Vitaminler, insan sağlığı için oldukça öneme sahip olan yaşamsal fonksiyonlar için mutlaka gerekli olan organik bileşiklerdir. Vücutta bulunan hücrelerin kendini yenileyebilmesi, büyüyüp gelişebilmesi ve ortaya enerji çıkarabilmesi için vücutta belirli vitaminlerin bulunması şarttır. İnsan vücudunda sentezlenemeyen ya da sentezlense bile yeterli olmayan vitaminler dışarıdan besinlerle ya da vitamin takviyeleri ile alınabilmektedir. Vitaminler, suda eriyen vitaminler ve yağda eriyen vitaminler olmak üzere iki gruba ayrılırlar. Her bir vitamin grubu insan hayatı ve sağlığı için oldukça önemlidir. Suda eriyen vitaminler arasında en önemli ve en dikkat çeken vitamin gruplardan biri ise B vitamini grubudur. B vitamini grubu toplamda sekiz adet B vitamininden oluşmaktadır. Bu vitaminler ise şunlardır;
- B1 (tiamin)
- B2 (riboflavin)
- B3 (niasin)
- B5 (pantotenik asit)
- B6 (piridoksin)
- B7 (biotin)
- B9 (folik asit)
- B12 (kobalamin)
Yazımızda insan sağlığı için oldukça önemli bir yere sahip olan B vitamini çeşitlerinden B12 vitamini hakkında en çok merak edilen sorulara cevaplar vermeye çalışacağız.
B12 Vitamini Nedir?
Suda çözülebilen vitaminlerden biri olan B12 vitamini vücudumuzda az miktarda olsa depolanabilen vitamin çeşitlerinden biridir. B12 vitamini sağlıklı bir insanın karaciğerinde 2 mg ve vücudunun diğer bölgelerinde de 2 gram olmak üzere toplamda 4 grama kadar depolanabilmektedir. Diğer vitaminlere oranla daha az depolanma miktarından dolayı B12 vitaminin vücudun günlük ihtiyacını karşılayabilmesi için her gün düzenli alınması tavsiye edilmektedir. Özellikle hayvansal gıdalar B12 açısından zengin içeriğe sahip olan kaynaklardandır.
B12 Vitamininin Faydaları
Sağlıklı bir vücuda sahip olmak için ihtiyaç duyduğumuz vitaminlerden biri olan B12 vitaminin insan sağlığı için bilinen birçok faydası bulunmaktadır. Bu faydalardan bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz;
- B12 vitamini beyin ve sinir sisteminin normal fonksiyonlarını sağlıklı bir şekilde sürdürebilmesini sağlar.
- Alyuvarların oluşumunda oldukça önemli vitaminlerden biridir. Vücudumuz her dakika milyonlarca alyuvar hücresi üretir. B12 vitaminin yetersiz ise alyuvar hücrelerinin üretimi de azalır. Bu da anemiye neden olabilmektedir.
- DNA’nın oluşturulmasına ve düzenlenmesine katkı sağlar.
- Vücudumuzda yer alan neredeyse bütün hücrelerin metabolizması, yağ asitlerinin sentezlenmesini sağlayarak enerji üretimini gerçekleştiren B12 vitaminine bağlıdır.
- Vücutta yeterli miktarda B12 vitamini bulunması hafızanın güçlenmesini sağlar ve öğrenmeyi destekler.
Bütün bu faydalarının yanı sıra B12 vitaminin, sinir tahribatını önlediği, doğurganlığı arttırdığı ve vücut hücresinin kendisini yenilemesine yardımcı olduğu bilinen diğer faydalarındandır.
B12 Vitamini Nelerde Bulunur?
Sağlıklı bir insanın kanında bulunan B12 miktarı yaklaşık 150 ml’dir. Bu miktar 80 ml’ in altına düştüğü takdirde bu durum B12 vitamin eksikliği olarak değerlendirilir. B12 vitamini eksikliğinin neden olduğu olumsuzluklara maruz kalmamak için ise B12 vitamini içeren doğal besinler ile ya da vitamin takviyeleri ile günlük 2.4 mcg miktarında B12 vitamini alınması önerilmektedir. B12 bakımından en zengin besinler ise hayvansal kaynaklı besinlerdir. Zengin B12 vitamini içeren hayvansal kaynaklı besinler ise şunlardır;
- Kırmızı et,
- Tavuk eti,
- Balık eti,
- Karaciğer sakatatı,
- Böbrek sakatatı,
- Midye, istiridye, karides gibi kabuklu deniz ürünleri,
- Süt ve süt ürünleri,
- Yumurta,
En zengin B12 vitamini içeriğine sahip olan besinler hayvansal kaynaklı besinlerdir. Ancak günlük B12 vitamini ihtiyacını karşılamak için B12 vitamini ile zenginleştirilmiş bazı kahvaltılık tahılları da tüketebilirsiniz.
B12 Vitamini Eksikliği Nedir?
Vücutta olması gereken B12 vitamini miktarının olması gerekenden çok daha az olduğunda meydana gelen duruma B12 vitamini eksikliği adı verilmektedir. İnsan sağlığı için oldukça önemli olan B12 vitamini eksikliği özellikle nörolojik olarak geri dönülmesi mümkün olmayan sağlık sorunlarına neden olabilmektedir. Ayrıca bu durum sinir sisteminde de kalıcı hasarlara neden olabilmektedir. Sağlıklı bir insan vücudu dört yıl vücudun ihtiyacını karşılayacak kadar B12 vitamini depolayabilmektedir. Vücutta 4 yıl için depolanan B12 vitaminin fazla olması durumunun ise insan sağlığı için bir zararı bulunmamaktadır. B12 vitaminin fazlası idrar yolu ile vücuttan atılmaktadır.
B12 Vitamini Neden Bu Kadar Önemlidir?
Kişideki B12 vitamini eksikliği ciddi boyutlara ulaşana kadar fark edilip tedavi edilmemesi sonucunda çok ciddi sağlık problemlerine neden olabilmektedir. Bu yüzden B12 vitamini eksikliğini olabildiğince erken sürede fark etmek ve gerekli tedaviyi uygulamak oldukça önemlidir. B12 vitamini eksikliğinin neden olduğu sonuçlardan bazılarına örnek verecek olursak;
- Kalp yaşanan B12 vitamini eksikliğini telafi etmek için daha hızlı çalışmaya başlar ve buna bağlı olarak nabız artar. Bu durum uzun süre devam etmesi sonucunda ise kalp güçlü bir şekilde kasılma yeteneğini kaybeder. Kalp yetmezliği görülebilir.
- B12 beynin sağlıklı bir şekilde fonksiyonlarını yerine getirebilmesi için en önemli vitaminlerden biridir. B12 vitamini eksikliği görülen hastada nörolojik değişimler görülebilir. Hasta, hafıza kaybı, görme sorunları, hareketlerde koordinasyon kaybı ve karıncalanma yaşayabilir. B12 vitamini eksikliğine bağlı yaşanan bu hastalıklar genellikle geri döndürülemez boyuttadır.
- Doğurganlığı sağladığı ve arttırdığı bilinen B12 vitamini, eksikliği durumunda geçici kısırlığa neden olabilir. Bu durum B12 vitamini eksikliği giderildiğinde düzelen bir durumdur.
B12 vitamini eksikliğine bağlı olarak gelişen daha birçok hastalık olduğu bilinmektedir. Bu yüzden B12 vitamini eksikliği neden olduğu sonuçlardan dolayı oldukça önemli hastalıklardan biridir.
B12 Vitamini Eksikliğinin Belirtileri
B12 vitamini sağlıklı bir vücut için gerekli pek çok göreve sahip olduğu için eksikliğine bağlı olarak gelişen belirtilerde vücudun farklı bölümlerinde görülebilir. Ayrıca B12 vitamini eksikliği ciddi aşamalara gelene kadar belirtiler kendini göstermeyebilir. B12 vitamini eksikliğinin belirtilerden bazıları ise şunlardır;
- Anemi,
- Yorgunluk ve halsizlik,
- İştahsızlık ve kilo kaybı,
- Ağrılı, kızarık ve üstünde şişme görülen dil,
- Duygu durum bozuklukları (sinirlilik, depresyon vb.)
Ayrıca bütün bu belirtilerin yanı sıra hafıza, anlayış ya da yargılama gibi bilişsel faaliyetlerde azalma, dikkat eksikliği ve odaklanma sorunu da B12 vitamini eksikliğinde görülen belirtiler arasında yer almaktadır.
B12 Vitamini Eksikliğine Ne Sebep Olur?
B12 vitamini eksikliğine sebep olan birçok neden olduğu bilinmektedir. Ancak bu nedenlerin en başında vejetaryen beslenme ve mide küçültme ameliyatları gelmektedir. B12 vitamini sadece hayvansal kaynaklı gıdalarda bulunmaktadır. Bu yüzden katı bir vejetaryen ya da vegan diyet uygulayanlar B12 vitamini eksikliği risk grubundadır. Mide küçültme ameliyatı ameliyatında ise vücudun B12 vitaminlerinden alma ve depolama kapasitesinin azaldığı gözlemlenmiştir.
B12 Vitamini Değerlerimi Nasıl Arttırabilirim?
B12 vitamini değerlerini arttırmanın en etkili yolu B12 vitamini kaynağı olan hayvansal kaynaklı besinleri tüketmektedir. Ayrıca son zamanlarda kullanımı gittikçe artan vitamin takviyeleri ile de B12 vitamini değerlerinizi arttırabilirsiniz. Ancak yapılan tahliller sonucunda B12 vitamini eksikliği ciddi oranda ise B12 vitamini iğneleri ve B12 vitamin hapları ile takviye sağlanması gerekmektedir.
B12 Vitamini Eksikliği Tedavi Yöntemleri
B12 vitamini eksikliği tedavisinde farklı tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Uygun tedavi yöntemini belirlemek için öncelikle eksikliğe neden olan durum belirlenir. B12 vitamini eksikliği tedavisi uygulanırken eksikliğe neden olan durumunda tedavisi gerçekleştirilir. B12 vitamini eksikliğinde tedavi ağızdan veya enjeksiyon yoluyla yapılmaktadır. Ağızdan tedavi genellikle çocuklarda kullanım rahatlığı açısından tercih edilmektedir. Enjeksiyon tedavisi ise mide ve bağırsak ile ilgili hastalıklardan dolayı B12 emilimi sıkıntısı yaşayan hastalarda kullanılan tedavi yöntemidir.
Koru Hastanesi ekibi olarak yazımızda B12 vitamini hakkında en çok merak edilen sorulara cevaplar vermeye çalıştık. Umarız faydalı bir yazı olmuştur. B12 vitamini eksikliği ile ilgili daha fazla bilgi almak ya da randevu alarak konusunda uzman doktorlarımıza muayene olabilmek için bizimle iletişime geçebilirsiniz.