Laringofarengeal reflü (LFR), yaygın olarak bilinen adıyla "boğaz reflüsü" veya "ses telleri reflüsü," mide içeriğinin yemek borusundan (özofagus) yukarı doğru çıkarak gırtlak ve ses tellerine zarar verdiği bir tür gastroözofageal reflü hastalığıdır. Gastroözofageal reflü (GERD) hastalığı, mide asidinin yemek borusuna geri kaçtığı bir durumdur ve bu durum, mide içeriğinin gırtlak ve ses tellerine ulaşması durumunda laringofarengeal reflü olarak adlandırılır.
LFR'nin belirtileri genellikle şunlardır:
• Boğazda yanma veya kaşıntı hissi,
• Ses kısıklığı veya ses değişiklikleri,
• Öksürük,
• Boğazda kuruluk ve tahriş,
• Boğazda yutma güçlüğü hissi,
Boğaz reflüsü, mide asidinin yemek borusuna geri akmasıyla ortaya çıkar ve bu, genellikle özofageal sfinkter adı verilen kasın yetersizliği veya zayıflığı sonucu meydana gelir. Bu durum, bazen yemek yedikten veya yattıktan sonra daha belirgin hale gelebilir.
Boğaz Reflüsünün Nedenleri Nelerdir?
Boğaz reflüsü, çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilen bir durumdur ve genellikle mide asidinin yemek borusundan geriye doğru çıkması sonucu oluşur. İşte nedenlerinden bazıları:
• Gastroözofageal Reflü Hastalığı (GERD): En yaygın nedenlerden biri, mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçtığı GERD'dir. GERD, özofageal sfinkter adı verilen kasın zayıflığı veya yetersizliği nedeniyle mide asidinin yemek borusuna geri kaçmasına yol açar. Bu asit daha sonra gırtlak ve ses tellerine ulaşabilir.
• Yemek ve Diyet: Reflü riskini artırabilen bazı yiyecekler ve içecekler vardır. Örneğin, baharatlı, yağlı veya asidik yiyecekler, alkollü içecekler, kafein içeren içecekler ve çikolata bazı kişilerde reflüyü tetikleyebilir.
• Sigara İçmek: Sigara içmek, mide kaslarının gevşemesine ve mide içeriğinin yemek borusuna geriye doğru kaçma riskini artırmaya yardımcı olabilir.
• Aşırı Kilolu veya Obez Olmak: Aşırı kilolu olmak veya obezite, karın basıncını artırarak mide içeriğinin yemek borusuna kaçma olasılığını artırabilir.
• Yatış Pozisyonu: Yatarken başın yüksekte olmaması, mide asidinin yemek borusuna doğru akmasını kolaylaştırabilir. Bu nedenle, yatarken başınızı yükseltecek bir yastık kullanmak veya yatak başını yükseltmek, reflüyü hafifletebilir.
• Hamilelik: Gebelik sırasında artan karın basıncı ve hormonel değişiklikler, reflü riskini artırabilir.
• Kronik Öksürük ve Burun Tıkanıklığı: Kronik öksürük veya sürekli burun tıkanıklığı, yutma güçlüğüne neden olabilir ve bu da riski artırabilir.
Boğaz Reflüsü Belirtileri Nelerdir?
Boğaz reflüsü belirtileri, kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve semptomların şiddeti değişebilir. Bu belirtiler, genellikle mide asidinin gırtlak ve ses tellerine geri kaçması sonucu oluşur. İşte yaygın belirtileri:
• Ses Kısıklığı: Asit, sıklıkla ses tellerine zarar verir, bu nedenle ses kısıklığı veya ses değişiklikleri sık görülen belirtilerdendir. Kişi, normal sesini kullanamayabilir veya sesi daha düşük veya daha kalın bir tonla gelir.
• Boğazda Yanma veya Kaşıntı: Boğazda yanma, kaşıntı veya batma hissi sık rastlanan bir belirtilerindendir.
• Boğazda Kuruluk ve Tahriş: Boğazda sürekli bir kuruluk veya tahriş hissi, bir diğer belirtisi olabilir.
• Öksürük: Boğazda biriken mide içeriği nedeniyle öksürüğe yol açabilir. Özellikle sabahları veya yatmadan sonra öksürme sık görülen bir semptom olabilir.
• Yutma Güçlüğü: Mide asidinin gırtlak ve yutak bölgesine geri kaçması, yutma güçlüğüne yol açabilir. Kişi, yiyecek veya sıvıları yutarken zorluk yaşayabilir.
• Yutkunma Sıkıntısı: Yemek yedikten sonra veya yemek yemeden önce yutkunma sıkıntısı yaşanabilir.
• Gırtlak Ağrısı: Gırtlak bölgesinde ağrı veya rahatsızlık hissi,
• Gece Öksürüğü: LFR semptomları genellikle yatarken veya yatmaya yakın zamanlarda daha belirgin hale gelir. Bu nedenle, gece öksürüğü sık görülebilir.
• Burun Tıkanıklığı veya Boğaz Temizlemesi: Boğaz reflüsü, burun tıkanıklığına veya sık sık boğaz temizlemeye neden olabilir.
Boğaz Reflüsünün Komplikasyonları Nelerdir?
Boğaz reflüsü tedavi edilmez veya uygun şekilde yönetilmezse, çeşitli komplikasyonlara yol açabilir. Bu komplikasyonlar, LFR'nin uzun süreli etkilerinden kaynaklanır ve ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. İşte potansiyel komplikasyonları:
• Ses tellerine zarar verebilir ve bu da ses kısıklığına veya kalıcı ses değişikliklerine neden olabilir.
• Yemek borusuna da zarar verebilir ve bu, özofajit olarak bilinen yemek borusu iltihabına yol açabilir.
• Mide içeriği, solunum yollarına geri kaçarsa, akciğerlere zarar verebilir ve aspirasyon pnömonisi adı verilen bir akciğer enfeksiyonunu tetikleyebilir.
• Uzun süreli etkileri boğaz kanseri riskini artırabilir, özellikle reflü çok ciddiyse ve uzun süre tedavi edilmemişse.
• Ses tellerine zarar veren LFR, profesyonel ses kullanıcıları (örneğin, şarkıcılar veya öğretmenler) için ses kalitesi kaybına yol açabilir.
• Yutma güçlüğüne veya disfajiye neden olabilir, bu durum kişinin normal şekilde yemek yemesini zorlaştırır.
• Semptomlar, kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir ve göğüs ağrısı gibi sıkıntılara neden olabilir.
• Uyku esnasında rahatsızlık ve öksürük nedeniyle uykusuzluğa yol açabilir.
• Kronik öksürüğü şiddetlendirebilir ve astım semptomlarını kötüleştirebilir.
• Boğaz iltihabını sürekli hale getirebilir.
Boğaz Reflüsü Teşhisi Nasıl Konulur?
Boğaz reflüsü teşhisi koymak için bir dizi klinik ve diagnostik yöntem kullanılır. Süreç genellikle şöyledir:
• Hastalık Öyküsü ve Semptomlarının Değerlendirilmesi: Hastanın semptomlarına, semptomların süresine ve şiddetine ilişkin detaylı bir hastalık öyküsü alınır.
• Fizik Muayene: Doktor, boğaz, gırtlak ve ses tellerini incelemek için bir ağız aynası veya endoskop kullanarak fiziksel muayene yapabilir. Bu muayene sırasında ses tellerinde tahriş, kızarıklık veya diğer belirtiler gözlenebilir.
• Yemek Borusu ve Mide İncelemeleri: Boğaz reflüsünün nedeni olan gastroözofageal reflü hastalığı (GERD) gibi altta yatan mide problemlerini belirlemek için yemek borusu ve mideyi incelemek amacıyla endoskopi yapılabilir.
• PH Metri Testi: Bu test, mide asidinin yemek borusuna ne kadar sık veya ne kadar yüksek düzeyde geri kaçtığını ölçmek için kullanılır. İnce bir tüp yemek borusuna yerleştirilir ve asit düzeyleri belirlenir.
• Manometri Testi: Bu test, yemek borusu ve mide kaslarının hareketini ölçer ve özofageal sfinkterin (yemek borusu ile mide arasındaki kas) işlevini değerlendirir.
• Boğaz Kültürü: Doktor, semptomların nedenini belirlemek veya olası diğer enfeksiyonları dışlamak için boğaz kültürü yapabilir.
• Başka Nedenleri Dışlama: Boğaz reflüsünün semptomları başka sağlık sorunlarına da yol açabilir, bu nedenle doktor diğer nedenleri dışlamak için gerekli testleri yapabilir.
Boğaz Reflüsü Tedavisi Nasıldır?
Boğaz reflüsünün tedavisi, semptomların şiddetine, nedenlere ve hastanın özel durumuna bağlı olarak değişebilir. Tedavi genellikle yaşam tarzı değişiklikleri, diyet modifikasyonları, ilaçlar ve nadiren cerrahi müdahaleyi içerebilir. İşte tedavinin temel unsurları:
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
• Baş Yüksekte Uyumak: Yatarken başınızı yükseltecek bir yastık kullanmak veya yatak başını yükseltmek, mide asidinin yemek borusuna geri kaçmasını azaltabilir.
• Sigara İçmeyi Bırakmak: Sigara içmek mide kaslarını gevşetebilir ve semptomlarını kötüleştirebilir, bu nedenle sigara içmeyi bırakmak önemlidir.
• Alkol ve Kafein Alımını Sınırlamak: Alkol ve kafein, mide asidi üretimini artırabilir, bu nedenle bu maddelerin tüketimini sınırlamak veya bırakmak semptomları hafifletebilir.
• Yemek Sonrası Beklemek: Yemekten sonra hemen yatmak yerine, yemekten sonra birkaç saat beklemek mide içeriğinin yemek borusuna kaçmasını azaltabilir.
• Aşırı Kiloluysanız Zayıflamak: Fazla kilo, semptomlarını artırır, bu nedenle kilo vermek semptomları hafifletmek için önemlidir.
Diyet Modifikasyonları
• Reflüyü tetikleyebilecek yiyeceklerden kaçınmak önemlidir. Bu yiyecekler arasında baharatlı, yağlı, asidik ve kafein içeren yiyecekler bulunur.
• Küçük, sık yemekler yemek ve yavaşça yemek yemek, semptomları azaltabilir.
• Gece yemekleri veya atıştırmalıklardan kaçınmak da faydalı olacaktır.
İlaç Tedavisi
• Asit baskılayıcı ilaçlar, semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir. Bu ilaçlar proton pompa inhibitörleri (PPI'lar) veya H2 reseptör blokerleri içerebilir.
• Anti-reflü ilaçları, mide içeriğinin yemek borusuna kaçmasını azaltmaya yardımcı olabilir.
• Ses telleri zarar gördüyse, ses terapisi veya fonoterapi, ses kalitesini ve sesin kullanımını yeniden öğrenmeye yardımcı olabilir.
Cerrahi Müdahale
• Nadiren, ilaçlar ve diğer tedavi yöntemleri etkisizse veya ciddi komplikasyonlar gelişirse, cerrahi müdahale gerekebilir. Bu cerrahi işlem, yemek borusu ve mide arasındaki kas olan özofageal sfinkterin onarımını veya güçlendirilmesini içerebilir.
Boğaz Reflüsü Olan Kişiler Nasıl Beslenmelidir?
Boğaz reflüsü olan kişilerin beslenmesi, semptomları hafifletmek ve reflüyü kontrol altına almak için önemlidir. İşte LFR'yi yönetmek için dikkate almanız gereken bazı beslenme tavsiyeleri:
• Asitli ve Tahriş Edici Yiyeceklerden Kaçının: Baharatlı yiyecekler, acı soslar, asitli yiyecekler (örneğin, domates ve narenciye), soğan ve sarımsak gibi tahriş edici yiyeceklerden kaçının. Bu yiyecekler reflü semptomlarını artırabilir.
• Yağsız ve Hafif Yiyecekleri Tercih Edin: Yüksek yağlı veya ağır yiyeceklerden kaçının. Yağlı yiyecekler mide asidinin üretimini artırabilir ve semptomları şiddetlendirebilir.
• Küçük, Sık Öğünler Yiyin: Büyük öğünler yerine küçük ve sık öğünler tercih edin. Bu, midenin aşırı dolmasını önler ve mide asidinin yemek borusuna kaçma riskini azaltabilir.
• Gece Yemeklerinden Kaçının: Gece yemeklerinden kaçının veya yatmadan en az 2-3 saat önce yemek yiyin. Yatarken mide dolu bir şekilde uyumak semptomlarını artırabilir.
• Yüksek Lifli Yiyecekler Tüketin: Tam tahıllar, sebzeler ve meyveler gibi yüksek lifli yiyecekler sindirim sistemini destekler ve reflü semptomlarını hafifletebilir.
• Kafein ve Alkolü Sınırlayın: Kafeinli içecekler ve alkolden kaçının veya tüketimini sınırlayın. Bu maddeler mide asidini artırabilir ve semptomları tetikleyebilir.
• Tuz İçeriğine Dikkat Edin: Tuzlu yiyecekler mideyi tahriş edebilir, bu nedenle tuz tüketimini sınırlayın.
• Suyu Doğru Kullanın: Yemekler sırasında fazla su içmek, midenin daha fazla asit üretmesine neden olabilir. Bu nedenle, yemeklerden önce veya sonra su içmeye çalışın.
• Mastikasyonu Artırın: Yiyecekleri iyice çiğnemek, sindirim sürecini destekler ve mideye daha fazla asit üretme ihtiyacını azaltabilir.
• Yatış Pozisyonu: Yatarken başınızı yükseltecek bir yastık kullanmak veya yatak başını yükseltmek, mide asidinin yemek borusuna geri kaçma olasılığını azaltabilir.
• Doktorunuzun Verdiği İlaçları Kullanın: Doktorunuzun önerdiği asit baskılayıcı ilaçları veya antiasitleri düzenli olarak kullanın.
Mide Reflüsü ve Boğaz Reflüsü Aynı Mıdır? Farkları Nelerdir?
Mide reflüsü (gastroözofageal reflü hastalığı - GERD) ve boğaz reflüsü (laringofaringeal reflü), aynı temel mekanizmayı paylaşan iki farklı sağlık sorunudur, ancak semptomları ve etkilendikleri bölgeler açısından farklıdırlar. İşte mide reflüsü ile boğaz reflüsü arasındaki farklar:
Etkilendikleri Bölgeler
• Mide Reflüsü (GERD): Mide reflüsü, mide asidinin yemek borusuna geri kaçtığı bir durumdur. Bu durum, yemek borusu ile mide arasındaki sfinkter adı verilen kasın zayıf veya düzensiz çalışması nedeniyle oluşabilir. Semptomlar genellikle göğüs bölgesinde yanma, asit reflüsü, şişkinlik ve yemek borusunda ağrı veya rahatsızlık şeklinde kendini gösterir.
• Boğaz Reflüsü (Laringofaringeal Reflü): Boğaz reflüsü, mide asidinin yemek borusundan daha yukarı, yutma borusu ve hatta boğaza kadar yükseldiği bir durumdur. Bu, ses telleri, boğaz ve hatta solunum yollarını etkileyebilir. Semptomlar genellikle boğazda yanma, kuruluk, ses kısıklığı, öksürük, boğazda takılma hissi veya yutma güçlüğü şeklinde ortaya çıkar.
Semptomlar
• Mide Reflüsü (GERD): Mide reflüsü semptomları genellikle göğüs bölgesinde rahatsızlık ve asit reflüsü olarak bilinen mide içeriğinin yemek borusuna kaçmasıdır. Aynı zamanda geğirme, şişkinlik, hazımsızlık ve mide ağrısı da görülebilir.
• Boğaz Reflüsü (Laringofaringeal Reflü): Boğaz reflüsü semptomları boğaz bölgesi ve üst solunum yollarında meydana gelir. Boğazda yanma, kuruluk, ses kısıklığı, öksürük, boğazda takılma hissi ve yutma güçlüğü sık görülen belirtilerdir.
Komplikasyonlar
• Mide Reflüsü (GERD): Mide reflüsü, yemek borusu hasarı, Barrett özofagus, özofagus ülserleri ve özofagus daralması gibi potansiyel komplikasyonlara yol açabilir. Ayrıca mide içeriği diş minesini erozyona uğratabilir.
• Boğaz Reflüsü (Laringofaringeal Reflü): Boğaz reflüsü, ses telleri ve boğazda tahrişe neden olabilir. Ayrıca kronik öksürük, astım semptomlarını kötüleştirebilir ve üst solunum yolu enfeksiyonlarının sık tekrarlamasına yol açabilir.