Egzama deri hastalıklarının bir çeşididir. Deri hastalıkları insanların hayatını oldukça olumsuz etkileyen bir hastalıktır. Çünkü deri hastalıklarına sahip olan kişiler dış ortamda sürekli temas halinde bulundukları için gözle görülebilir olmaktadır ve gözle görülür olması insanları rahatsız eder. Egzama hastalığı sebebiyle deri sağlıklı görünümünden uzaklaşmış olur. Ciltte çatlama, kuruluk ve su dolu kabarcıklar oluşur. Bazı egzama hastalığı türleri alerjik bünyelerde sık rastlanmaktadır. Fakat başka sebepler de bu hastalığı tetiklemektedir. Bununla birlikte ailesinde genetik olarak alerji durumu olan bireylerde egzama hastalığının görülme sıklığı daha yüksektir. Ayrıca Atopik egzama hastalığının büyük bir bölümü 5 yaşından önce ortaya çıkar ve ergenliğe doğru geriler. Nadiren erişkin yaşlarda da ortaya çıkabilir.
Egzama Nedir?
Egzama nedir? Egzama birçok farklı faktörden dolayı ortaya çıkan kronik bir cilt rahatsızlığıdır. Egzama hastalığı vücudun birçok farklı bölümünde oluşabilir. Bununla birlikte ciddi sağlık problemi yoksa bile ciltte sebep olduğu kötü bir görünüm sebebiyle oldukça rahatsızlık verici bir durum olarak ortaya çıkar. Egzama cildin yüzeyinde kaşıntı ve kuruluk veren kabarcıklar şeklinde görülen bir deri hastalığıdır. Kabarcıklar kuruyup pullanır. Zaman içerisinde bu kabarcıklar çatlar ve mikroorganizmaların girişini açık hale getirir. Bu yüzden egzama hastası olan kişilerde enfeksiyona sıklıkla rastlanır.
Egzama hastalığı genellikle çocukluk dönemlerinde ortaya çıkar fakat her yaşta görülebilen bir deri hastalığıdır. Egzama hastalığı, saç derisi, yüz, dirsekler, bacaklar, kalça, diz arkaları gibi olan bölgelerde ve el bölgesinde ortaya çıkar. Egzama deri hastalığı tahriş, alerji, stres ve dolaşım sorunlarından kaynaklı olabilir. Egzama hastalığı astım, alerjik rinit gibi hastalıklarla da ilişkili olarak ortaya çıkabilir. Egzama hastalarında ciltteki kuruluk ve kaşıntıyı gidermek için cildin nem dengesini geri kazanması önemlidir. Bu yüzden cildin nem dengesini geri kazanması için cilt özel kremler verilerek nemlendirilir. Bu dönemde hastanın günlük olarak yeterli miktarda su tüketmesi büyük önem taşır.
Egzama neden olur? Egzama hastalığının oluşmasında genetik faktörler etkili olmaktadır. Fakat egzama hastalığına yol açan sebepler tam olarak bilinmemektedir. Hem genetik faktörler hem de çevresel faktörler egzamaya yol açabilir. Bununla birlikte, bazı yiyecekler, vücuda temas eden kıyafetler vücutta reaksiyona yol açabilir. Bu da egzamanın alevlenmesine sebep olabilir. Bununla birlikte, egzamaya nelerin yol açacağı kişiden kişiye göre değişmektedir. Kış aylarında giyilen kıyafetler, el yıkamak için kullanılan kimyasal içerikli sabunlar, duş jelleri, şampuanlar, hayvan tüyleri, ev tozu akarları, ilkbaharda artan polenler, güneş ışınları egzamanın alevlenmesine yol açabilen faktörlerdir.
Egzama Belirtileri Nelerdir?
Egzama çeşitli sebeplerle ortaya çıkmaktadır. Egzama hastalığının belirtileri kişiden kişiye değişmektedir. Bununla birlikte egzama hastalığının en sık görülen belirtisi cilt kuruluğudur. Özellikle geceleri uyku sırasında kaşıntı şiddetlenmektedir. Egzama hastalığı genellikle diz kıvrımı, dirsek, boyun gibi katlantı olan bölgelerde yaralar ve kabarcıklar şeklinde görülür. Rengi kırmızı, pembe ve kahverengiye kadar değişebilen yaralardır.
Bununla birlikte, ayaklarda, ellerde, göz kapaklarında görülebilir. Ayrıca bebeklerde kafada görülebilir. Bu yaralar kaşındıkça cilt bariyeri bozulur ve kabuklanma ile iltihap ortaya çıkar. Egzama hastalığı özellikle gece, yoğun kaşıntı sebebiyle uykusuzluk gibi durumların ortaya çıkmasına da neden olur. Ciltte kuruma olur. Cilt kuruduğundan dolayı hassaslaşınca kızarmaya başlar. Bazı bölgelerde kalınlaşmış deri görülebilir. Cilt bütünlüğü bozulduğunda cilt dışarıdan gelecek olan etmenlere karşı savunmasız hale gelebilir ve bu durum bazı enfeksiyonlara yol açabilir. Böyle bir durumda tedavi daha da güçleşir. Cildin bariyer tabakası bozulduğunda nem dengesini sağlama, su tutma, çeşitli mikroorganizmalara karşı hem deriyi hem de vücudu savunma gibi önemli olan işlevlerini yerine getiremez. Ayrıca bu belirtiler ataklar şeklinde gelerek bazı dönemlerde şiddetlenir. En sık rastlanılan egzama deri hastalığının belirtileri şunlardır:
- Kaşıntı
- Ciltte kuruluk
- Kabarcık oluşumu
- İltihap
- Kızarıklık
- Deride pullanma
- Deride kabuklanma
- Deride döküntü
- Deride çatlama
- Saç derisinde kepeklenme
- Geceleri ortaya çıkan şiddetli kaşıntı
- Kırmızı ya da kahverengimsi gri lekeler,
- Ellerde, ayak bileklerinde, ayaklarda, bileklerde, göğüste, boyunda, göz kapaklarında, diz içinde, dirsek içinde, bebeklerde, kafa ve yüz derisinde görülen lekeler
- Kaşındığı zaman sıvı sızdıran küçük çıkıntılar
- Çatlamış, kalınlaşmış pullu cilt
- Kaşınmaya açık olan hassas ve şişmiş cilt
Egzamaya Sebep Olan Durumlar Nelerdir?
Egzama, birçok farklı faktörden kaynaklanabilir. Egzama, hastalığının oluşum şekline göre değişkenlik göstermektedir. Egzama genellikle cildin vermiş olduğu bir tepkidir. Cilt bu tepkiyi bir uyarana karşı verir. Bu uyaran dış kaynaklı ya da iç kaynaklı bir uyaran olabilir. Bununla birlikte sabun, deterjan, parfüm gibi kimyasal maddeler, terlikler, lastik, ayakkabılar, bazı metaller hastalarda egzamaya yol açabilir.
Hayvan türleri ya da bitki türleri ile temas etmek güneşe maruz kalmak ya da bazı ilaçların yan etkileri gibi sebepler kişilerde egzama hastalığına yol açabilir. Bu uyaranlar bireylerde egzama hastalığına hemen yol açabilir ya da belirli bir süre sonra kendini gösterebilir. Egzamaların bazıları alerji kaynaklı olabilir. Alerji kaynaklı olan egzama hastalığı bazı besinlerin tüketilmesi ile de ortaya çıkabilir. Bunların dışında dolaşım sorunları egzama hastalığına yol açar. Ayrıca stres, egzama hastalığına yol açan en önemli nedenlerden birisidir.
Egzama Vücutta Nerelerde Görülür?
Nedeni tam olarak bilinmeyen egzama hastalığı saçlı olan bölgelerde, kulağın iç ve dışı bölümlerinde, göz kapağı, burun kıvrımları, çene, kaş bölümlerinde, meme altı, kasık, koltuk altı bölümlerinde, vücudun orta kısımlarındaki deri bölgelerinde görülmektedir. Bununla birlikte, egzamanın en çok görüldüğü yerler; yüz, eller, kollar, dirsekler, bacaklar, kalça diz arkası bölümleridir.
Egzama Çeşitleri Nelerdir?
Egzama hastalığı oluşum sebeplerine göre farklı türlere ayrılmaktadır. Egzama çeşitleri şunlardır:
- El egzaması
- Atopik egzama
- Seboreik egzama
- Kontakt egzama
- Numuler egzama
- Asteatotik egzama
- Stres egzaması
Uyarıcı olan maddelerin el ile teması sonucunda el egzaması ortaya çıkabilir. El bölgesinde görülen bir egzama türüdür. Çoğunlukla temizlik ile uğraşan kişilerde, ev hanımlarında, özellikle kimyasal maddeler ile temas halinde bulunan metal işçiliği ya da kuaförlük gibi mesleklerde sıklıkla ortaya çıkar. Çevresel etmenler ve alerjik yatkınlık sebebiyle Atopik egzama ortaya çıkabilir. Bu egzama türü bebeklik döneminden itibaren ortaya çıkabilen bir hastalıktır. Hastalık zamanla iyileşme eğilimine geçebilir fakat atopik egzamanın tekrarlayıcı özelliği bulunmaktadır. Seboreik egzama hastalığının sebebi tam olarak bilinmez. Bununla birlikte bu egzama türü cildin yağlı olduğu bölgelerde ortaya çıkar.
Ciltte kızarıklık, pullanma ve kabuk oluşumuna yol açar. Ayrıca bahar ve kış aylarında artış gösteren bir egzama çeşididir. Kontakt egzama, cilde temas eden maddeler sebebiyle ciltte koruyucu olan yağ tabakasının oluşmasını engelleyen kimyasallarla sürekli temas halinde ortaya çıkar. Kronik ve akut şeklinde kontakt egzama olabilir. Numuler egzama genellikle bacaklarda, kollarda ve ellerde yaygın bir şekilde ortaya çıkar. Numuler egzama kaşıntılı lezyonlara sebep olur. Bununla birlikte Numuler egzama erişkinlik döneminde ortaya çıkar. Asteatotik egzama ise kronik seyirli bir egzama türü olarak karşımıza çıkar. Asteatotik egzama ciltteki yağ tabakasının azalması sebebiyle ortaya çıkan bir egzama türüdür. Yaşlılık sebebiyle cildin kuruması, sık banyo yapılması gibi nedenlerle ortaya çıkar. Stres egzaması strese bağlı olarak çıkan psikolojik kaynaklı bir egzama hastalığıdır.
Egzama Tedavisi
Egzama hastalığı kronik bir hastalıktır. Kesin bir tedavi yöntemi yoktur. Egzama hastalığının tedavisinde uygulanan çeşitli yöntemler vardır. Genellikle egzama hastalığının bireylerde yol açtığı semptomların şiddetini azaltmaya ve bu semptomların önüne geçmeye yönelik uygulanan tedaviler vardır. Uyarana karşılık ortaya çıkan egzama türünün ortadan kalkması için uygulanan tedavi yöntemi, temasın önüne geçmek veya temas sıklığını azaltmak olmaktadır. Tedavi yöntemleri içerisinde özellikle alerji önleyici ilaçlar, nemlendiriciler ve ilaçlar yer almaktadır. Kaşıntının önüne geçmek için jeller ve kremler kullanılır.
Bununla birlikte, ciltteki kuruluğu önlemek için bol miktarda su tüketilmelidir. Ayrıca cildin sürekli nemlendirilmesi tavsiye edilir. Egzama hastalığının tedavi sürecinde ciltte oluşan kabarcıkları ellememek, patlatmamak oldukça önemlidir. Egzama hastalığına sahip olan kişilerin düzenli olarak sağlık kontrollerini yaptırması gerekmektedir ve böylelikle yaşam kalitesi artırılabilir. Egzama hastalığının tedavisi bu hastalığın şiddetine bağlı olmaktadır. Egzamaya yol açan maddelerin tespitini yapmak oldukça önemlidir.
Egzama olan bölgenin nemli tutulması iyileşmesi için oldukça önemlidir. Kaşıntıyı önlemek için doktorun önereceği kremler kullanılmalıdır. Egzama hastalığının tedavisi için cildin nemlendirilmesi oldukça önemlidir. Bunun dışında egzama hastalığında ortaya çıkan kaşıntının şiddetli olduğu bölgelere kısa süreli kortizonlu kremler verilir. Daha sonra kortizonsuz kremlerle tedaviye devam edilir. Ayrıca egzama hastalığında lokal olarak uygulanan antibiyotikli kremler vardır. Çok şiddetli bir enfeksiyon durumunda antibiyotikli kremler verilir. Hatta daha şiddetli enfeksiyon olması halinde ağızdan antibiyotik tedavi yöntemi uygulanır. Kaşıntıyı baskılamak için şuruplar da verilmektedir. Bunun yanı sıra, egzama hastalarına verilen kortizonlu kremlerin mutlaka doktorun önerdiği şekilde kullanılması gerekir. Çünkü kortizonlu kremler cilt üzerinde incelmeye yol açabilir çatlak oluşumu ya da kılcal damar görünümünde artışa yol açabilir. Bu yüzden kişinin yaşına ve egzama hastalığının şiddetine göre uygun olan kremler kullanılmalıdır.
Egzama İçin Neler Yapılabilir?
Egzama hastalığının tanısı klinik bir muayene ile konulmaktadır. Cildiye uzmanı ve alerji uzmanı tarafından muayene edilen hastanın detaylı öyküsünün değerlendirilmesi oldukça önemlidir. Egzama hastalığının oluşum şekli, bireyde yol açtığı semptomlar detaylı bir şekilde incelenir. Egzama tanısının konulması için fiziki muayene sonucunda vücutta ortaya çıkan kaşıntılı ve kızarık olan bölgeler incelenir. Bunların sonucunda hastalığın teşhisi konulmaktadır. Ayrıca alerji testlerinden de yararlanılır.
Egzamanın alerjik sebeplerle ortaya çıktığından şüpheleniliyorsa hastaya yama testi yapılır. Yama testi uygulamasında ortak alerjenler içeren yamalar hastanın sırtına yerleştirilir. 48 saat boyunca yamalar burada kalır. Daha sonra yamalar çıkartılır. Yamalar çıkartıldığında alerjik reaksiyon belirtileri olup olmadığı kontrol edilmiş olur. Egzama hastasında alerjik reaksiyon olup olmadığını görmek için tekrar cildin kontrol edilmesi gerekir. Yama testi ile birlikte tam olarak bir teşhis bulunamazsa biyopsi yapılmaktadır. Çünkü başka bir sağlık problemi de egzamaya yok açabilir. Bundan emin olmak için cilt lezyonu biyopsisi yapılır egzamalı olan bölgeden küçük bir parça alınarak test için laboratuvara götürülür. Elde edilen sonuçlar değerlendirilerek uygun tedavi yöntemi belirlenir.
Egzama için neler yapılabilir? Egzama hastalığının tedavisi için birçok yöntem vardır. Egzama hastalığı sebebiyle kaşıntıyı önlemek ve azaltmak için kaşıntı giderici kremler kullanılabilir. Kronik egzama hastalığı tetikleyen durumları engellemek için bu durumlardan korunmak ve iyileşmek gerekmektedir. Kronik egzama yol açan en çok sebep uykusuzluk ve strestir. Bu yüzden uykusuzluktan ve stresten kaçınmak gerekir. Sabun, deterjan, parfümler egzama hastalarının uzak durması gerekenlerdendir. Egzama hastaları, domates ve limon gibi asitli besinlerden uzak durmalıdır. Bununla birlikte akut egzama doğal medikal yöntemlerle tedavi edilmektedir. Ağız yoluyla alınan ilaçlar ve kremler kullanılmaktadır.