Kalp pili yani kardiak Pacemaker, kalpteki ritim bozukluklarında takılır. Kalp yaşam için en önemli organlardan biridir. Kanın damarlarda dolaşması ve dokuların beslenmesi kalp sayesinde olmaktadır. Kalbin düzenli bir şekilde çalışması ile bu döngü sorunsuz bir şekilde devam eder. Kalp yaklaşık olarak yarım kilo ağırlığa sahiptir. Dört odacıktan oluşur. Kalpte iletim sistemi bozuklukları oluşabilmektedir. Bu bozukluklara hipertansiyon, kalp krizi, kalıtsal hastalıklar, ilaçlar ve arter hastalığı neden olmaktadır. Bunun gibi sorunlar oluştuğunda kalp pili takılması yapılır. Kalp pili takıldıktan sonra rutin olarak kontrolünün ve takibinin yapılması gerekmektedir. İhmal edilmemesi gerekir.
Kalp Pili Neden Takılır?
Kalp bir günde binlerce kez çarpar. Kalbin çarpması sırasında vücuda hem oksijen hem de temiz kan sağlar. Bu nedenle hayati derecede önemli bir organdır. Kalp gücünü kaybettiğinde kanı olması gerektiği gibi pompalayamaz. Pompalamadığında ise çarpıntı, baş dönmesi ve baygınlık gibi semptomlar gösterebilir. Yavaşlayan, gücünü kaybeden ve fonksiyonlarını yerine getiremeyen kalbe destek vermesi nedeni ile kalp pili takılması gerçekleştirilir. Bu sayede elektriksel uyarılar sorunsuz bir şekilde iletilir. Kalp pili tek çeşit değildir. Kalıcı kalp pilleri ve geçici kalp pilleri olmak üzere 2’ye ayrılır. Bu pillerde özelliklerine göre kendi içlerinde alt kategorilere ayrılmaktadır. Bütün pillerde amaç aynı olsa da pillerin özellikleri pil çeşitlerine göre değişmektedir.
Kalp Pili Çeşitleri
Kalp pili hastada ne kadar kalacağına bağlı olarak değişir. Geçici bir süre için takılacak ise geçici kalp pili kalıcı olarak takılacak ise de kalıcı kalp pili takılır.
Geçici Kalp Pili: Geçici nedenlerden dolayı kalpte oluşan elektrik sistem bozukluklarını tedavi etmek için takılır. Bu piller hasta üzerinde 10 gün ve 14 gün arasında kalır. Bazı acil durumlarda kalıcı kalp pili takılana kadar hemen müdahale etmek için geçici kalp pilleri takılabilmektedir. Geçici kalp pilleri basit ve tek çeşittirler.
Kalıcı Kalp Pilleri: Kalpte oluşan elektriksel bozukluklar gibi kalıcı sorunlarda kalıcı kalp pili takılması gerçekleşmektedir. Bu piller çoğunlukla 1 veya 2 elektrondan oluşur. Her modele göre değişse de genel olarak 10 ve 30 gram ağırlığına ve 5 cm uzunluğuna sahiptirler. Kalıcı kalp pilleri alt dallara ayrılmaktadır. Bunlar VVİ kalp pilleri, DDD kalp pilleri, implante edilen kardiyoverter ve son olarak 3 kablolu kalp pilleridir.
- VVİ kalp pilleri: Bu kalp pilleri tek kabloludurlar. Diğer kalıcı kalp pillerine göre yapı olarak daha basit ve fiyat olaraktan daha ucuzdur. Bu piller sadece kalp karıncığına uyarı vermek için kullanılır. Bazı hastalarda bu pilin takılması bozuklukları tedavi edebilmektedir.
- DDD kalp pilleri: DDD kalp pilleri 2 kabloya sahiptirler. Çoğu hastada bu tip kalp pili kullanılmaktadır. Kablolardan biri sağ karıncığı diğeri ise sağ kulakçığı uyarmaktadır.
- İmplante edilen kardiyoverter: Bu kalp pilinin kullanılmasında asıl amaç elektroşok vermesidir. İleri düzeyde kalp hastalığına sahip kişilerde kullanılır. Bu ileri düzeyde kalp rahatsızlığına sahip hastalarda kalp çarpıntısı ve kalp ritim bozukluğu gelişmesi yüksektir. Bu nedenle elektroşok özelliği olan bu pillerin kullanılması bu semptomların gelişmesini engellemektedir. Diğer kalp pillerine göre daha ağır bir yapıya sahiptir. Modeline göre değişmekle beraber genel olarak 60 ve 90 gram ağırlığında olmaktadır. Aynı zamanda fiyat olarakta kalp pilleri arasında en yüksek fiyatlı olandır. Bu pil kendi arasında tek odacıklı ve iki odacıklı olarak alt kategorilere ayrılır.
- 3 kablolu kalp pilleri:3 kablolu kalp pillerine tıpta biventriküler adı verilmektedir.3 kablolu olmasının yanı sıra elektroşok verme özelliği de bulunan pillere CRT-D denilmektedir. Şok özelliği olmayan 3 kablolu kalp pillerine ise CRT denilmektedir. Bu pillerin ortak özelliği hepsinde 3 kablo veya 3 elektrot olmasıdır. Kalp yetmezliği olan hastalarda kalbin kasılma gücünü arttırmak ve elektrik sistemindeki bozukluğu gidermek için takılmaktadır.
Kalp Pili Nasıl Takılır?
Kalp pillerinin takılması kateter laboratuvarlarında gerçekleşmektedir. Anjiyo yapılırken kullanılan skopik görüntüleme teknikleri kullanılır. Bu görüntüleme sistemi X ışınları ile çalışmaktadır. Görüntü alan ve pildeki elektrotların nasıl ilerlediğini izlemeye yarayan bir sistemdir. Sedasyon adı verilen anestezi ile damardan ilaç verilerek hasta uyutulur. Sol köprücük kemiğinin hemen altına bir kesi açılır. Bu bölgede bulunan toplardamarlar sayesinde pilin elektrotları kalbe iletilir. Elektrotların bir jeneratöre bağlanması gerçekleştirilir. Daha sonra takılacak olan kalp pili jeneratörü kasların altına açılmış olan bir cebe takılır. Ve açılan kesi tekrar dikilerek kalp pili takılması işlemi sonlandırılır. Bu kalıcı kalp pili takılmasında izlenen bir yöntemdir. Fakat geçici kalp pillerinin takılması farklı şekilde yapılmaktadır.
Geçici kalp pili, hastaların kasık ya da boyun bölgesinden takılır. Genel olarak aynı işlemler uygulansa da geçici ve kalıcı kalp pillerinin takıldığı yerler farklıdır. Geçici kalp pillerinin takıldıktan sonra kalp pili takibi yapılmaktadır. Böylece kalpteki hasar iyileşmiş ise yaklaşık olarak 10 gün sonra takılan geçici kalp pili çıkartılır.
Kalp Pili Riskleri
Kalp pili takım işlemlerinde riskler oluşabilmektedir. Bu riskler doktorların deneyimine göre en aza indirgenebilmektedir. Deneyimli ve alanında uzman bir doktor kalp pili taktığında riskler yok denecek kadar azdır. Oluşabilecek riskler şu şekildedir:
- Elektrodların takıldıkları yerden çıkması
- Enfeksiyon ve pıhtı oluşması
- Damarlarda meydana gelebilecek yaralanmalar
- Akciğerin dokusunun zarar görmesi
- Keside meydana gelebilecek kanama
- Pil ya da elektrotta fonksiyonların bozulması
- Kalpte pıhtı oluşması
- Akciğer zarında havanın birikmesi oluşabilecek riskler arasında yer almaktadır.
Kalp Pili Takıldıktan Sonra Hastaların Dikkat Etmesi Gerekenler
Pilin takıldığı bölgenin iyileşmesi 10 günde gerçekleşir. Fakat tamamen iyileşmesi 2 aya kadar sürebilmektedir. Pil takıldıktan sonra kalp pili kontrolü ara ara doktor tarafından yapılır. İlk 3 gün kesi açılan bölgenin antiseptik bir solüsyon ile pansumanının yapılması gerekmektedir. Dikişlerin alınması ise 10 gün sonra gerçekleşir. Dikişler alınana kadar o bölgeye çok fazla su değdirilmemesi gerekmektedir. Dikişlerin alınmasından sonra ise pilin olduğu bölge sadece sabunla yıkanarak temizlenebilmektedir bölgeye çok fazla su değdirilmemesi gerekmektedir. Doktor işlemden sonra kalp pili takibi yapmaktadır. Hastayı ara ara çağırarak pilin durumunu kontrol etmektedir. Ayrıca kalp pilinin olduğu taraftaki kolun 2 ay çok fazla hareket etmemesi gerekmektedir. 2 ay sonra ise pil olan taraftaki kolun 90 dereceden fazla yana açılması sakıncalıdır. Ayrıca o taraftaki kolun ağırlık taşımaması, gece o tarafın üzerine yatmamasına özen göstermesi gerekmektedir.
Kalp pili takılan hastalarda rutin takip protokolü bulunmaktadır. Bu takip süresi hastanın durumuna, pilin takıldığı zamana ve pilin hangi çeşit olduğuna göre değişkenlik göstermektedir. Fakat pil ilk takıldıktan 1 ay sonra kalp pili kontrolü yapılır. Daha sonra ise yine hastanın ve pilin durumuna göre 6 ayda bir ya da 3 ayda bir kontroller gerçekleşir. Kontroller dışında hastalar bazı semptomlar ya da şikâyetler yaşadıklarında hemen doktora gitmeleri gerekmektedir.
Bu şikâyetler olduğunda doktora mutlaka vakit kaybedilmeden gidilmesi gerekmektedir:
- Ateş, kilo kaybı, üşüme ve özellikle gece gelen terleme gibi kaynağı olmayan enfeksiyon belirtileri görüldüğünde
- Kalp pilinin takıldığı bölgede sıcaklık hissi, akıntı yaşanması, kızarıklık, şişlik ve kalp pili jeneratörünün ciltte görünür hale gelmesinde
- Hastada pil takılmadan önce görülen şikâyetlerin aynı şekilde devam etmesinde
- Pil takıldıktan sonra nefes darlığı, göğüs ağrısı ve bacakların anormal bir şekilde şişmesinde
- Pil takılan taraftaki kolda şişlik ya da yüzde şişlik oluşmasında
- Bazı vücut pozisyonlarına geçildiğinde hıçkırık olmasında
- Ara ara bayılmaların olmasında vakit kaybedilmeden ve kontrol zamanını beklemeden mutlaka doktora gidilmesi gerekmektedir.
Kalp Pili Kontrolleri ve Takibi
Kalp yaşamsal bir organ olduğundan çok dikkat edilmesi gereklidir. Kalpte oluşan bozukluklar kalbin işlevlerini ve fonksiyonlarını yerine getirememesine ve kalbin güçsüzleşip, zayıflamasına neden olmaktadır. Bu durumlarda kalp pili takılmaktadır. Kalp pilinin takılma süre ne kadar zorlayıcı olmasa da kalp pili takılması gerçekleştikten sonra hastanın artık hayatında birçok şeye dikkat etmesi gerekmektedir. Yaşamını kalp pilini dikkate alarak devam ettirmesi gereklidir. Beslenmesine ve hayat tarzına özen göstermelidir.
Kalp pilinin takılmasından sonra tıpta kalp pili kontrolü protokolü bulunmaktadır. Bu protokolün bulunması kontrollerin ve pilin takibinin yapılmasının ne denli önemli olduğunu göstermektedir. Hastaların durumuna göre kalp pili takibi yapılmaktadır. Kontrollere hiç aksatılmadan düzenli bir şekilde gidilmesi gereklidir. Bu kontrollerde pilin düzgün bir şekilde çalışıp çalışmadığı, kalp ritmi düzeni, pilin ayarlarında değişik yapılıp yapılmayacağı ve kalp pilinin bataryasının ömrü gibi birçok teknik noktanın kontrolü yapılır. Bu nedenle hastanın yaşamına iyi bir şekilde devam edebilmesi için kontrollerin önemi büyüktür.