İnsan sağlığı için akciğer, kalp, böbrek, göz, kulak gibi organların fonksiyonlarının sağlıklı işlemesi ne kadar önemli ise tırnak sağlığı da o derece mühimdir, hatta tırnaklar diğer organlar içinde oldukça önemlidir. Çünkü tırnakların yapısında oluşacak herhangi bir bozukluk diğer organların fonksiyonları açısından da önemli mesajlar içerebilir. Örneğin; Kolay bölünen tırnaklar, C vitamini ve kalsiyum, protein gibi önemli minerallerin vücutta azaldığını gösterebilir. Bazı durumlarda kişi tırnağının sağlıklı olması için gereken her şeyi yapsa da tırnak rahatsızlığı meydana gelebilir. Özellikle bulaşıcı olan enfeksiyonel hastalıklar tırnaklarda da oluşabilir.
Toplu halde bulunulan aqua parklar, hamamlar, otel havuzları gibi kalabalık alanlarda ayaklarında rahatsızlık olan kişilerin bu alanlarda özenli olması gerekir. Çünkü bu gibi yerlerde vücuda ve ayaklara mantar türünde mikropların bulaşma riski çok yüksektir. Ayrıca tırnaklarında özellikle ayak enfeksiyonu olan kişilerle çorap, ayakkabı gibi kişisel ürünlerin paylaşılması durumlarında bu gibi enfeksiyonların bulaşması özellikle kişinin genetik yapısında bağışıklık düşüklüğü varsa muhtemeldir. Bu enfeksiyon hastalıklarından bir tanesi de tırnak mantarı enfeksiyonu olmaktadır.
Aşağıda tırnak mantarı enfeksiyonunun tanımı, bulguları ve tedavi yöntemleri gibi konularda bilgiler yer almaktadır.
Tırnak Mantarı Enfeksiyonun Tanımı
Dermofitler (Candida) adındaki tek hücre yapısına sahip mantarların neden olduğu ve fungus adında maya ve küf mantarlarının da sebep olduğu kişiye ağrı, acı hissi veren, günlük hayatın normal akışını engelleyen, tırnağın sağlıklı görüntüsünü yok edip tırnağın sarı ve kırık görünmesine ve kişinin yaşamında estetik görünüm açsından sıkıntılı durumlarla karşılaşmasına neden olan tıp dilinde tinea unguium adı verilen halk arasında tırnak mantarı olarak bilinen bir tür enfeksiyon hastalığıdır.
Tırnak Mantarı Enfeksiyonu Bulguları
- Tırnak görünümünün sarı, beyaz ve kahverengiye dönüşmesi,
- Tırnak yapısı bozulduğu için tırnağın kolay kırılması veya tersi bir durum olarak fazla kalın hale gelmesi,
- Tırnağın alt kısmında kötü kokulu mikroorganizmaların çoğalması,
- Enfeksiyonun artmasına bağlı olarak ağrı ve tırnağı kaybetmeye varan bulguları vardır.
Tırnak Mantarının Teşhisi Nasıl Konur ?
Bulguların hepsini veya birazını taşıyan kişiler ( özellikle tırnağın kolay kırılması, ağrı gibi durumları yaşayan ) zaman kaybetmeden bir dermatolog uzmanına başvurmalıdırlar. Enfeksiyon ayakta veya elde tek bir tırnakta ise görünümünden dolayı uzmanın teşhis etmesi kolaylaşacaktır ancak birden çok tırnakta, akneli ve çoğalmaya meyilli bir yapıya sahipse başka cilt hastalıklarından dolayı olabileceğinden doktor tırnaktan örnek alarak laboratuvara araştırma için gönderir ve teşhisi koyar.
Hastalığın Yaygın Görüldüğü Kişiler
- Yaşlı kişiler
- Sporcu kişiler
- Bağışıklık sistemi düşük olan kişiler
- Şeker hastalığı olan kişiler
- Periferik vasküler (kan damarı) hastalığına sahip kişiler
- Çok fazla oje, takma tırnak kullanan kadınlar
- Vücudunda ter yoğunluğu olan kişiler
- Down sendromuna sahip kişiler
- Dolaşım sistemi bozukluğu yaşayan ve daha önce bir cilt problemi geçmişi olan kişilerde tırnak mantarı enfeksiyonu çok yaygın görülmektedir.
Tırnak mantarı enfeksiyonu tedavi yöntemleri
Enfeksiyon hastalıklarında uzman doktorlar hastalarına genel olarak ağız yöntemiyle cildin üzerine direkt uygulama yöntemiyle antifungal (mantar önleyici iyileştirici) ilaçlar kullanmalarını önerir ve reçete ederler.
Ağızdan Alınan İlaçlarla Tedavi Yöntemi:
Bu yöntem çok yaygın kullanılmaktadır. Çünkü enfeksiyon vücudun iç yapısında değişikliğe sebep olduğundan diğer yöntemlere göre daha hazlı ve kesin cevap alınmasını sağlar. Hidroklorür ve azol maddeleri içeren ilaçlar bu yöntemde kullanılır. Bu ilaçlar enfeksiyonu azaltarak temizlemeye yarar, deri üzerindeki enfeksiyonun yayılmasını önler. Yaklaşık olarak 1 ay ve 2 ay içerisinde tedavi tamamlanır ancak inatçı yapıdaki enfeksiyon hastalıklarında tedavi süresi 4 ay ve daha uzun süreye kadar uzayabilmektedir. Bu ilaçları tırnak mantarı tedavisinde kullanılırken sağlığı etkileyebilecek yan etkileri olabileceğinden düzenli olarak doktor kontrolünde olunmalıdır.
İlaçlı Oje Tedavi Yöntemi:
Bu yöntem sprey ve şeffaf oje şeklinde uygulanır. Bir hafta boyunca oje problemli tırnağın üzerine tek yöne doğru sürülerek uygulanır. Bir haftanın sonunda setin içinde bulunan alkollü ıslak mendil ile temizleme işlemi yapılır. Bir sene boyunca düzenli bir şekilde tedavi yapılmaya devam edilmelidir.
İlaçlı Krem Yöntemi:
Bu yöntem tırnağın üzerine sürülmesi ile uygulanır. İşlem öncesinde tırnak inceltilmelidir, bu inceltme işlemi ilacın etkinliğini arttırır. İnceltme işlemi doktorun önereceği losyon ve törpü yöntemiyle yapılabilir.
Ameliyat Yöntemi:
Yukarıdaki yöntemlerin işe yaramadığı durumlarda, uzman doktor tırnağın tamamen alınmasını önerebilir. Bu yöntem uzun süren bir tedavi sürecidir ancak kesin çözümle sonuçlanır.
Evde Yapılabilecek Doğal Tedavi Yöntemleri
Tırnaklarınızda kırılma, beyaz, sarı, kahverengi renkli lekeler görüyorsanız, ağrı ve akneniz bulunmuyorsa tırnak mantarı enfeksiyonunuzdan öncesinde doktorunuza bildirerek evde tedavi yöntemleri ile kurtulabilirsiniz.
Sarımsak Yağı ve Beyaz Sirke Karışımı İle Tedavi:
Beyaz sirke ve sarımsak yağını karıştırarak mantar bulunan bölgeye sürerek uygulayın ve küçük bir bant yardımı ile bölgeyi kapatın. Bölgede yumuşama hissettiğinizde su ile temizleyin, tırnağınız normal haline gelene kadar tedaviye devam edin. Evinizde sarımsak yağınız ve beyaz sirkeniz bulunmuyorsa iki tane sarımsağı ezerek ve zeytin yağını ilave ederek kullanabilirsiniz.
Yalnızca Beyaz Sirke Kullanımı:
Ayağınızın ve elinizin dayanabileceği sıcaklıkta suyun içine beyaz sirke dökün ve 15 dakika boyunca bekleyin. Daha sonra ılık suyla yıkayın. Tırnağınız normal hale gelene kadar gün içerisinde 2 defa yapabilirsiniz.
Lavanta Yağı ve Çay Ağacı Yağı İle Tedavi:
5 damla lavanta ve çay ağacı yağını karıştırıp mantarlı bölgeye, çevresindeki deriye uygulayın. 20dakika bekleyin suyla durulayın günde 2-3 defa uygulayabilirsiniz.
Limon Suyu İle Tedavi:
Tırnaklarınızın mantarlı bölgesine taze sıkılmış limon suyunu iyice sürün yarım saat bekledikten sonra ılık su ile yıkayın. Cilt durumuna göre her gün veya gün aşırı kullanabilirsiniz.
Kekik Yağı İle Tedavi:
Kekik yağı ile zeytin yağı birleşimini tırnaklarınıza sürün ve yarım saat bekleyin, ardından durulayın. Tedavinin sonuçlarını görebilmek için en az 3 hafta uygulamalısınız.
Portakal Yağı Tedavisi:
Portakal yağını bir damlalık veya bir pamuk yardımıyla tırnağınıza ve cilt çevresine uygulayın. 30 dakika ve 1 saat arasında bekleyebilir, ardından durulayabilirsiniz. Tamamen iyileşme olana kadar kullanabilirsiniz.
Çay Ağacı İle Tedavi:
Çay ağacı yağını kullanmadan önce tırnağınızı törpüyle tıraşlayın ve yıkayın. Sonrasında zeytin yağı, hindistan cevizi yağı ve çay ağacı yağını karıştırıp pamuk ve kulak pamukçuğu yardımı ile tırnak mantarı enfeksiyonu olan ayak veya el parmağınıza sürün. Açık bir şekilde 10 dakika bekleyin. Sonuç alana kadar günlük olarak kullanabilirsiniz.
Kabartma Tozu İle Tedavi:
Kabartma tozunu ılık suyla karıştırarak bu karışımda ayak ve ellerinizi bekleterek ve sonrasında su ile durulayarak kurutun. Bu işlemi her gün 10 dakika yapabilirsiniz ayrıca ağız için gargara olan maddeleride kullanabilirsiniz.
Yukarıdaki yağların genel yapıları arındırıcı ve doğal antifungal etkiye sahip olduğu için ciddi yan etkileri yoktur ancak alerjik etkilere karşı dikkatli olmak gerekmektedir.
Tırnak mantarı enfeksiyonu için önlemler
Bu enfeksiyon hastalığı için öncelikle günlük ve haftalık ayak ve el bakımlarınızı mutlaka yapmalısınız. Toplu halde kullanılan hamam ve otel havuzlarında, saunalarda, duşlarda çıplak ayaklar ile dolaşılmamalıdır. Mümkün olduğunca bu alanlarda terlik ve sandalet modelinde ayakkabılar kullanılmalıdır. Mağazalarda alışveriş yaparken özellikle ayakkabı seçiminde titiz davranmakta fayda vardır, çok sayıda insanın denediği ürünleri satın alırken yada denemek istediğinizde önlem olarak tek kullanımlık çorap yada yada sıfır ürün istenmeniz ayak sağlığınız açısından yararlı olacaktır.
Kişisel ürünlerinizi temizliğinden emin olmadığınız kişilerle paylaşmamalısınız. Bağışık sistemi düşük olan kişiler bağışıklık güçlendirici takviyeler kullanmalıdır. Şeker hastalığı olan kişiler de özellikle açık yaraları varsa düzenli doktor kontrolünde olmalıdır. Özellikle ayakları nemden uzak tutmaya çalışmalıdır. Ter problemi yaşıyorsanız tiroit bezi fonksiyonunuzu inceleterek bu konuda tedavi olunmalıdır, çünkü ter tırnak mantarı enfeksiyonu arttıran bir etkiye sahiptir. Eğer el ve ayak bakımları bir güzellik merkezinde yaptırılıyorsa kişiye özel tek kullanımlık olduğundan ve steril ortam ve malzemelerle yapıldığından emin olunmalıdır. Oje ve takma tırnak uygulamalarını sıkça kullanmamalıdır. Tırnakları uzun zaman uzun şekilde kullanmamalıdır, tırnaklara boncuk, sim vs. gibi işlemler uygulanmamalıdır. Tırnakların yapısını bozacak tırnak kesimi uygulamalarından uzak durulmalıdır. Tırnakları temizlerken araları da iyice temizlenmelidir.
Kış aylarında dar ve sıkan ayakların terlemesine neden olan ayakkabılar tercih edilmemeli, ayakların rahat edeceği ortopedik ayakkabıları tercih etmelidir. Gün içinde terleyen ayakları mutlaka tuzlu suda bekletip, yıkama işlemi yapılmalı ve sonrasında iyice durulayıp kurulanmalıdır. Böylece hem ayaklar rahatlar hem de ayakları mikroorganizmalardan temizlemiş olursunuz.
Çorap ve patik gibi tekstil ürünlerini satın alırken polyester içermeyen, terlemeye neden olmayacak pamuklu kumaştan üretilmiş olmasına dikkat etmek gerekmektedir. Tırnak bakımlarında yukarıda bahsedilen yağları önlem amaçlı olarak da kullanabilirsiniz. Tüm bu önlemlere rağmen genetik sebeplerden dolayı tırnak mantarı enfeksiyonu oluşmuş ve ilerliyorsa ağrı ve tırnakta akne meydana gelmeye başlamışsa, istenmeyen sonuçlar oluşmaması için hiç zaman kaybetmeden uzman dermatologlara danışılmalıdır ve tedaviye başlanmalıdır.