Koroner Anjiyografi Nedir ?
Koroner anjiyografi, invazif (Girişimsel) bir işlem olup birtakım riskleri de içerisinde barındırmaktadır. Anjiyo yapılabilmesi için öncelikle belirli endikasyonların ve belirli nedenlerin bulunması gerekmektedir. Bu nedenler dahilinde en fazla karşılaşılan kemiğin ortaya çıkarılmasını sağlayan birtakım testlerin pozitif olmasıdır. Peki bu testler nelerdir? Bunlardan ilki efor testleridir. Efor testleri neticesinde Sintigrafi de herhangi bir bulguya rastlanılmasıdır. Bununla beraber Koroner Bt Anjiyografisinde görülebilen darlıklar ve yeni baş gösteren göğüs ağrılarıdır. Ayrıca efor testi ile birlikte daha da şiddetli hale gelen göğüs ağrıları bu kapsamdadır. Bu belirtilerin dışında, bir de acil durum vakalarında görülen hastanın kalp sağlığı açısından çok sık görülebilecek yakınmalardır. Bunu bir örnekle açıklayacak olursak yeni vaka neticesinde oluşabilecek göğüs ağrıları ve efor testi ile şiddetlenmiş göğüs ağrılarıdır. Bu gibi vakalarda hastalara sıklıkla ‘Koroner Anjiyografi’ yöntemi tavsiye edilmektedir.
Hastaya yapılan anjiyografik girişimler neticesinde hastalara ilaç tedavisi uygulanmaktadır. Gerekli görülen durumlarda ise seanslarda stent takılması uygun görülmektedir. Yalnız hastaya yapılacak olan anjiyo işlemlerinden sonra hastada ciddi darlıkların görülmesi diğer ekipler (Kalp-Damar cerrahisi) ile birlikte değerlendirilmesi gereken durumları kapsamaktadır. Bu durum neticesinde, hastaya ameliyat ile stent takılması veya by-Pass yapılmasına karar verilmesi gündeme gelmektedir.
Koroner Anjiyografi Nasıl Yapılır
Koroner Anjiyografi yöntemi, temelde kasık damarlarından girilerek kalp damarlarının izlenebilmesi anlamını taşımakta idi. Artık özellikle son 10 yıldır süregelen bir artış gösteren bu işlem, el bileğinden de yapılmaktadır. Koroner Anjiyografi yöntemi, hastanın el bileğindeki nabzın dikkate alınması anlamını taşımaktadır. Bunun yanı sıra, atardamarlardan veya kasıkta yer alan atardamarlardan kalbin üzerinde kalbi beslemekte olan damarların filminin çekilebilmesi anlamını taşımaktadır. Radial anjiyo olarak bilinen el bileğinden nabzın dikkate alınması, hastaya göre daha rahat ve konforlu bir süreci barındıran işlemi kapsamaktadır. İşlem sonrası, kasık bölgesine kum torbası koymaya gerek olmadığı için hastalar açısından daha konforu bir işlem olma özelliği taşımaktadır. Hastalar, bu konforlu işlem sonrasında 2,5 ve 3 saat süre içerisinde tekrar ayağa kalkabilir. Ve tekrar işlerinin başına dönebilmektedir. Bu nedenle günümüzde daha fazla radial anjiyografi yöntemleri yapılmaktadır. Gerekli görülen vakalarda yeniden bu yolla el bileğindeki tıkalı damarların açılması mümkün hale gelmektedir.
Peki koroner Anjiyografi yöntemi her vakaya uygulanmalı mıdır? Yapılmış veya yapılacak olan tüm tetkik sonucunda yararların değerlendirileceği kadar zararların da değerlendirilmesi söz konusudur.
Koroner Anjiyografi yönteminde, kasıktaki veya bilekteki atardamarlara girilmesi, küçük borunun yerleştirilmesi söz konusu olmaktadır. Küçük boru içerisinde kalbe doğru giden katater aracılığı ile özel borunun iletilmesi söz konusudur. Ve bu borulardan kalp damarlarının görüntülenebilmesi amacı ile bir maddenin verilmesi söz konusudur. Bu anlamda kalp-damarlarının görüntülenebilmesi için kayıt edilmesi işlemleri söz konusu olmakta. Bu işlemler, Katater odası ismiyle steril- özel alanlarda yapılmaktadır. Damarlarda daralmalar baş göstermiş ise daha çok bu tip daralmalar görülmektedir.
Koroner Anjiyografi yönteminin tanısal bir yöntem olarak bilinmesi gerekmektedir. Koroner Anjiyografi yöntemi, kalp damarlarının durumu hakkında bilgi vermektedir. Koroner Anjiyografi yönteminin normal seyirde olması, kalp damarları açısından her zaman normal seyirde ilerleneceği anlamına gelmemektedir. Koroner anjiyografiyi aynı kişinin değişik zamanlarda yorumlaması veya diğer kişilerin değerlendirmesinde farklılıklar söz konusu olabilmektedir. Koroner Anjiyografi yöntemi, her girişimsel test gibi farklı komplikasyonları da olabilen bir test kapsamındadır.
Koroner Anjiyografi Öncesi Neler Dikkat Edilmelidir ?
Gereksiz şekillerde yapılmasının ciddi sonuçlar doğurması da olasıdır. Koroner anjiyografi yöntemleri yapılmadan önce hasta şikâyetlerinin güzel bir şekilde dinlenmesi gerekmektedir. Bununla beraber kişinin hasta olma olasılıkları iyi bir şekilde değerlendirilmesi ve öncesinde de basit düzeyde testlerin uygulanması önemlidir. Koroner Anjiyografi yönteminin günümüzde sıklıkla yapılmasını gerektirecek durumlar, kalp krizi tehditleridir. Veya hastanın daha önceden kalp krizi geçirmiş olmasıdır. Bu esnada yapılabilecek koroner anjiyografi yöntemleri, sonrasında tıkanmış olan damarın 'Koroner Anjiyoplasti Stent' adı verilen uygulamalarla açılmış olması hasta ömründe önemli ölçüde değişiklikleri de beraberinde getirecektir.
Koroner Anjiyografi Esnasında Oluşabilecek Komplikasyonlar Neler?
Bilhassa kasık bölgesinden yapılan anjiyografi işlemlerinde şu tür komplikasyonlar gelişebilmektedir:
- Kasık bölgesinde meydana gelen damarlardan kaynaklanan kanamalar.
- Yaralanmalar ve kasık bölgesindeki cilt altı toplanmaları en fazla karşılaşılan noktalar arasında yerini almaktadır.
Ancak bu tür komplikasyonlar, sıklıkla can sıkıcı rahatsızlıklar arasında yer almamaktadır. Bu durumlar dışında ciddi nitelikteki komplikasyonların çok daha nadir tanısal yöntemlerini oluşturmaktadır. Bütün bu komplikasyonlar aynı zamanda %1 veya %1,5 seviyelerinde olan komplikasyonları oluşturmaktadır.
Koroner Anjiyografi Sonrasında Yapılması Gereken Hususlar Nelerdir?
Koroner anjiyografi işlem sonrasında hastanın yapması gerekenleri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Koroner anjiyografi sonrası özellikle hastaların ilaçlarını düzenli bir şekilde kullanmaları gerekmektedir.
- Bu süre zarfında hastaların yaklaşık 1 hafta kadar istirahat etmesinde yarar vardır.
- Hastaların kendini bu anlamda zorlayacak hareketlerden kaçınması önem taşımaktadır. Mesela; uzun yol yürümek, uzun yolda araç kullanmak, merdiven çıkmak ve ağırlık kaldırmak gibi örnekleri sıralamak mümkün.
- Bol miktarda suyun tüketilmesi de koroner anjiyografi sonrasında yapılması gerekenler arasındadır.
- İşlem yapılan bölgenin çok fazla ovalanmaması gerekmektedir. Ve burada su tutulmaması gerekmektedir.
- Girişim yapılan bölgelerde morlukların oluşması söz konusudur. Oluşan bu morlukların iyileşebilmesi ise 1 aydır. Verilen kremler şişliğin inmesinde faydalı olacaktır.
- Eğer koroner anjiyografi yöntemi işlemi sonrasında taburcu olan hasta yürüyüş yapacaksa yemeklerden en az 2 saat sonra yürüyüş yapmalıdır. Soğuk havalarda yürünmesi söz konusu ise soğuk havanın bu süreçte solunmaması gerekmektedir.
- Aşırı sıcaklarda hastanın egzersiz yapmaması büyük bir önem taşımaktadır.
- Alkol- sigara gibi nikotin içerikli maddelerden uzak durulması gerekmektedir.
Bu anlamda göğüs ağrılarından bahsetmek gerekir ise;
-Göğüs ağrıları göğüsün ön tarafında başlamakta olup sol kola, boyuna ve çeneye yayılabilmektedir. Bu nedenle bastırıcı ve sıkıştırıcı niteliktedir. Bu ağırlık ile beraber kişide soğuk terlemeler, fenalık hisleri ve bulantıları görülebilmektedir. Böyle bir ağrı hissedildiği zaman, hastaların 1 adet dil altı almalarında fayda var.
Koroner anjiyografi sonrasında taburcu olunduktan 10 gün sonrasında hastalara, tempolu bir şekilde yürümeleri önerilmektedir. Yapılacak yürüyüşlerin ise 15 dakikadan başlanarak yapılması, sonrasında ise vücudun dayanabildiği süre oranında 5’er dakika süre ile arttırılması gerekmektedir. Maksimum ise bu sürenin 45 dakikaya çıkarılması tavsiye edilmektedir. Anjiyo işlemi olduktan sonraki süreç içerisinde hastaların sıklıkla merak etmiş olduğu sorularda orucun tutulup tutulmayacağı konusudur. Bu işlemler kapsamında yani koroner anjiyo işlemleri sonrasında hastaların ilk 1 haftalık süreç içerisinde oruç tutmalarının sağlık bakımından uygun olmadığına karar verilmiştir. Buna ek olarak stent takılmış olan hastaların da düzenli bir şekilde kan sulandırıcı (Comadin, Warfarin vs.) ilaçları kullanılması gerektiği için oruç tutmalarının uygun olmadığına karar verilmiştir.
Koroner Anjiyografi Yöntemlerinin Ne Gibi Durumlarda Yapılabilmesi Daha Uygundur?
Koroner Anjiyografi yönteminde, tetkikler ile birlikte kalp damarları filminin çekilmesi büyük bir önem taşımaktadır. Eğer hastanın kalp krizi geçirmesi söz konusu ise mutlaka koroner anjiyografi işleminin yapılması gerekmektedir. Eğer hastanın özgeçmişinde kalp krizi geçirmediği başka birtakım rahatsızlıklarının mevcut olması söz konusu ise diğer testler yapılmaktadır. Buna istinaden kalp hastalığına dair faktörler söz konusu ise efor testi ve diğer testler yapılmaktadır. Bir başka test kapsamı içerisinde değerlendirilmesi gereken ise 'Stres Ekokardiyografi verilen testlerdir. Bu testlerde, kalp damarlarında herhangi bir darlık olup olmadığı görülmektedir.
Koroner Anjiyografi Nasıl Yapılır ?
Koroner Anjiyografi işlemleri hasta yatırılarak yapılmaktadır. Bu işlemlerin konusunda uzman kişiler tarafından yapılması gerekmekte. Koroner Anjiyografi işlemi her ne kadar tahlil niteliği taşısa da invaziv bir işlem kapsamında değerlendirilmekte olup hayati riskleri içerisinde barındıran bir işlemdir. Koroner anjiyografi işlemleri yapılmış olan hastalarda, eğer ki herhangi bir damarda darlık meydana gelmiş ise damarlara duruma göre stent takılması söz konusudur.
Koroner Anjigrafi Ne İşe Yarar ?
Özetle bahsetmek gerekirse koroner anjiyografi yöntemleri kalp damarlarının görüntülenebilmesini sağlamaktadır. Bu görüntülenmeyi sağlarken bir taraftan da kalbin beslenmesinde damarların da röntgeninin çekilebilmesi anlamına gelmektedir. Anjiyo işlemlerindeki tekniklere göre, işlem sonrasında hastanın 2 saat ile 6 saat arasında hastanede kalması gerekmektedir. Bununla birlikte anjiyo işlemleri sırasında hastanın uyanık olmasının yanı sıra herhangi bir ağrı duymaması da önemli bir etken olarak karşımıza çıkmaktadır. Ağrısız bir girişim olan koroner anjiyografi yöntemi, yaklaşık olarak 15 dakika sürmektedir.
Koroner Anjiyografi Risk Faktörleri Nelerdir ?
Koroner Anjiyografi işlemlerinin risk faktörleri kapsamında ise en önemli risk faktörü felç geçirme olasılığıdır. Bunun yanı sıra koroner anjiyografi yönteminin ölüm riski de bulunmaktadır. Ancak bu yukarıda belirtilen komplikasyonlar nadir görülebilen komplikasyonlar arasında değerlendirilmektedir.