Arpacık, göz kapağı kenarındaki yağ bezlerinin veya kirpik köklerinin iltihaplanması sonucu oluşan bir göz rahatsızlığıdır. Tıbbi olarak "hordeolum" olarak da adlandırılır. Arpacık, göz kapağı üzerinde veya iç yüzeyinde bir şişlik veya kızarıklık olarak ortaya çıkar. Genellikle bakterilerin neden olduğu bir enfeksiyon sonucu gelişir. Bu bakteriler, göz kapağındaki bezlerin tıkanmasına ve iltihaplanmasına yol açarlar. Ağrılı bir durum olabilir ve gözünüzün görüşünü etkileyebilir.
Arpacık genellikle kendiliğinden iyileşir, ancak bazen doktor müdahalesi gerekebilir. Doktorunuz, antibiyotikli göz damlaları veya merhemlerini reçete edebilir veya arpacık büyüdükçe veya sık sık tekrarladığında farlı müdahaleler gerekebilir.
Arpacık Neden Olur?
Arpacığın nedenleri genellikle bakterilerin neden olduğu bir enfeksiyonla ilişkilendirilir. Arpacık, göz kapağındaki yağ bezlerinin veya kirpik köklerinin iltihaplanması sonucu gelişir. İşte arpacığın nedenlerini daha ayrıntılı olarak açıklayan bazı faktörler:
• Bakteriyel Enfeksiyon: Staphylococcus aureus adlı bakteri en sık arpacık enfeksiyonlarının nedenidir. Bu bakteriler, göz kapağındaki yağ bezlerinin tıkanmasına ve iltihaplanmasına yol açarlar.
• Kirpik Kökü İltihabı: Arpacık, kirpik köklerinin (kirpik folikülleri) iltihaplanması sonucu gelişebilir. Kirpik köklerindeki iltihap, arpacığın oluşmasına neden olan bir faktördür.
• Göz Makyajı: Göz makyajını düzgün bir şekilde temizlemediğinizde veya eski ürünleri kullanmaya devam ettiğinizde bakterilerin birikmesine ve arpacık oluşumuna yol açabilir.
• Temas Lens Kullanımı: Temas lenslerin hijyen kurallarına uyulmaması, gözde enfeksiyon riskini artırabilir ve arpacık oluşumuna katkıda bulunabilir.
• Zayıf Bağışıklık Sistemi: Zayıf bağışıklık sistemine sahip olan kişiler, enfeksiyonlara daha duyarlıdır ve arpacık riski artabilir.
• Strese Maruz Kalma: Aşırı stres, bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olabilir ve enfeksiyonlara karşı savunmasız hale getirebilir.
Arpacık Türleri Nelerdir?
Arpacık (hordeolum), göz kapağı veya kirpik köklerinin iltihaplanması sonucu oluşan bir göz enfeksiyonu türüdür. İki ana türü vardır:
- • Dış Arpacık (External Hordeolum): Dış arpaciğin nedeni kirpik köklerinin iltihaplanmasıdır. Bu tür arpacık, göz kapağının dış yüzeyinde, kirpiklerin kökleri etrafında bir şişlik olarak ortaya çıkar.
- • İç Arpacık (Internal Hordeolum): İç arpaciğin nedeni göz kapağı içindeki yağ bezlerinin iltihaplanmasıdır. Bu tür arpacık, dış arpaciğe benzer belirtiler gösterse de, iltihap göz kapağının içinde yer aldığı için dışarıdan gözle görülmesi daha zordur.
Bu iki ana türün yanı sıra, arpacık bazen kronikleşebilir veya sürekli tekrarlayabilir. Bu durumda, doktorlar "rekürren arpacık" veya "kalıcı arpacık" olarak adlandırabilirler. Rekürren arpacık, altta yatan bir nedenin veya tetikleyici faktörlerin bulunabileceği daha karmaşık bir durumu ifade eder.
Arpacık Belirtileri Nelerdir?
Arpacık (hordeolum), göz kapağı veya kirpik köklerinin iltihaplanması sonucu gelişen bir göz enfeksiyonudur. Arpacık belirtileri şunlar olabilir:
• Göz Kapağında Şişlik: Arpacık, genellikle göz kapağı üzerinde bir şişlik veya kabarcık olarak başlar. Bu şişlik, dış arpacığın olduğu durumlarda kirpiklerin kökleri etrafında, iç arpacığın olduğu durumlarda ise göz kapağının içinde yer alabilir.
• Kızarıklık: Göz kapağının etrafında veya içindeki bölgede kızarıklık görülebilir.
• Ağrı ve Hassasiyet: Arpacık sıklıkla ağrılıdır ve göz kapağı dokunulduğunda hassasiyet oluşturabilir.
• Göz Kapaklarının Yapışması: Sabahları uyandığınızda göz kapağı kenarlarının yapışmış gibi hissedilmesi veya birleşmiş gibi görünmesi mümkündür.
• Göz Sulanması: Arpacık, gözde sulanmaya yol açabilir.
• İltihap ve Cerahat: Bazı durumlarda, arpacığın etrafında veya içinde iltihap veya cerahat birikmesi mümkündür. Bu, gözünüzün köşesinde veya kirpiklerin arasında görülebilir.
• Kaşıntı: Arpacık bölgesi kaşıntılı olabilir.
Arpacık Çıkmasını Engellemek İçin Ne Yapılmalı?
Arpacık oluşumunu önlemek için aşağıdaki önlemleri alabilirsiniz:
• Göz Hijyeni: Gözlerinizi düzenli olarak temizlemek önemlidir. Gözlerinizi su ve nazik bir temizleme bezi veya pamuk pedi ile temizleyebilirsiniz. Makyajınızı uygun şekilde çıkarmak ve temizlemek de göz hijyeni açısından önemlidir.
• Temas Lens Kullanımı: Temas lens kullanıyorsanız, doktorunuzun tavsiyelerine uygun şekilde kullanmalı ve lensleri temiz tutmalısınız. Lenslerinizi kirletmeden veya tahriş etmeden takıp çıkarmalısınız.
• Kirpik Bakımı: Kirpiklerinizi temiz ve sağlıklı tutmak için uygun kirpik bakımı yapabilirsiniz. Özellikle gözlerinizi temizledikten sonra kirpiklerinizi nazikçe temizlemek önemlidir.
• Eski Makyaj Malzemeleri: Eski veya bozulmuş makyaj malzemelerini kullanmaktan kaçının. Makyaj fırçalarınızı ve süngerlerinizi düzenli olarak temizleyin.
• Göz Makyajını Gece Çıkarmak: Göz makyajınızı uyumadan önce mutlaka temizlemelisiniz. Makyaj kalıntıları, göz çevresindeki gözeneklerin tıkanmasına ve arpacık oluşumuna yol açabilir.
• Hijyenik Eller: Ellerinizi düzenli olarak yıkayarak bakterilerin gözlerinize ulaşmasını engelleyin. Gözlerinize dokunurken el hijyenine dikkat edin.
• İyi Beslenme: Sağlıklı bir diyet, bağışıklık sistemini güçlendirebilir ve enfeksiyonlara karşı daha dirençli hale getirebilir. C vitamini, E vitamini ve beta-karoten gibi antioksidanlar göz sağlığını destekleyebilir.
• Stresten Kaçınma: Aşırı stres, bağışıklık sistemini zayıflatabilir. Stresten kaçınmak veya stresi yönetmek göz sağlığınızı olumlu etkileyebilir.
Arpacık Oluştuğunda Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Arpacık (hordeolum) belirtileri ortaya çıktığında ve bir arpacık oluştuğunda dikkat etmeniz gereken bazı önemli noktalar şunlardır:
• Doktora Başvurun: Arpacık belirtileri fark ettiğinizde, bir göz doktoruna veya bir sağlık profesyoneline başvurun. Doktorunuz, arpacığın türünü belirlemek ve uygun tedaviyi reçete etmek için muayene edecektir.
• Elleriniz Temiz Olsun: Arpacık belirtileri gözünüzün etrafında hassasiyet, kaşıntı ve iltihaplanma içeriyorsa, ellerinizi düzenli olarak yıkayarak enfeksiyonun yayılmasını önleyin. Gözünüzü kaşımaktan kaçının.
• Gözünüze Dokunmayın: Arpacık bölgesine dokunmaktan, sıkmaktan veya ovuşturmaktan kaçının. Bu, enfeksiyonun yayılmasına ve daha fazla tahrişe yol açar.
• Göz Makyajı: Arpacık belirtileri varsa, göz makyajınızı hemen bırakın ve göz kapaklarınızı temizleyin. Makyaj ürünlerini kullanmaya devam etmek enfeksiyonu kötüleştirebilir.
• Sıcak Uygulaması: Doktorunuzun önerisiyle, arpacık üzerine sıcak uygulamak bazen yardımcı olabilir. Temiz bir bez veya pamuk pedini sıcak suya batırın, fazla suyu sıkın ve göz kapağınıza ılık sıcaklıkta hafifçe baskı yapın. Bu, arpacığın iltihap ve şişliğini azaltabilir.
• Reçete Edilen İlaçları Kullanın: Doktorunuz size antibiyotikli göz damlaları veya merhemleri reçete edebilir. Bu ilaçları doktorun önerdiği şekilde düzenli olarak kullanın.
• Lens Kullanıyorsanız Tedaviye Dikkat Edin: Temas lens kullanıyorsanız, doktorunuzun önerdiği şekilde lensleri takın ve çıkarın. Arpacık tedavisi sırasında lens kullanımına dikkat etmek önemlidir.
• Kontrol Edin: Arpacığınızın belirtileri düzelmez veya kötüleşirse, doktorunuzla iletişime geçmelisiniz. Ayrıca arpacığın kendiliğinden patlamasına veya sıkılmasına müdahale etmeyin.
Arpacık Tanısı Nasıl Konur?
Arpacık (hordeolum) tanısı, genellikle bir göz doktoru veya bir sağlık profesyoneli tarafından klinik muayene ile konur. Arpacığın tanısı şu adımları içerebilir:
• Anamnez: Doktor, semptomlarınızı ve yakınmalarınızı dinleyerek başlar. Ne zaman başladığını, semptomların ne kadar süredir devam ettiğini, her iki gözü de etkileyip etkilemediğini ve daha önce benzer sorunların olup olmadığınızı sorabilir.
• Muayene: Doktor, gözlerinizi dikkatlice muayene eder. Arpacık, genellikle göz kapağı kenarı veya kirpik köklerinin yakınında görünür ve şişlik, kızarıklık ve iltihaplanma şeklinde belirgin olabilir.
• Işıkla Muayene: Doktor, arpacığın gözünüzün içinde veya altında olup olmadığını görmek için özel bir aletle gözünüzü aydınlatır.
• Göz Kapaklarının İçini Muayene: İç arpaciğin varlığını tespit etmek için doktor, göz kapağınızın içini incelemek için bir göz kapağı içi muayene yapabilir. Bu muayene için özel bir araç veya lamba kullanılabilir.
Arpacık Nasıl Tedavi Edilir? Nasıl Geçer?
Arpacık (hordeolum), genellikle tedavi edilebilir bir göz enfeksiyonudur ve birkaç gün içinde kendiliğinden iyileşebilir. İşte arpacık tedavisine yönelik genel yaklaşımlar:
• Sıcak Pansuman: Sıcak pansuman, arpacığın iltihaplanma ve şişliğini azaltmaya yardımcı olur. Temiz bir bez veya pamuk pedini sıcak suya batırın, fazla suyu sıkın ve göz kapağına hafifçe bastırarak ılık kompres uygulayın. Bu işlemi günde birkaç kez 10-15 dakika boyunca yapabilirsiniz. Sıcak sıkıştırmalar, arpacığın iç yağ bezlerinin tıkanıklığını gidermeye yardımcı olur.
• Göz Doktoru Tarafından Önerilen İlaçlar: Doktorunuz, arpacığın tipine ve şiddetine bağlı olarak reçete edebileceği antibiyotikli göz damlaları veya merhemleri önerebilir. Bu ilaçlar, enfeksiyonun yayılmasını ve şiddetini azaltmaya yardımcı olabilir.
• İyileşmeyi Beklemek: Arpacık genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden iyileşir. Bu süreçte gözünüzü kaşımaktan veya sıkmaktan kaçının, enfeksiyonun yayılmasına yol açabilir.
• Hijyen: Gözlerinizi temiz tutmak ve makyajı uygun şekilde çıkarmak enfeksiyon riskini azaltır. Temas lenslerinizi ve kontakt lens lenslerinizi düzenli olarak temizleyin ve değiştirin.
• Düşük Stres Seviyeleri: Aşırı stres, bağışıklık sistemini zayıflatabilir ve enfeksiyonlara karşı savunmasız hale getirebilir. Stresten kaçınmak veya stresi yönetmek göz sağlığınızı olumlu etkileyebilir.
Arpacık Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Arpacık (hordeolum), genellikle tedavi edilebilir bir göz enfeksiyonudur ve çoğu durumda kendiliğinden iyileşebilir. Ancak tedavi edilmezse veya yanlış tedavi edilirse, bazı olumsuz sonuçlar ortaya çıkabilir. İşte tedavi edilmezse arpacıkla ilgili potansiyel sorunlar:
- • Enfeksiyonun Yayılması: Tedavi edilmeyen arpacık, enfeksiyonun yayılmasına neden olabilir. Bu, komşu kirpik köklerine veya göz kapağının diğer bölgelerine sıçramasına yol açabilir. Bu durumda daha fazla arpacık gelişebilir.
- • İltihap ve Şiddetlenme: Tedavi edilmeyen arpacık, iltihaplanma ve şişmeyi artırabilir. Bu, ağrı ve rahatsızlığı artırabilir.
- • Göz Kapaklarının Daha Fazla İltihaplanması: Eğer arpacık tedavi edilmezse, göz kapağı kenarı veya içi daha fazla iltihaplanabilir ve bu durum daha ciddi bir enfeksiyona yol açabilir.
- • Kronik Arpacık: Tedavi edilmeyen veya yanlış tedavi edilen arpacık, tekrarlayan veya kronik arpacık sorunlarına yol açabilir. Bu durumda kişi, sürekli olarak arpacık gelişimi riski taşır.
- • Gözün Enfekte Olması: Nadiren, tedavi edilmeyen bir arpacık daha ciddi bir göz enfeksiyonuna yol açabilir. Bu durumda, görme sorunları riski artar.
Bu nedenlerle, arpacık belirtileri fark edildiğinde veya şiddetlenmeye başladığında bir göz doktoruna veya bir sağlık profesyoneline başvurmak önemlidir.
Arpacık Kaç Gün Sürer?
Arpacık (hordeolum), genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden iyileşebilen bir göz enfeksiyonudur. Arpacığın iyileşme süresi kişiden kişiye ve arpacığın şiddetine bağlı olarak değişebilir. Ancak çoğu arpacık, belirtileri başladıktan sonra 2 ila 5 gün içinde düzelir.
Arpacık belirtileri genellikle iltihaplanma, şişlik, kızarıklık, ağrı ve hassasiyet içerir. Bu belirtiler iyileşme süreci boyunca azalır ve sonunda kaybolur. Sıcak sıkıştırmalar ve doktorun önerdiği antibiyotikli göz damlaları veya merhemler, iyileşme sürecini hızlandırmaya yardımcı olur.
Ancak, arpacık belirtileri 1 haftadan daha uzun süre devam ederse veya belirtiler şiddetlenirse, mutlaka bir göz doktoruna başvurmalısınız.