Gırtlak, bilimsel adıyla larinks, boyun bölgesinde bulunan bir organdır, halk arasında yutak olarak bilinen farinksten sonra gelir. Ses üretimi burada yapılır. Ayrıca gırtlak solunum sisteminin önemli bir parçasıdır. İstirahat durumlarında ve yutma sırasında ağızdan alınan gıdaların nefes borusuna kaçmasını önler. Solunum sırasında da havayı nefes borusundan akciğerlere yönlendirir.
Toplumda her 100 bin kişiden ortalama beşinde gelişen gırtlak kanseri, gırtlak içi daha sık mukoza hücrelerinin kontrolsüzce çoğalarak tümör halini alması sonucu ortaya çıkıyor.
Gırtlak Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
Gırtlakta kanserin bulunduğu yere göre ses kısıklığı, yutma güçlüğü ve nefes darlığı yapabilir. Orta kısımda ses telleri olduğu için bu bölgedeki kanserlerde erken dönemde ses kısıklığı oluşur. Üst bölge kanserlerinde yutkunma zorluğu, boyunda ağrı, inatçı öksürük ve nefes kokusu olabilir.
Alt bölge kanserinde ise nefes darlığı, hırıltı ve kitle büyüdükçe ses kısıklığı olabilir. Bazı durumlarda ise boyun ve kulak ağrısı, boyunda şişlik, kilo kaybı ve çok ileri evrelerde yayılmaya bağlı olarak diğer organlarla ilgili bulgular verebilir.
Gırtlak Kanseri Tanısı Nasıl Konulur?
2-3 hafta süren ses kısıklığında mutlaka bir KBB uzmanına görünülmelidir. KBB uzmanı tam bir baş boyun muayenesi ardından gırtlak muayenesini yapar. Gırtlak kanserinin teşhisi için gırtlaktaki kitlenin kameralı (endoskopik) sistemlerle muayene edilmesi gerekmektedir. Bu kameralı sistem burundan bakılabildiği gibi ağız içinden de bakılabilir. Kitlenin teşhisin kesinleştirilmesi için kanserli gırtlak bölgesindeki dokudan parça (biyopsi) alınması gerekir.
Biyopsi genellikle uyutularak alınabildiği gibi bazı durumlarda uyutulmadan da alınabilir. Alınan parça incelenmesi için patoloji laboratuvarına gönderilir. Bu ilk ameliyat sırasında gırtlak kanseri çok ileri evre değilse boyun bölgesine nefes deliği açılmasına gerek duyulmaz. Patolojik sonucu göre daha ileri bir cerrahi daha gerekebilir.
Gırtlak Kanseri Teşhisi İçin Neler Yapılmalıdır?
Teşhis için özellikle detaylı bir KBB muayenesi yapılmalıdır. Açılı rijid endoskopla indirekt larinks muayenesi yapılarak gırtlağın içi girişten ses tellerine kadar detaylı görülür, ses tellerinin hareketleri değerlendirilir.
Stroboskopi ile ses tellerinin büyütülmüş görüntüsü ve yavaşlatılmış hareketleriyle daha erken evrede tümör fark edilebilir. Öğürtü refleksi olan hastalarda daha konforlu ve detaylı muayene olarak çip kameralı flexibl larengofarengoskopi ile burundan girilerek muayene ve kayıt yapılır. Hastanın boynunu palpasyonla muayene ederek büyümüş lenf bezesi olup olmadığına bakılır.
Eğer muayene ile gırtlakta bir tümör şüphesi görülürse radyolojik inceleme yapılır. Öncelikle larinks-boyun BT, gerekirse boyun MR ve PET istenebilir.
Kesin teşhis için gırtlaktaki şüpheli bölgeden biopsi dediğimiz ufak bir parça alınarak patolojik incelemesi yapılır.
Tedavi Yöntemleri
Gırtlak kanseri tedavisinin planlanabilmesi için öncelikle kanser dokusu mikrolaringoskopi adı verilen cihazla genel anestezi altında incelenir. Sonrasında hastanın ihtiyacına göre cerrahi tedavi, kemoterapi ya da radyoterapi tedavileri planlanır.
Cerrahi Tedavi
Gırtlak kanserlerinde uygulanabilecek bir çok ameliyat yöntemi vardır. Eğer gırtlak kanseri erken teşhis edilmişse ve kanserin yerleşimi böyle bir ameliyat için uygunsa gırtlağın bir kısmının alınmasıyla ameliyat gerçekleştirilebilir. Bu ameliyatlarda geçici bir süre için boyuna solunum deliği açılır, ameliyat bölgesi iyileştikten sonra bu delik kapatılır ve ses çıkartma fonksiyonu korunur.
Robotik cerrahi de seçilmiş vakalar için iyi bir alternatiftir. Robotik cerrahi için tedavi edilebilir gırtlak kanseri, gırtlağın üst bölgesinde ve ses tellerinde yerleşmiş kanserlerdir. Bunların içinde robotik cerrahinin diğer endoskopik yöntemlere göre daha avantajlı olduğu bölge gırtlağın üst bölgesindeki kanserlerdir.
RADYOTERAPİ
Erken evre gırtlak kanserinde ilk tercih cerrahi tedavi yanında radyoterapi tedavisidir.
Radyoterapi tedavisi bazen gırtlak kanseri ameliyatlarından sonra da uygulanabilir. Gırtlak kanserinin nüks etmesini yani tekrarlamasını engellemek için, tümörün tamamının çıkartılamadığı durumlarda veya gırtlak duvarı boyunca büyüyen tümörlerde ameliyat sonrası radyoterapi uygulanabilir.
KEMOTERAPİ
Çoğunlukla ileri evre kanserlerde, cerrahi öncesinde ve sonrasında ya da ameliyat sonrası kanserleri tekrarlayan hastalarda kullanılıyor. Cerrahinin uygulanmadığı bazı durumlarda ise radyoterapi ve kemoterapi birlikte kullanılarak organ koruma protokolü şeklinde bir tedavi modeli olarak öneriliyor.