Bebeklik süreci, bebeklerin yaşamakta olduğu problemleri dile getirmemeleri ya da ifade edememeleri sebebi ile belirli zamanlarda anne babalarını telaşlandıran hassas olan bir süreçtir. Bu süreçte bebeklerde kabızlık problemi, en çok ek gıdaya geçiş sürecinde yaygınlaşmaktadır. Bunun sebebi de bebeğin katı olan besinlerle karşılaşmasıdır. Doğru olan yiyecekler tercih edilerek bu dönem oldukça rahat bir şekilde atlatılabilmektedir.
Yeni doğan bebeklerde nadir olarak kabızlık görülmektedir. Yeni doğan bebeklerin bağırsak hareketleri oldukça yavaştır ve kasların oldukça zayıf olması sebebi ile gaz sancısı ve dışkılamada zorluk çekilmesi gibi durumlar gözlenebilmektedir. Ancak bu durumlar her daim kabızlığı işaret etmemektedir. Dolayısıyla bu problemin görüldüğü zaman bebeklerde kabızlık nasıl giderilebilir sorusu araştırılmaktadır. Ancak ilk olarak kabızlık olduğundan emin olunmalıdır.
Emin olunduktan sonra bir doktora başvurulması gerekmektedir. Dışkılama düzenine bağlı olarak kabızlığı akıllara getiren problem yaşayan bebekler, doktor muayenesine götürülmelidir. Ve dışkılama probleminin sebebine ve çözüm yollarına ilişkin olarak doktordan bilgi alınması gerekmektedir.
Kabızlık Nedir?
Tıbbi adı konstipasyon olan kabızlık ve normalinden daha sert, seyrek ya da zor dışkılama şeklinde tanımlanmış olan bir sağlık problemidir. Yetişkinlerde görülebildiği gibi bebeklerde de görülebilmektedir. Ancak bebeklerin bağırsak hareketleri yetişkinlerinkinden daha farklı düzende ilerlemektedir. Bebeğin beslenme düzeni dışkılama üstünde önemli etkileri bulunmaktadır. Bu sebeple bebeklerde kabızlık çeşitli durumlarda yanlış tespit edilebilmektedir.
Anne sütü ile beslenen bebeklerde kabızlık oldukça az oranda görülmektedir. Sadece anne sütü ile beslenen bebeklerin her gün dışkı çıkarması gerekmemektedir. Çeşitli durumlarda birkaç gün dışkılama olmamaktadır. Fakat bu durum doğaldır ve kabızlık anlamına gelmemektedir.
Ancak dışkının normal olmayan seviyede sert olması ya da miktarda olması, dışkılamanın gecikmesi, bununla birlikte bebeğin huzursuz olması gibi semptomların meydana gelmesi bağırsaklara ilişkin olan kabızlık ya da farklı bir sağlık problemini işaret edebilmektedir. Aynı zamanda katı yiyeceklere geçiş sürecinde bebeğin yiyecekleri tolere edememesi ya da yapılan çeşitli hatalar sebebiyle kabızlık olabilmektedir. Bu semptomlar birkaç gün sürerse ciddiye alınmalı ve doktora başvurulmalıdır.
Bebeklerde Kabızlık Semptomları Nelerdir?
Bebeklerin bağırsak hareketleri sıklığı bebeğin hangi yiyecekleri tükettiği ve yaşı ile doğru orantılıdır. Bu sebeple dışkılama düzeni her değiştiği zaman bu durum kabızlık şeklinde düşünülmemesi gerekmektedir. Anne sütü hariç ek besinler ile beslenen bebeklerde görülen kabızlık semptomları şu şekildedir;
- Topaklar halinde ya da sert yapıda dışkılanması
- Seyrekleşen, zorlaşan ve geciken bağırsak hareketleri
- Dışkı yapısının kil benzeri olması
- Uyku sorunları ve sürekli huzursuzluk
- Sırtı eğme davranışlarına sebep olan ağrı semptomları ve bebeklerde ağlama
- İştahsızlık
Katı yiyeceklerin tüketilmeye başlayan bebeklerin ek besinlerinin planlaması diyetisyen ve hekim önerileri ile yapılması, bebeklerde kabızlık probleminin önüne geçilebilmesi açısından oldukça önem taşımaktadır. Kabızlık problemi yaşayan bebeklerin beslenme düzeninde çeşitli değişikliklere gidilmesi ile bu problemin çözüme kavuşmasında yardımcı olmaktadır. Lif içeriği yüksek yiyeceklerin, beslenme planına eklenmesi, probiyotik bakteri içeren kefir ve yoğurt gibi yiyeceklerin tüketilmesi, sıvı alımını artırmak gibi uygulamalar örnek olarak gösterilebilmektedir.
Bebeklerde Kabızlık Neden Olmaktadır? Bebeklerde Kabızlık Sebepleri Nelerdir?
Bebeklerde kabızlık problemi neden olmaktadır sorusunun cevabını vermeden önce, bebeğin yaşına göre dışkılama sıklığının değiştiği bilinmelidir.
- Doğumdan sonraki ilk bir haftada günlük olarak 4 defa dışkılama gerçekleşmektedir.
- Bebeğin dördüncü ayına kadar ise günde iki defa, dördüncü aydan sonra genel olarak günde bir defa dışkılama gözlenmektedir.
Verilen bu rakamlar ortalama olan değerlerdir ve beslenme düzenine göre ve bebekten bebeğe değişkenlik gösterebilmektedir. Bebeğin gelişiminde herhangi bir problem yok ise 3 - 4 gün kadar dışkılama olmayabilir. Dışkılama olmaması kabızlık olduğunu anlamına gelmemektedir. Bunun sebebi, anne sütün oldukça özel olması ve sindiriminin kolay olmasıdır.
Anne sütü oldukça büyük oranda emilmektedir. Dolayısıyla dışkılama da seyrekleşmektedir. Ancak emzirmeye karşı problemlerin görülmesi, bebeğin karnında şişlik olması ya da bebeğin gelişiminin yavaşlaması durumlarında mutlaka bir doktora kontrol edilmelidir.
İnek sütü, anne sütüne oranla sindirilmesi daha zor olan bir besindir. Bebeğe inek sütü verilmeye başlanması ve katı yiyeceklere geçilmesi döneminde fonksiyonel kabızlık adı verilen durum sıklıkla görülmektedir. Katılaşmış olan dışkının çıkartılması esnasında rahatsızlık ve ağrı hisseden bebekler dışkının tutulmasını tercih edebilmektedir.
Bu sebeple kabızlık gelişebilmektedir. Beslenmenin bozulması da kabızlığa sebep olan diğer bir durumdur. Bu tür bebeklerde beslenme düzenine ilişkin çeşitli egzersizler ve bazı fiziksel aktiviteler ile kabızlığın üstesinden gelmek mümkün olabilmektedir. Devamlı hale gelen kabızlık durumu için doktor kontrolüne başvurulması gerekmektedir.
Bebeklerde Kabızlık Durumuna Ne İyi Gelmektedir?
Bebeklerde meydana gelen fonksiyonel kabızlık, evde yapılabilecek olan çeşitli uygulamalar ve beslenme tarzında değişikliğe gidilmesi ile genel olarak çözülebilmektedir. Bebeklerde kabızlık durumuna ne iyi gelebilir sorusunu merak eden ebeveynler için kabızlığın giderilmesinde yardımcı olan uygulamalar şu şekildedir;
Bebeklerde hareket, bağırsak hareketlerinin desteklenmesi ve sindirimin hızlandırılması açısından oldukça büyük etkiye sahip olmaktadır. Özellikle emeklemeyen ve yürümeyen bebeklerde düzenli olarak egzersiz yapılmalıdır. Kabızlık problemi mevcut olan bebek, sırt üstü yatırılmalı ve daha sonra bebeğin bacakları karnına doğru itilmeli ve geriye doğru çekilmesi şeklinde nazik bir şekilde egzersiz yaptırılmalıdır. Bununla birlikte bisiklet sürme biçiminde bacaklar hareket ettirilerek, sindirim hızlandırılabilmektedir.
Bebeklerde kabızlık nasıl geçebilir sorusunun en iyi cevaplarından birisi ılık banyo yaptırmaktır. Kabızlık problemi yaşayan bebeklere ılık banyo yaptırılması hem sindirim hareketlerini hızlandırır hem de karın kaslarını gevşeterek ağrının ve gerginliğin azaltılmasını sağlamaktadır. Banyonun vermiş olduğu sıcaklık ile birlikte karın ağrısında iyileşme ve bebekte rahatlama görülürken aynı zamanda dışkılama da desteklenmiş olmaktadır.
Anne sütü ile beslenmekte olan bebeklerde emzirme ile beraber bebeğin bütün sıvı ihtiyaçları karşılanabilmektedir. Ek bir sıvıya gerek duyulmamaktadır. Ancak bazı hallerde bebeklerde kabızlığın meydana gelmesi durumunda dışkı kıvamının yumuşatılması ve hidrasyonun sağlanması amacı ile az miktarda sıvı takviyesi yapılabilmektedir. Doğal meyve suyu ya da su bu durumda tercih edilebilmektedir. Anne sütü ile beslenmeyen bebeklerde ise sıvı miktarının artırılması, bebeklerde kabızlık çözümü ve sindirim sistemi desteklenmesi konusunda fayda sağlamaktadır.
Bebeklerin karın bölgesine yapılmakta olan çeşitli masaj uygulamaları kabızlık sorununun giderilmesi açısında oldukça etkili olmaktadır. Bebeğin ayak ve dizlerinden karnına doğru itmek, bebeğin mide tarafından parmak ucu yardımı ile saat yönünde dairesel hareketlerin yapılması, yine parmak uçlarının kullanılması ile göğüs kafesinden göbek deliğine kadar düşey hareketler yapılması kabızlığın giderilmesinde etkili olabilen uygulamalar arasında yer almaktadır.
Kabızlığın önlenmesi amacı ile bebeklerin diyetinde çeşitli değişikliklerin yapılması gerekmektedir. Anne sütü alan bebeklerin sindirimi zorlayıcı olan süt ürünleri ve inek sütü belirli süre için beslenme planından çıkartılabilmektedir. Bu noktada deneme yanılma yöntemi uygulamak önerilmektedir. Süt ve süt ürünlerinin tüketilmesinin bırakılmasına rağmen hiç bir olumsuzluk görülmemiş ise bu besinler bebeğe tekrardan verilebilmektedir. Formül mamayla beslenen bebeklerin, kullanılmakta olan mamanın değiştirilmesi de kabızlığın giderilmesi konusunda denenmesi gereken yöntemlerin arasında gelmektedir. Bazı durumlarda lif içeriği yüksek olan ya da süt içermeyen mamalara geçiş yapılması gerekebilmektedir. Ancak bu durum ters etki de yapabileceği için hekime ve diyetisyene danışarak hareket edilmesi gerekmektedir.
Katı yiyecekleri tüketen bebekler sindirim açısından daha kolay olan lifli besinlerde tercih edilebilmektedir. Bununla birlikte lif oranı bakımından yüksek olan taze meyve ve sebzeler de diyete eklenmelidir. Armut, erik, elma, şeftali gibi meyveler ile brokoli, yulaf ezmesi gibi yiyecekler kabızlığın önlemesinde etkili olması nedeni ile diyete eklenmesi gereken sağlıklı besinler arasında gelmektedir. Probiyotik bakteriler içeren ve sıvı oranı yüksek olan yiyeceklerde bebeklere yeterli düzeyde verilmelidir.
Bebeklerde Kabızlık Tedavisi
Evde yapılan bu uygulamaların sonuç vermediği durumlarda mutlaka bir doktor kontrolüne gidilmelidir. Bebeklerde kabızlık tedavisi yapılabilmesi için çeşitli müdahalelerin uygulanması gerekebilmektedir. Bu durumda bebeklerde kabızlık tedavisinde müshil benzeri olan ilaçlar, fitil ve lavman uygulaması gibi farklı yöntemlerden yararlanılabilmektedir. Bu tür uygulamalar sonrası bebeklerde kabızlığın tekrarlanmasının önüne geçebilmek amacı ile beslenme düzeninin planlanmasında yarar vardır. Bütün bu durumlara ek olarak bebekte geçmeyen bir karın ağrısı ve gerginlik, bebeğin dışkısında kan görülmesi durumunda evde uygulanabilecek adımlar beklenilmeden acilen bir sağlık kuruluşuna başvuru yapılmalıdır.
Eğer bebeğinizde kabızlık problemi olduğunu gözlemliyor ya da düşünüyor iseniz evde yapılabilecek uygulamalardan faydalanabilirsiniz. Bu uygulamalardan fayda göremiyor iseniz sağlık kuruluşunda detaylı bir muayene yaptırarak, bilgi sahibi olabilirsiniz.