Şaşılık Tedavisi

Şaşılık, gözlerin paralel olarak hareket etmesi gerekirken tam tersi bir durumla aynı hizada olmaması ve farklı yönlere bakmasıdır. Senkronik oluşan göz hareketlerinde paralelliğin bozulması halidir. Bir göz düz baktığında diğeri ise dışa, içe, aşağı ya da yukarı kayabilir. Bazen kayma her iki gözde de olabilir. Sağlıklı insanların her iki gözün, birbirine paralel şekilde ve uyumlu olarak çalışmaktadır. Çeşitli sebeplerle bağlı olarak gözlerdeki olan bu paralelliğin bozulması sonucunda şaşılık oluşur.

Şaşılık Belirtileri Nelerdir?

Şaşılık, genelde çocukluk yıllarında ortaya çıkar. Şaşılık hastalığı olan kişiler bir noktaya baktıkları anda, bir gözleri düzken diğer göz ise kayarak farklı bir açıda olur. Çocukluk yıllarındaki şaşılık güneşte tek gözünü kapatılmasıyla ya da her iki gözü kullanabilmesi için başın öne eğilmesi gibi davranışlarla ortaya çıkar. Bu durumların dışında görülen şaşılık belirtileri şunlardır:

• Gözlerde oluşan sulanma
• Herhangi bir şeye bakınca çift görme.
• Göz ve Baş ağrısı
• Bulanık görme sorunu
• Başın ve gözün bir yana çevrilerek bakılması.
• Bir gözü özellikle ışık olan ortamda kısma
• Gözlerdeki normal hareketlerin kaybolması
• Yürüdükten sonra gelişen dengesizlik sorunu
• Ani başlamış olan göz kaymaları önemlidir. Göz içinde ya da kafatasının içindeki kitlelerin ilk habercisi olabilmektedir.
• Çocukluk döneminde oluşabilecek kataraktı veya retinoblastom gibi göz içi tümörlerinin ilk bulguları şaşılık olabilir.
• Fotoğraf çekerken gözlerden yansıyan kırmızı reflenin sarıya dönmesi
• Başın veya yüzün bir yöne çevrilmesi sonucunda görülür.

Dışardan bakıldığında belirgin şekilde kaymalar rahatlıkla fark edilir. Düşük orandaki kaymalar ise ailelerin gözünden kaçabilir. Şaşılık göz tembelliğiyle sonuçlanabilinir, bu yüzden tanı koymada geç kalınmaması gerekir. Şaşılık sadece çocukluk döneminde değil ileriki yaşlarda da ortaya çıkabilir. Daha önceden şaşılık hastalığı olmayan bireyde aniden ortaya çıkabildiği gibi kişide çift görme ve dengesizliğe sebep olur.

Şaşılık Nasıl Oluşur?

Her iki gözde bulunan dış kısmın yapışık olarak bulunması ve gözün yukarı, aşağı, sağa ve sola hareket ettirilmesini sağlayan 6' lı kas gruplarından oluşan kuvvet azalması ve artması sonucunda bu kaslar arasında uyumsuzluk sorunu oluşabilir. Bu da kişilerde şaşılığa yol açan etmenler arasında yer almaktadır. Şaşılığın bilinen diğer sebepleri ise şunlardır:

• Şaşılığa genetik yatkınlık. Ailesinde şaşılık olan kişilerin de olma olasılığı yüksek.
• Şeker hastalığı
• Gözlük numarası çok yüksek olan çocuklar net görmek için çalıştıkça gözlerinde kayma ortaya çıkabilir.
• Beyin tümörlerinden dolayı
• Beyin ve beynin çevresinde aşırı sıvı birikmesi
• Annenin hamileliği döneminde geçirdiği hastalıklar, erken doğum, zor geçen ve uzamış doğum, doğum sonrası oluşabilecek travma ve yüksek ateşli hastalık geçirmesi durumunda görülme olasılığı artmaktadır.
• Beyin felci hastalığı
• Çocukluk döneminde geçirilmiş olan travma, kaza ve ateşli hastalıklardan sonra
• Down sendromu rahatsızlığı ve kalıtsal kromozom bozukluklarından dolayı.
• Hipertansiyon hastalığı.

Şaşılık Çeşitleri Nelerdir?

Göz kaymasının türlerine göre şaşılık; içe kayma, dışa kayma, uyumsal içe kayma şeklinde üç farklı türe sahiptir. Oluşum nedenine göre ise hastalık temel olarak aşağıdaki şekildedir:

• Gizli şaşılık
• Doğumdan sonra oluşan şaşılık
• Kas felçlerinin neden olduğu şaşılık
• Yetişkinlik dönemlerinde görülen şaşılık

Şaşılığın Tanısı

Şaşılık teşhisi, hastalarda klinik göz muayenesi sonunda rahatlıkla konulabilir. Ailesinde şaşılık hastalığı bulunan çocuklarda hastalığın görülme olasılığı yüksektir. Özellikle çocukluk zamanlarında hastalığın erken teşhis edilmesiyle tedavi edilmesi, başarı oranı oldukça artırır. Bu nedenle çocuklarda 4 yaşından önce bir veya birkaç defa göz taramasının yapılması gerekir. Şaşılık tedavisi için erken teşhis çok önemlidir. Çocukların ilk göz muayenesi için geç kalındığı zaman hastaların gözlerinde estetik sorunlarının yanı sıra yaşam boyu sürecek görme azlığı sorunları oluşmaktadır. Hastaların bazılarında göz içi ya da beynin içerisinde sorunlar olabilmektedir.

Şaşılık Nasıl Tedavi Edilir?

Seçilecek tedavi yönteminin seçerken şaşılığın tipi, görme keskinliği ve hastanın yaşı gibi birçok konuya bağlı olarak her hasta için özel planlanır.

Çocukluk Döneminde Şaşılık Tedavisi

Şaşılığın bazı tiplerinde hastalara gözlük tedavisi yapılır. Bu yüzden hekimin tedavinin ilk aşamada çocuğun gözlük ihtiyacının doğru bir biçimde tespit edilmesi gerekir. Beraberinde göz tembelliği hastalığı da ortaya çıktığında hastaya göz kapamayla birlikte gözlük kullanması sağlanır.

Göz Kapama Tedavisi Nasıl Uygulanır?

Şaşılıkta hastanın yaşı ve göz tembelliğinin derinliği dikkate alarak belirlenen süreler için sağlıklı olan gözü kapayarak tedavi yapılır. Bunun için yapışkanlı göz kapama pedleriyle iyi gören gözün gün içerisinde belli sürelerde kapatılır ve hastanın göz tembelliği teşhisi konulan gözünü kullanması sağlanır. Kapama tedavisi esnasında hastanın varsa gözlükleri kullandırılır. Gözlük r kullanmasına rağmen kayma devam ediyor ise göz kaslarına düzeltme ameliyatı yapılması gerekebilir. Hasta ameliyattan önce ve sonra gözlük kullanımına devam edebilir. Göz tembelliği hastalarda ameliyattan önce ve sonra göz kapama tedavisi yapılır.

Yetişkinlerde Şaşılığın Tedavisi

Yetişkinlerde uygulanmakta olan tedavide şaşılığın başlangıç dönemine bakılarak bir tedavi yolu bulunur. Öncelikle şaşılığa neyin sebep olabileceği, diğer hastalıkların varlığı araştırılmalı ve tespit edilmesi halinde bu hastalıkların tedavi edilmesi gerekir. Şaşılık sebebiyle bireylerde ortaya çıkan çift görme hastanın yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir.
Yetişkinlerde şaşılığın görülmesi durumunda kaymanın oranına göre tedavi yapılır. Prizmatik camlar kullanılması gözün hareket eden kaslarına uygulanan botoks enjeksiyon ya da şaşılık cerrahisi ile hastanın hem göz kayması sorunu hem de çift görmesi sorununun tamamen ortadan kalkması mümkündür.

​​​​​​Şaşılık Tedavi Yolları:

Şaşılık birçok sebepten kaynaklanabildiği için tedavisi de kişiden kişiye farklılıklar göstermektedir. Şaşılık her yaşta tedavi edilir ve bir göz problemidir.

• Gözlükle Tedavi: Hastanın gözlük kullanmaya başlamasıyla şaşılık düzelir. Bu tipteki şaşılıklarda gözlük yeterli olur.
• Kapama Tedavisi: Bu tedavi yönteminde hastanın gözünde tembellik var ise uygulanır.
• Ortoptik Tedavi: Bu tedavide ise her iki gözün de görme yeteneğinin ve derinlik hissinin tekrar kazandırabilmek amacıyla göze uygulanan egzersizlerdir.
• Cerrahi Müdahale: Şaşılık ameliyatları çoğunluk olarak göz küresinin dışarısında yer alan kaslar üzerinde gerçekleşir. Gözler arasındaki paralelliğin sağlanması ve şaşılığın düzeltilmesi için bazı teknikler kullanılarak bu kasların güçleri arttırılır, azaltılır veya kasların etki noktaları değiştirilir. Ameliyat olduktan hemen sonra ilk gece göz kapalı tutulur ve göz bandajlanır. Ertesi gün kapatılan göz açıldığı sırada gözün etrafındaki yapışıklıkların steril gazlı bezle silinir, göz damlaları ve özel kirpik mendilleri ile le temizlenmelidir. Ameliyattan hemen sonra hastanın 3 gün boyunca dinlenmesi ve bu sürede içerisinde egzersiz yapmaması gerekir. Cerrahi işlemden sonra 6 ile 7 gün geçtikten sonra hastalar günlük yaşamlarına dönebilirler. Ameliyattan sonra gözlerde oluşan kızarıklık yaklaşık olarak 3 ile 4 hafta sürer ve damla kullanımıyla azalır.
• Dikişsiz Şaşılık Ameliyatı: Şaşılık ameliyatlarında ciltte dikiş kullanılmadan göz ameliyatı yapıldığı için ameliyat hemen sonra iyileşme süresi daha hızlı olur. Bu ameliyat yöntemini çocuklar ve bebeklerde kullanıldığında iyileşme süreci daha hızlı olur ve göz ameliyat yapıldıktan sonraki ilk hafta içinde büyük oranda düzelmektedir. Gözde olan kayma ameliyattan sonra hasta, eğer gözlük kullanıyorsa buna devam edebilir. Gözdeki kayma için yapılan ameliyat, bir gözlük atma ameliyatı değildir.
• ​​​​​​Botox Tedavi Yöntemi: Şaşılığa sebep olan kasın içine botilinum toksin enjeksiyonun yapılmasıyla, gözde paralellik tekrar sağlanır. Bu işlemin etkisi yaklaşık olarak 6 ay kadar sürer ve genelde sinir felcine bağlı olarak oluşan şaşılıklar da ve özel durumlarda olduğu zaman tercih edilen bir tedavi şeklidir. Bu şaşılıklara genel eğilim 6 ile 8 ay beklemek, fakat beklerken hastanın çift görmesinin azalması amacı ile botoks uygulaması yapıla bilinmektedir.

Göz kayması ilk kez çocuğun iki yaşındayken ortaya çıktıysa ve çocukta hipermetrop hastalığı bulunuyorsa, kayma büyük ihtimalle hipermetroba bağlı olarak oluşmuş bir kaymadır ve hastaya hipermetrop hastalığına uygun gözlük numarası verilerek kayma düzeltilebiliniz. Bu çocuklarda göz tembelliği olmaktadır. Genellikle kayan gözde ya da gözlük numarasının çok yüksek olması gözde tembelleşmesini sağlar. Bu sebeple hasta dikkatli bir şekilde muayene edilmeli ve göz tembelliğinden şüphe ediliyorsa gözün görme düzeyini artırmak için diğer göze kapama tedavisi uygulanmalıdır. Çocuk yaştayken tedavi edilmemiş olan ve erişkin yaştaki şaşılık hastalarında ameliyattan hemen sonra çift görme olabilmektedir. Bu özellikle göz tembelliği bulunmayan olmayan hastalarda çift görme daha belirgin olarak görülür. Bu durum ameliyatın işe yaramamasına ve aynı zamanda gözde yeniden kayma olmasına neden olur. Hastanın çift görme şikâyeti 6 aydan daha uzun süre devam edebilir. Bu sebeplerden dolayı şaşılık tedavisini çocukken yapılması tedavinin başarı oranını artırır.

Tedavi sonrası Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir?

Şaşılık tedavisi için yapılan herhangi bir yöntemden hemen sonra düzenli bir şekilde uzman bir göz hekimine mutlaka muayene olmak gerekir. Uzman hekim gözünüzü kontrol eder ve ihtiyaç duyulan gözlük numarasını düzenler. Görme dereceniz ölçülmeli ve eğer görme azlığınız var ise tedavisi sürdürülmelidir. Ameliyattan sonrası gözlerdeki paralelliğin devam edip etmediği takip edilmelidir.