifler 6 yaş üstü çocuk, genç, yetişkin bireylerin tüketebileceği sağlıklı bir karbohidrat türüdür. Aynı zamanda,
- Karında şişlik şikayeti olan bireyler,
- Tip 1 ve Tip 2 diyabeti olan hastalar,
- Hipertansiyon, Trigliserid, LDL, kolesterol yüksekliği olan bireyler,
- Metabolik Sendrom tanısı alan hastalar,
- İnsülin direnci tanısı konulan hastalar
- Karaciğer yağlanması teşhisi olan bireyler,
- Sporcular,
- Hipotiroidi ve Hashimato tiroidi olan hastalar,
- Kabızlık şikayeti olan bireyler,
- Divertikül teşhisi alan bireyler,
- Kendisini sürekli yorgun hisseden bireyler,
- Menopoz dönemindeki kadınlar,
- Bel çevresi >80 cm olan kadınlar ve >94 cm olan erkekler,
- Beden kütle indeksi >30 kg/m2 olan bireyler,
- Sağlığını korumak ve sağlıklı beslenmek isteyen tüm bireyler kavılca buğdayından elde edilen besinleri tercih edebilir.
Herkes Kavılca Buğdayını Tüketebilir mi?
Maalesef Hayır, az miktarda da olsa gluten ihtiva ettiği için gluten intoleransı, buğday alerjisi olan kişiler, çölyak hastalarının tüketmemesi gerekir. Aynı zamanda yüksek posa içeriği sebebi ile ülseratif kolit, chron hastalığının alevlenme dönemlerindeki hastalar ve ishal dönemindeki hastalar tarafından kullanımı önerilmemektedir. Yüksek vitamin ve mineral içerdiği için böbrek hastalarının tüketmemesi gerekir.
Kavılca Buğdayı Sofralarda Nasıl Kullanılabilir?
Kavılca buğdayından elde edilen ununun kendine has tadı bulunmaktadır. Kavılca unu ekmek yapımında kullanabilir. Yalnızca kavılca ununun tadı ilk başta deneyenler için biraz farklı olsa da lezzet açısından tam tahıllı ekmeklere benzeyen ancak beyaz ekmeklere kıyasla daha sert bir yapıya sahip olduğu belirtilebilir. Kavılca unu kullanılarak yapılan lavaş, mantı, pizza hamuru, tuzlu krakerler, tuzlu kurabiyeler ana veya ara öğünlerde tercih edilebilir. Aynı zamanda kavılca buğdayından elde edilen Kavılca bulguru, daha besleyici, rahatlıkla tüketilebilir, mide ve bağırsak koruyucu özelliği ile kırmızı et, tavuk ve kurubaklagil yemeklerinin yanında, pilav, salata olarak tercih edebilirsiniz.
Karbohidratın sağlıklı ve genetiği korunmuş hali Kavılca buğdayı size iyi gelecek.
Uzm. Dyt. Şevval ARAZ
Beslenme ve Diyet