İyi Kolesterol (HDL) ve Kötü Kolesterol (LDL)
Kolesterolün kalp krizi ve felçle ilgisi düşünüldüğünde vücudunuzdaki bu yağ türü olumsuz durumları aklınıza getirebilir. Ancak bizim için iyi olan bir kolesterol türü daha vardır. İşte bu kollesterol türünü kendi faydanıza çevirebilirsiniz.
Yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL), kalp ve damar hastalıkları riskinizi tarayan iki tür kolesterolden biridir. Diğer kolesterol türü ise düşük yoğunluklu lipoproteindir (LDL).
Buradayı HDL'yi iyi veya yardımcı kolesterol olarak görmemiz gerekiyor. LDL ise arzu edilmeyen kolesterol türüdür.
LDL İnsan Hayatı İçin Önemli Tehdittir
LDL, kan damarlarınızda plak oluşumuna neden olmaktadır. Söz konusu bu yağ birikintileri kan ve oksijen akışını azaltmakta ya da bloke etmektedir. Zamanla, damarlardaki bu yağ birikintileri kalp krizlerine ya da felce kadar insan hayatını tehdit eder bir noktaya getirir.
HDL Ne İşe Yarar?
HDL’yi genel olarak, kan dolaşımınızda temizleyici gibi düşünebiliriz.
İyi HDL, kötü LDL kolesterolü kanınızdan uzaklaştırarak atılmak üzere karaciğerinize götürür.
Sistemin maksimum seviyelerde çalışmasını yerine getirmek amacıyla HDL'nizi yüksek tutmak gerekir. HDL seviyeleri, desilitre başına 40 mg'ın altına indiğinde, kalp hastalığı riskiniz artıyor demektir.
Öte yandan kötü kolesterolün neden olduğu biriken hasar göz önüne alındığında, erken yaşlardan itibaren LDL'nizi düşük tutmak çok önemlidir. İdeal olarak 100'ün altında tutulması gerekmektedir.
HDL Seviyesini Nasıl Yükseltirim?
HDL seviyenizi çeşitli ilaçlarla yükseltebilirsiniz. Ancak HDL seviyeniz yükselse dahi kalp hastalığı riskinizi mutlak değiştirmediği görülmüştür. Bu nedenle, genellikle HDL seviyesini artırmak ve LDL'nizi azaltmak için yaşam tarzı değişiklikleri son derece önemlidir.
Sağlıklı Bir Diyet
Yediğiniz yiyeceklerin kolesterol düzeyinizi düşürmeye destek olacaktır.
Bol miktarda meyve ve sebze tüketebilirsiniz. “Yulaf, tam tahıllı tahıllar ve baklagiller gibi çözünür lif içeriği yüksek gıdalar. Omega-3 yağ asitlerinin zengin kaynakları balıklar.
Hayvansal Yağlardan Uzak Durun
Hayvansal yağlar ile doymuş yağlar, kolesterol düzeyinizin yükselmesine yol açabilir. Yağlı sığır eti, domuz eti, kuzu eti ve dana eti ile kümes hayvanlarının derisi. Pastırma, sosisli sandviç benzeri işlem görmüş etler ve salam, bologna ve jambon gibi sandviçler. Tam yağlı süt, tereyağı ve ekşi krema gibi tam yağlı süt ürünleri. Yumurta sarısı. Tuz. Tropikal yağlar (hurma, hurma çekirdeği ve hindistancevizi). Kızarmış ve fast food.
Fiziksel Aktivitenizi İhmal Etmeyin
Fiziksel aktiviteler kaslarınızdan fazlasını harekete geçirir ve HDL seviyelerini de artırır. Yapılan araştırmalar egzersizin tüm önemli HDL seviyelerini yükseltebileceğini gösteriyor. Ayrıca egzersiz yapmak LDL düzeyinizi de aşağı çekecektir.
Kilonuza Dikkat Edin
Fazla kilo daha yüksek kolesterol seviyelerine sahip olma halinizi artırır. Fazla kilolu LDL seviyelerini artırma ve HDL seviyenizi düşürme eğilimindedir.
Sağlıklı bir diyet ve egzersiz planı LDL seviyenizi artırırken aynı zamanda fazla kilolarınızı da atmanıza destek olacaktır.
Sigara HDL Seviyenizi Düşürür
Sigara gibi tütün ürünleri koroner hastalık, yüksek tansiyon ve diyabet riskinizi artırmaktadır. Sigara HDL seviyelerini düşürür. Bu nedenle sigarayı bırakmak HDL seviyenizde hızlı sonuçlar doğurur. Sigara bırakanlarda üç haftadan daha kısa sürede HDL’nin yükseldiği görülmüştür.
Kan Şekerini ve Kan Basıncına Dikkat
Kolesterol sorunları yoğunlukla yüksek kan şekeri (Tip 2 diyabet ) ve yüksek tansiyon ile at başı gider. Sağlıklı bir diyet düzenli egzersiz ve kilonuzu kontrol etmek, sağlığınızı yönetmenin önemli adımıdır.
Kolesterolde Ne Zaman Endişelenmem Gerekir?
Yüksek kolesterol genellikle kendini erken dönemde göstermez. Bu nedenle her dört yılda bir kan testi (lipid paneli) yoluyla kolesterol testi yaptırmak gerekir. Eğer ailenizde ya da sizde kalp hastalığı veya diyabet öyküsü bulunuyorsa bu testleri daha sık yaptırmanız gerekmektedir.
Test yaptırması gerekenler sadece yetişkinler değildir. Çocukların 9 - 11 yaşları arasında en az bir kez kolesterollerini kontrol ettirmesini öneriyoruz. Ayrıca 17 - 21 yaşları arasında yine test yaptırılmasını tavsiye ediyoruz.