Kalp Krizi Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Kalp Krizi Nedir?

Kalp krizi, kalp damarlarının tıkanması ya da zarar görmesi sonucunda, kalbin bölümlerinden birine kan akışının azalması ya da tamamen durması sebebiyle kalp kasının zarar görmesi durumudur. 

Kalp Krizi Nedenleri Nelerdir?

Kalp krizi genellikle koroner arter hastalığı (KAH) nedeniyle ortaya çıkar. Koroner arterler, kalbi besleyen ve oksijenle zengin kanı taşıyan damarlardır. Kalp krizinin temel nedeni genellikle bu arterlerin tıkanması veya daralmasıdır. İşte kalp krizine neden olan temel faktörler:

1. Ateroskleroz (Koroner Arter Hastalığı): En yaygın kalp krizi nedeni, arter duvarlarında kolesterol ve diğer maddelerin birikimi sonucu oluşan aterosklerozdur. Bu birikim, damarların iç yüzeyinde plak oluşturabilir ve zamanla plaklar büyüyerek damarları daraltabilir veya tıkayabilir.
2. Tromboz (Pıhtı Oluşumu): Aterosklerozlu damarlarda plak yırtılabilir veya çatlayabilir. Bu durumda, kan plağın yırtıldığı bölgeye pıhtı oluşturarak tıkanabilir. Bu durum, kan akışını daha da engelleyerek kalp krizine neden olabilir.
3. Spazm (Arteriyel Kasların Ani Kasılması): Koroner arterlerde ani kasılmalar veya spazmlar, kan akışını geçici olarak durdurabilir veya azaltabilir.
4. Arter Duvarında Rüptür (Yırtılma): Arter duvarında meydana gelen yırtılma, pıhtı oluşumu ve kan akışının engellenmesine neden olabilir.
5. Uyuşturucu Madde Kullanımı: Bazı uyuşturucu maddeler, özellikle kan basıncını arttıranlar, kalp ritmini bozup damarlarda spazmlara sebep olarak kalp krizi riskini artırabilir.
6. Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon): Yüksek tansiyon, arter duvarlarına zarar verebilir ve aterosklerozu hızlandırabilir.
7. Diyabet: Diyabet, kan şekerinin kontrol edilememesi durumudur. Yüksek kan şekeri düzeyleri, damar duvarlarına zarar verebilir ve kalp krizi riskini artırabilir.
8. Genetik Faktörler: Ailesel yatkınlık, kalp krizi riskini etkileyebilir. Eğer ailenizde kalp hastalığı öyküsü varsa, bu riski artırabilir.
9. Sigara İçmek: Sigara içmek, arter duvarlarını hasara uğratarak, aterosklerozu hızlandırabilir ve kan pıhtılarının oluşma riskini artırabilir.
10. Yaş ve Cinsiyet: Yaş ilerledikçe ve erkeklerde kadınlara göre genellikle daha erken yaşlarda, kalp krizi riski artabilir.

Kalp krizine neden olan bu faktörler genellikle bir araya gelerek riski artırabilir.

Kalp Krizi Çeşitleri Nelerdir?

Kalp krizinin genellikle iki ana tipi vardır: ST segment yükselmeli miyokard enfarktüsü (STEMI) ve ST segment yükselmeyen miyokard enfarktüsü (NSTEMI). Bu iki tip, kalp krizinin elektrokardiyogram (EKG) üzerindeki belirgin özelliklere dayanılarak sınıflandırılır.

STEMI (ST Segment Yükselmeli Miyokard Enfarktüsü)

STEMI, "ST yükselmesi ile miyokardiyal enfarktüs" anlamına gelir ve kalp krizinin en ciddi türlerinden biridir.
Bu türde, EKG'de belirgin bir ST segment yükselmesi gözlemlenir.
Genellikle kalp kasında tam bir tıkanma sonucu oluşur.
Acil tıbbi müdahale gerektiren ciddi bir durumdur. Acil koroner anjiyografi ve mümkünse anjiyoplasti veya stent yerleştirme gibi acil prosedürler uygulanabilir.

NSTEMI (ST Segment Yükselmeyen Miyokard Enfarktüsü)

Bu türde, EKG'de belirgin bir ST segment yükselmesi görülmez, ancak genellikle belirli belirtiler ve kan test sonuçları ile teşhis edilir.
Kalp kasındaki kan akışı kısmen engellenmiş olabilir.
Acil tıbbi müdahale gerekebilir, ancak durumun ciddiyeti STEMI kadar belirgin olmayabilir.

Ayrıca, kalp krizine neden olan damar tıkanıklığının konumuna bağlı olarak, kalp krizinin farklı türleri de tanımlanabilir:

Anteriyor Miyokard Enfarktüsü: Kalp kasının ön yüzeyindeki damarlardan birinin tıkanması sonucu ortaya çıkar.
İnferiyor Miyokard Enfarktüsü: Kalp kasının alt kısmındaki damarlardan birinin tıkanması sonucu oluşur.
Lateral Miyokard Enfarktüsü: Kalp kasının sol yanındaki damarlardan birinin tıkanması sonucu ortaya çıkar.

Anjina (Kararlı ve Kararsız)

Anjina, kalp krizi öncesi bir durumdur ve göğüs ağrısı, baskı veya sıkışma hissiyle kendini gösterir.
Kararlı anjina, belirli bir nedenle ortaya çıkar ve istirahatle veya nitratlarla rahatlar.
Kararsız anjina, beklenmedik anlarda ve istirahatte ortaya çıkar, bu da kalp krizi riskini işaret edebilir.

Prinzmetal (Vazospastik) Anjina

Prinzmetal anjina, koroner arterlerin anormal şekilde daralmasına yol açan geçici ve spazmodik (kasılmalı) tıkanmalardan kaynaklanır.
Bu anjinanın tipik olarak ağrısı dinlenme sırasında veya uyku esnasında meydana gelir.

Bu türler, kalp krizinin hangi bölgeyi etkilediğine ve hangi damarın tıkandığına bağlı olarak belirlenir.

Kalp Krizi Belirtileri Nelerdir?

Kalp krizi belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve bazı kişiler belirtileri hafif veya belirgin olarak hissedebilir. Ancak, genellikle kalp krizi belirtileri şunları içerir:

1. En sık görülen belirti, göğüs bölgesinde yoğun bir ağrı, baskı veya sıkışma hissidir. Bu ağrı genellikle göğsün ortasında veya sol tarafında hissedilir ve uzun sürebilir. Göğüs ağrısı, kişinin bu durumu kalp krizi olarak tanımasının en yaygın nedenidir.
2. Göğüste hissedilen ağrı, sol kola, omuza, boyuna, çeneye veya sırta yayılabilir.
3. Ani gelişen nefes almakta zorlanma veya hızlı nefes alma, kalp krizi belirtilerinden biri olabilir. Bu durum, vücuda yeterli oksijen gitmediğinde ortaya çıkabilir.
4. Soğuk terleme veya aşırı terleme,
5. Bulantı hissi ve kusma, bazı kişilerde kalp krizi sırasında ortaya çıkabilir.
6. Kalp krizi, dolaşım sorunlarına neden olabilir ve bu da baş dönmesi veya bayılma hissine yol açabilir.
7. Aşırı halsizlik, zayıflık veya enerji kaybı da kalp krizi belirtisi olabilir.
8. Anlık gelen anksiyete, yoğun korku hissi.

Unutulmaması gereken önemli bir nokta, kalp krizi belirtilerinin kişiden kişiye değişebileceği ve herkesin aynı semptomları yaşamayabileceğidir. Ayrıca, hiçbir belirtinin görülmediği durumlar da vardır. Bu duruma "sessiz kalp krizi" denir.

Kalp Krizi Nasıl Teşhis Edilir?

Kalp krizi teşhisi genellikle belirtiler, fizik muayene, tıbbi geçmiş, elektrokardiyogram (EKG) ve kan testleri gibi bir dizi tıbbi değerlendirme ile yapılır. İşte kalp krizi teşhisinde kullanılan temel yöntemler:

Hasta Hikayesi ve Fizik Muayene

Hekim, hastanın semptomları, yaşam tarzı, aile öyküsü ve diğer önemli bilgileri içeren bir hasta hikayesi alır.
Fizik muayene sırasında, doktor belirtileri değerlendirir, kalp atışlarını dinler ve kan basıncını ölçer.

Elektrokardiyogram (EKG)

EKG, kalbin elektriksel aktivitesini ölçen bir testtir. Kalp krizi sırasında kalp kasında meydana gelen değişiklikleri gösterebilir.
ST segmentinin yükselmiş olması, miyokard enfarktüsü (kalp krizi) olduğunu gösterebilir.

Kan Testleri

Troponin ve kreatin kinaz-MB (CK-MB) gibi kan testleri, kalp kasının hasar görmesini gösterebilir. Bu enzimler normalde kan dolaşımında bulunur, ancak kalp krizi sırasında serbest bırakılırlar.
Troponin düzeyleri genellikle birkaç saat veya gün boyunca yükselir, bu nedenle kan testleri belirli aralıklarla tekrarlanabilir.

Görüntüleme Testleri

Anjiyografi: Koroner arterlere kontrast madde enjekte edilerek çekilen röntgen görüntüleridir. Bu test, damar tıkanıklıklarını ve kan akışındaki problemleri belirlemek için kullanılabilir.
Ekokardiyografi: Ultrason dalgaları kullanılarak kalbinin yapısını ve fonksiyonunu değerlendiren bir görüntüleme testidir.
Bilgisayarlı Tomografi (BT) veya Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Bu görüntüleme teknikleri, kalp damarlarının durumu hakkında detaylı bilgiler sağlayabilir.

Taşınabilir EKG Cihazları

Bazı durumlarda, kişi belirtilerini hissettiğinde evde kullanabileceği taşınabilir EKG cihazları (holter monitörleri gibi) kullanılabilir. Bu, belirtiler anında kaydedilerek doktora daha fazla bilgi sağlar.

Kalp krizi teşhisi, genellikle bir dizi testin birleştirilmesiyle yapılır. Hasta, belirtileri ve tıbbi geçmişi ile ilgili detaylı bilgileri sağlamalıdır.

Kalp Krizi Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Kalp krizi tedavisi, hastanın durumuna, semptomlarına, geçmiş tıbbi öyküsüne ve test sonuçlarına bağlı olarak değişebilir. Ancak genel olarak, kalp krizi tedavisi şu ana unsurları içerir:

Acil Tıbbi Müdahale

Kalp krizi şüphesi durumunda hastanın hemen 112 acil hattını araması ve en yakın sağlık kuruluşuna ulaşması çok önemlidir. Hasta, kalp krizi belirtileriyle hastaneye geldiğinde, acil tıbbi müdahale hemen başlar.
Elektrokardiyogram (EKG) ve kan testleri ile kalp krizi teşhisi konulur.

Anjiyoplasti ve Stent

Anjiyoplasti, tıkanmış bir koroner arterin genişletilmesi amacıyla kullanılan bir prosedürdür. Bu sırada, baloncuk adı verilen bir cihaz, tıkanmış bölgeye yerleştirilir ve şişirilir. Aynı zamanda genellikle stent adı verilen küçük bir metal tüp de yerleştirilir. Stent, arterin açık kalmasına ve kan akışının düzenlenmesine yardımcı olur.

Koroner Arter Baypas Cerrahisi

Bazı durumlarda, çoklu damar tıkanıklıkları varsa veya anjiyoplasti ve stent uygulaması uygun değilse, koroner arter baypas cerrahisi düşünülebilir. Bu prosedürde, tıkanmış arterlerin yanından yeni bir yol oluşturmak için vücuttaki başka bir damar kullanılır.

İlaç Tedavisi

Kalp krizi sonrasında, hastaya genellikle kan basıncını düzenleyen ilaçlar, kolesterol seviyelerini kontrol eden ilaçlar, kalp kasının yükünü azaltan ilaçlar ve kan pıhtılaşmasını önleyen ilaçlar reçete edilir.

Kalp Rehabilitasyonu

Kalp krizi sonrasında, hastalara genellikle kalp rehabilitasyonu programları önerilir. Bu programlar, hastanın fiziksel aktivitesini artırmaya, sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri yapmaya ve kalp sağlığını korumaya yardımcı olabilir.

Sağlıklı Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Sigara bırakma, sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz yapma ve stres yönetimi gibi sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri, kalp krizi sonrasında tedavinin önemli bir parçasını oluşturur.

Kalp krizi tedavisi, bireyin durumuna ve ihtiyaçlarına özgü olarak planlanmalıdır. Her hasta farklı olduğu için tedavi planı, bir kardiyolog tarafından değerlendirilmelidir.

Kalp Krizini Önlemek İçin Neler Yapılabilir?

Kalp krizini önlemek için bir dizi sağlıklı yaşam tarzı değişikliği ve risk faktörlerinin kontrolü önemlidir. İşte kalp krizini önlemek için alınabilecek bazı önlemler:

1. Düzenli doktor kontrolü
2. Doktor Tavsiyelerine Uymak
3. İlaçları Düzenli Kullanmak
4. Sağlıklı Beslenme
5. Düzenli Egzersiz
6. Sigara ve Alkol kullanmamak
7. Sağlıklı Kiloyu Korumak
8. Diyabet Kontrolü
9. Kolesterol ve Kan Basıncı Kontrolü
10. Stres Yönetimi
11. Aile Geçmişini Bilmek
12. Düzenli Uyku

Bu önerilere uygun bir şekilde yaşam tarzını düzenlemek, kalp krizi riskini azaltmada önemli bir rol oynar. 

Kalp Krizi Risk Faktörleri Nelerdir?

Kalp krizi risk faktörleri, bireylerin kalp krizi geçirme olasılığını artıran etmenlerdir. Bu faktörler genellikle bir araya geldiğinde kişinin kalp krizi riski daha yüksek olabilir. İşte kalp krizi riskini artırabilen bazı önemli faktörler:

1. Koroner arter hastalığı (KAH)
2. Yüksek tansiyon (Hipertansiyon)
3. Diyabet
4. Yüksek LDL (kötü) kolesterol seviyeleri
5. Sigara içmek
6. Uyuşturucu madde kullanımı
7. Obezite
8. Hareketsiz yaşam tarzı
9. Erkeklerde 45, kadınlarda ise 55 yaşın üzerindeki bireylerde risk daha yüksektir 
10. Aile öyküsü
11. Stres
12. Alkol tüketimi
13. İnflamasyon ve Romatoid artrit
14. Daha önce kalp Krizi veya inme geçirmiş olmak
15. Erkeklerde kalp krizi riski genellikle kadınlardan daha yüksektir
16. Aşırı tuz, doymuş yağlar, şeker ve işlenmiş gıdalar içeren beslenme alışkanlıkları

Bu risk faktörlerinin bir kombinasyonu, kalp krizi riskini önemli ölçüde artırabilir. 

Kalp Krizi Anında Ne Yapılmalı?

Kalp krizi anında doğru müdahaleler, kişinin hayatta kalma şansını artırabilir ve kalp kasına olan hasarı sınırlayabilir. İşte kalp krizi anında gerek evde gerek dışarıda yapılması yapılması gereken temel adımlar şunlardır:

1. İlk belirtilerini hissettiğinizde veya başkasının kalp krizi belirtileri gösterdiğini fark ettiğinizde, hemen 112 acil hattını arayın.
2. Kalp krizi şüphesi varsa, hemen oturur ya da yatar pozisyona geçerek daha fazla fiziksel aktivite yapmaktan kaçının. Bacaklarını kalp hizasından yukarıda tutun.
3. Bir bardak suyla beraber aspirin alın.
4. Kapalı ortamda bulunuyorsanız, kapı, cam vs. açılarak içeriye daha fazla havanın girmesi sağlanmalıdır.
5. Kalp krizi geçiren kişinin varsa kravat, papyon, kemer vs. vücudunu sıkan kıyafetler çıkarılmalı ya da gevşetilmeli ve nefes alışı kolaylaştırılmalıdır.
6. Eğer mümkünse yatar pozisyona getirilmeli ve bacaklar kalp hizasının üstünde tutularak kalbe doğru giden kan arttırılmalıdır.

Unutmayın, bilinçsiz yapılan müdahale faydadan ziyade hastanın sağlığını daha çok riske atacaktır. Bu nedenle profesyonel sağlık ekibi gelene kadar sakin ve dikkatli kalın. Acil tıbbi müdahaleye ihtiyaç duyan kişiye yardımcı olmaya devam edin.

Kalp Krizi İle İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Kalp krizi belirtileri hakkında sık sorulan sorular ve cevaplarına aşağıdan ulaşabilirsiniz.

Kalp Krizi İlk Nereye Vurur?

Kalp krizi genellikle koroner arterlerin birindeki tıkanma veya daralma nedeniyle ortaya çıkar. Bu arterler, kalbi besleyen ve oksijenle zengin kanı taşıyan damarlardır. Kalp krizinin vurduğu yer, tıkanan veya daralan arterin konumuna bağlıdır. İki ana tip koroner arter vardır:

Sol Koroner Arter (LCA): Sol koroner arter, kalbin sol tarafını besler ve genellikle "sol ön inen arter (LAD)" ve "sol sirkumfleks arter" olarak iki ana dalı vardır. LAD, kalbin ön yüzeyini ve sol ventrikülün ön kısmını besler.

Sağ Koroner Arter (RCA): Sağ koroner arter, kalbin sağ tarafını besler. Sağ koroner arter genellikle sağ atriyumu ve sağ ventrikülü besler.

Eğer sol koroner arterdeki tıkanıklık veya daralma daha ciddi ise ve bu arterin LAD bölgesini etkilerse, bu durum "ANTERİYOR" miyokard enfarktüsü olarak adlandırılabilir. Eğer sol koroner arterin sirkumfleks dalını etkilerse, bu durum "LATERAL" miyokard enfarktüsü olarak adlandırılabilir.

Öte yandan, sağ koroner arterdeki tıkanıklık veya daralma nedeniyle ortaya çıkan miyokard enfarktüsü genellikle "İNFERİYOR" miyokard enfarktüsü olarak adlandırılır.

Her birey farklıdır ve kalp krizi belirtileri ve etkilenen alanlar kişiden kişiye değişebilir. Kalp krizi belirtileri genellikle göğüs ağrısı veya rahatsızlık, üst vücutta ağrı veya rahatsızlık, nefes darlığı, terleme, mide bulantısı ve kusma gibi durumları içerebilir.

Her Göğüs Ağrısı Kalp Kriziyle İlgili Midir?

Hayır, her göğüs ağrısı kalp kriziyle ilgili değildir. Göğüs ağrısı, birçok farklı nedenle ortaya çıkabilir ve kalp krizi sadece bu nedenlerden biridir. Göğüs ağrısının nedenleri arasında şunlar bulunabilir:

1. Göğüs ağrısı, kas zorlanması, yaralanma veya iltihaplanma nedeniyle olabilir.
2. Mide ekşimesi, reflü, ülser veya diğer sindirim sistemi sorunları göğüs ağrısına neden olabilir.
3. Astım, bronşit veya diğer solunum sistemi sorunları, göğüs ağrısına yol açabilir.
4. Anksiyete, panik atak veya sinir sıkışması gibi sinir sistemi sorunları da göğüs ağrısına neden olabilir.
5. Göğüs kemiği ile kaburga arasındaki bağlantı noktalarının iltihaplanması sonucu oluşan bir durum olan kostokondrit, göğüs ağrısına yol açabilir.
6. Plevra iltihabı, akciğer embolisi veya diğer akciğer sorunları göğüs ağrısına neden olabilir.

Kalp krizinin belirtileri genellikle göğüs ağrısı, sıkışma, baskı veya ağırlık hissi içerir, ancak ağrının tipi ve eşlik eden diğer semptomlar da dikkate alınmalıdır.

Sigara İçmenin Kalp Krizi İle İlişkisi Nedir?

Sigara içmek, kalp sağlığı üzerinde ciddi zararlar veren önemli bir risk faktörüdür. Sigara içmenin kalp krizi ile yakından bağlantılıdır. Sigara ve kalp krizi ilişkisi şu şekilde özetlenebilir:

1. Sigara içmek, koroner arter hastalığına yol açabilir veya mevcut olanı kötüleştirebilir. 
2. Damar duvarlarında plak birikimini hızlandırıp arterleri sertleştirerek damar tıkanıklıklarına neden olabilir. 
3. Kan damarlarını daraltıp, kan basıncını yükseltebilir.
4. Kolesterol seviyelerini olumsuz yönde etkileyebilir. Özellikle düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) kolesterol seviyelerini artırabilir, bu da arterlerde plak birikimini artırabilir.
5. Sigara, kandaki oksijen taşıma kapasitesini azaltabilir. Bu durum, kalp kasının yeterli oksijen alamamasına ve bu nedenle kalp krizi riskinin artmasına neden olabilir.

Sigara içmek, kalp krizi riskini artırmakla kalmaz, aynı zamanda birçok diğer kalp ve damar hastalığına da yol açabilir. Bu nedenle, kalp sağlığını korumak ve genel sağlığı iyileştirmek için sigaranın bırakılması son derece önemlidir.

Genç Yaşta Kalp Krizi Neden Olur?

Kalp krizi, genellikle yaşlı bireylerde daha yaygın olmasına rağmen, bir dizi faktör nedeniyle ortaya çıkabilir. İşte genç yaşta kalp krizine neden olabilen bazı faktörler:

1. Koroner Arter Hastalığı
2. Genetik Yatkınlık
3. Sigara İçme
4. Diyabet
5. Yüksek Tansiyon
6. Yüksek Kolesterol
7. Ateroskleroz
8. Obezite
9. Stres ve Anksiyete
10. Narkotik ve Uyuşturucu madde Kullanımı
11. Doğuştan gelen Anomaliler ve Kalp Sorunları
12. Otoimmün Hastalıklar ve İltihap

Her birey farklıdır, bu nedenle, genç yaşta kalp krizi riskini değerlendirmek ve yönetmek için bireysel sağlık durumu ve aile öyküsü gibi faktörler dikkate alınmalıdır. 

Yalancı Kalp Krizi Nedir?

Yalancı kalp krizi, tıbbi terim olarak "anjina pektoris" olarak bilinir ve kalbin kasılması için gerekli olan kan akışının ya da oksijenin yetersiz olduğu durumları ifade eder. Anjina pektoris, genellikle göğüste ağrı ve rahatsızlık şeklinde hissedilen kalp krizine benzer belirtilerle kendini gösterir.

Stres Kalp Krizine Neden Olabilir Mi?

Evet, stres kalp krizine neden olabilir veya kalp krizi riskini artırabilir. Stres, vücutta çeşitli fizyolojik değişikliklere neden olabilir ve bu değişiklikler kalp sağlığı üzerinde etkili olabilir. Özellikle uzun süreli ve yoğun stres, kalp krizi riskini artırabilir.

İkinci Bir Kalp Krizini Önlemek İçin Neler Yapılmalıdır?

İkinci bir kalp krizini önlemek için şu önlemleri almak önemlidir:

1. Kalp krizi geçiren kişiler, düzenli sağlık kontrollerine gitmeli ve doktorlarıyla iletişimde kalmalıdır.
2. Doktor tarafından reçete edilen ilaçları düzenli olarak kullanmalıdır.
3. Düşük yağlı, düşük tuzlu ve yüksek lifli bir diyet benimsemek kalp sağlığını destekler.
4. Doktor önerilerine uygun olarak düzenli egzersiz yapmak, genel sağlığı iyileştirerek, ikinci bir kalp krizi riskini azaltabilir.
5. Sigara ve Alkol Kullanımını Bırakmak.
6. Stres Yönetimi
7. Sağlıklı bir kiloyu korumak veya kilo vermek
8. Yeterli ve düzenli uyku almak

Bu önlemler, ikinci bir kalp krizi riskini azaltmaya yardımcı olabilir.