Boyun Fıtığı Nedir?
Boyun fıtığı, tıbbi olarak servikal fıtık veya servikal disk herniasyon olarak da adlandırılır, boyun omurgasının servikal bölgesinde bulunan disklerde meydana gelen bir sorundur. Omurga, omur denilen kemikler ve bu omurları koruyan disklerden oluşur. Diskler, omurlar arasında bulunur ve omurganın esnekliğini sağlar. Disklerin iç kısmı jel benzeri bir madde içerir ve dış kısmı daha sert bir yapıya sahiptir.
Boyun fıtığı, bu disklerin dış tabakasının yırtılması veya zayıflaması sonucunda içerideki jelli maddenin sızdığı bir durumdur. Bu durum, çevresindeki sinir köklerine veya omurilik kanalına baskı yapabilen bir çıkıntı veya diğer bir deyişle fıtık oluşturabilir.
Boyun Fıtığı Neden Olur?
Boyun fıtığı, boyun omurgasındaki disklerde meydana gelen bir sorun sonucu ortaya çıkar. Bu diskler, omurilik ve sinir köklerini korurken, omurlar arasında esneklik sağlar. Boyun fıtığına neden olan temel faktörler şunlar olabilir:
- • Disk Dejenerasyonu: Diskler zamanla doğal olarak yaşlanır ve dejenerasyona uğrarlar. Bu durum, disklerin sertleşmesine ve elastikiyetlerini kaybetmelerine neden olabilir. Dejenerasyon sonucu, disklerin içerisindeki jel benzeri madde dışarıya sızabilir, diskte çatlaklar oluşabilir ve bu da fıtık oluşumuna yol açabilir.
- • Travma: Boyun bögesinde meydana gelen travmatik yaralanmalar, disklerin zedelenmesine ve fıtık oluşumuna neden olabilir. Bu tür travmalar genellikle kaza, düşme veya spor aktiviteleri sırasında meydana gelir.
- • Ani Zorlama: Boyun omurgasına ani ve aşırı yük binmesi, disklerde aşırı basınca neden olarak, disklerin dış tabakasının yırtılmasına yol açabilir.
- • Hareketsizlik: Uzun süre boyunca aynı pozisyonda durmak veya boyun omurgasının sürekli olarak yanlış bir şekilde kullanılması da disklerin zayıflamasına neden olabilir.
- • Genetik Faktörler: Genetik yatkınlık, bazı kişilerin disklerinin daha kolay dejenerasyona uğramasına ve fıtık oluşumuna daha fazla eğilim göstermelerine neden olabilir.
- • Sigara Kullanımı: Sigara içmek, omurilik disklerinin kan damarlarının daralmasına ve dejenerasyon riskinin artmasına neden olabilir.
- • Obezite: Fazla kilolu ya da obez olmak, boyun omurlarına ek yük bindirerek, disklerin daha hızlı dejenerasyonuna yol açabilir.
Boyun fıtığı, yaş, yaşam tarzı ve genetik faktörler gibi birçok etmenin birleşimi sonucunda ortaya çıkan bir rahatsızlıktır.
Boyun Fıtığı Belirtileri Nelerdir?
Boyun fıtığı, boyun bölgesindeki disklerin farklı nedenlerle hasar görmesi sonucu ortaya çıkar. Boyun fıtığının belirtileri, etkilenen sinir köklerine bağlı olarak değişebilir. Aşağıda, boyun fıtığının hangi sinir köklerinin etkilenmesine bağlı olarak hangi belirtilere neden olduğunu görebilirsiniz:
- • C2 sinir kökünün etkilenmesine bağlı oluşan belirtiler: Baş ağrısı, ense ağrısı, boyun ağrısı, kulak ağrısı, baş dönmesi, görme bozukluğu.
- • C3 ve C4 sinir köklerinin etkilenmesine bağlı oluşan belirtiler: Boyun ağrısı, omuz ağrısı, kol ağrısı, baş ağrısı.
- • C5 sinir kökünün etkilenmesine bağlı oluşan belirtiler: Omuz ağrısı, kol ağrısı, dirsek ağrısı, el bileği ağrısı.
- • C6 sinir kökünün etkilenmesine bağlı oluşan belirtiler: Omuz ağrısı, kol ağrısı, başparmakta uyuşma ve karıncalanma.
- • C7 sinir kökünün etkilenmesine bağlı oluşan belirtiler: Kol ağrısı, dirsek ağrısı, el bileği ağrısı, orta parmakta uyuşma ve karıncalanma.
- • C8 sinir kökünün etkilenmesine bağlı oluşan belirtiler: Elde uyuşma ve karıncalanma.
- • T1 sinir kökünün etkilenmesine bağlı oluşan belirtiler: Kol ve elde uyuşma ve karıncalanma.
Belirti ve şikayetler kişiden kişiye değişebilse de bu listede yer alanlar en sık görülenlerdir. Eğer bu belirtilerden herhangi birini yaşıyorsanız veya boyun fıtığından şüpheleniyorsanız bir doktora danışmanız önerilir.
Boyun Fıtığına Ne İyi Gelir?
Boyun fıtığı günlük hayatınızı oldukça etkileyebilen birçok farklı semptoma sebep olabilir. Bu semptomların hafifletilmesi ve gündelik yaşamın daha konforlu hale getirilmesi için uygulanabilecek bazı yöntemleri aşağıda bulabilirsiniz. Ancak, lütfen aşağıdaki önerileri doktorunuza danışmadan uygulamamaya dikkat edin. Ayrıca fıtığı tedavi etmediklerini, sadece semptomları baskıladığını unutmayın.
- • Soğuk veya Sıcak Uygulama: Boyun ağrısını hafifletmek ve kasları rahatlatmak için soğuk veya sıcak kompresler kullanılabilir. Soğuk uygulamalar genellikle iltihaplanma dönemlerinde, sıcak uygulamalar ise kas gerginliğini hafifletmekte etkilidir.
- • Boyunluk: Boyunluk, boyun kaslarını desteklemeye ve dinlendirmeye yardımcı olurken aynı zamanda hareketi sınırlandırarak ağrı oluşumunu azaltabilir.
- • Egzersiz: Fizyoterapistinizin önerdiği boyun ve omuz egzersizleri, kasları güçlendirebilir ve ağrıyı hafifletebilir.
- • Ergonomi Düzeltmeleri: İş yerinde veya evde çalışırken, bilgisayar kullanırken veya uyurken doğru duruşu korumak için gerekli olan ergonomik düzenlemeler yapmak fıtığın ilerlemesini önlemeye yardımcı olacaktır.
- • Ağır Kaldırmaktan Kaçınma: Ağır nesneleri kaldırmaktan kaçınmak ve doğru kaldırma tekniklerini kullanmak boyun fıtığı semptomlarını azaltabilir.
• Stres Yönetimi: Stres, kas gerginliğini artırabilir ve ağrıyı şiddetlendirebilir. Rahatlama teknikleri, stresi azaltmaya yardımcı olabilir.
• Dinlenme: Fıtık semptomları şiddetliyse, dinlenme boyun fıtığının iyileşmesine yardımcı olabilir.
Boyun Fıtığı Egzersizleri
Boyun fıtığı semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilecek belirli boyun ve omuz egzersizleri vardır. Ancak, bu egzersizlere başlamadan önce mutlaka bir doktorunuza danışmanız gereklidir, çünkü her vaka farklıdır ve uygun egzersizlerin belirlenmesi için uzman görüşü gereklidir. İşte bazı yaygın boyun fıtığı egzersizleri:
Boyundan İtme
• Otururken veya ayakta dururken başınızı dik tutun.
• Başınızı yavaşça öne doğru eğin, çenenizi göğsünüze yaklaştırın. Bu sırada omurganızı düz tutun.
• Başınızı tekrar yavaşça başlangıç pozisyonuna getirin.
• Bu egzersizi tekrarlayarak boyun kaslarınızı gerdirin.
Boyundan Sağa ve Sola Eğme
• Başınızı dik tutun.
• Başınızı yavaşça sağa doğru eğin, kulak omzunuza yaklaşana kadar.
• Başınızı tekrar başlangıç pozisyonuna getirin.
• Aynı işlemi sol tarafa doğru tekrarlayın.
• Bu egzersiz boyun yan kaslarınızı çalıştırmak için etkilidir.
Baş Çevirme
• Başınızı dik tutun.
• Başınızı yavaşça sağa döndürün, bakışınız sağ omzunuzun üzerine odaklansın.
• Başınızı tekrar başlangıç pozisyonuna getirin.
• Aynı işlemi sol tarafa doğru tekrarlayın.
• Bu egzersizi boyun dönme hareketliliğinizi artırmak için kullanabilirsiniz.
Omuz Kaldırma
• Omuzlarınızı gevşetin ve başınızı dik tutun.
• Omuzlarınızı yavaşça yukarı kaldırın, kulaklarınıza yaklaştırın.
• Omuzlarınızı tekrar aşağı doğru indirin.
• Bu egzersiz boyun ve omuz kaslarınızı rahatlatmaya yardımcı olur.
Omuz Dairesi
• Başınızı dik tutun.
• Omuzlarınızı yavaşça ileriye doğru çevirin, sonra yukarıya, geriye ve aşağıya doğru tam bir daire yapacak şekilde döndürün.
• Bu hareketi birkaç kez tekrarlayarak omuz ve boyun kaslarınızı rahatlatın.
Bu egzersizler, boyun ve omuz bölgesindeki kasları güçlendirmeye ve esnekliği artırmaya yardımcı olabilir. Ancak unutmayın ki herhangi bir egzersize başlamadan önce doktorunuzla görüşmelisiniz.
Boyun Fıtığı Nasıl Teşhis Edilir?
İlk adım, hastanın semptomlarını anlatması ve tıbbi geçmişini paylaşmasıdır. Doktor, ağrıların ne zaman başladığını, ne tür aktivitelerin semptomları artırdığını veya azalttığını ve diğer ilgili bilgileri öğrenmeye çalışacaktır. Ardından fiziksel muayene yaparak boyun bölgesini, omuzları ve kol ve el bölgelerini inceleyecektir.
- • Sinir İncelemeleri: Doktorunuz, sinir köklerinin veya omurilik lezyonlarının bulunduğu bölgelerdeki işlevselliği değerlendirmek için sinir ileti testi uygulayabilir. Bu testler, sinir sinyallerinin iletim hızını ve gücünü ölçer.
- • Radyolojik Görüntüleme: Teşhisin doğrulanması ve boyundaki disklerin durumunun belirlenmesi amacıyla radyolojik görüntüleme yöntemleri kullanılır. Kullanılabilecek görüntüleme yöntemleri şunlardır:
- • Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): MRG, omurilik, sinir kökleri ve disklerin detaylı görüntülerini sağlar ve boyundaki fıtığı teşhis etmek için en yaygın kullanılan yöntemdir.
- • Bilgisayarlı Tomografi (BT): BT taramaları, omurganın daha detaylı görüntülerini sunabilir ve boyundaki anatomik yapıların daha ayrıntılı incelenmesine yardımcı olabilir.
- • Röntgen Çekimleri: Röntgenler, boyundaki kemiklerin durumunu değerlendirmek için kullanılabilir, ancak disklerin durumunu göstermede MRG kadar etkili değildir.
- • Elektromyografi (EMG): EMG, sinir köklerinin veya sinirlerin etkilendiği bölgelerdeki kas aktivitesini ölçer. Boyun fıtığı gibi sinir ile ilgili sorunlar belirlenirken kullanılabilir.
Teşhis işlemi, semptomların ve radyolojik görüntülerin birlikte değerlendirilmesini içerir. Doktor, bu verileri kullanarak boyundaki fıtığın türünü, konumunu ve şiddetini değerlendirebilir.
Boyun Fıtığı Tedavisi Nasıl Yapılır?
Boyun fıtığı tedavisi, semptomların şiddetine, fıtığın türüne ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir. İşte boyun fıtığı tedavisinin temel yöntemleri:
İlaç Tedavisi
• Ağrı kesiciler: Nonsteroidal anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) gibi ilaçlar, ağrıyı ve iltihaplanmayı azaltabilir.
• Kas gevşetici ilaçlar: Kas spazmlarını hafifletmeye yardımcı olabilir.
• Steroid enjeksiyonları: Ciddi ağrı ve iltihap durumlarında, doktorunuz boyun bölgesine kortikosteroid enjeksiyonları yapabilir.
Fizik Tedavi
Fizyoterapi, boyun fıtığı semptomlarını hafifletmek ve boyun kaslarını güçlendirmek için kullanılır. Fizyoterapistler özel egzersizler ve manüel terapi uygulayabilirler.
• Boyunluk veya Yaka Kullanımı: Doktorunuz, boyunluk veya yaka kullanmanızı önerebilir.
• Soğuk veya Sıcak Uygulama: Soğuk kompresler veya sıcak uygulamalar, ağrıyı hafifletebilir ve kasları rahatlatabilir.
• Egzersizler: Doktorunuz veya fizyoterapistiniz özel boyun ve omuz egzersizleri önerebilir. Bu egzersizler boyun kaslarını güçlendirmeye, esnekliği artırmaya ve ağrıyı azaltmaya yardımcı olur.
Cerrahi Müdahale
Cerrahi tedavi, boyun fıtığının şiddetli ve diğer tedavilerin etkisiz olduğu durumlarda düşünülür. Bu, diskin çıkarılması veya fıtığın düzeltilmesini içerebilir. Ameliyatın türü, fıtığın konumu, boyutu, semptomların şiddeti ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir. Yaygın olarak kullanılan iki ana boyun fıtığı ameliyat türü şunlardır:
• Diskektomi: Bu işlemde doktor, baskı yapan diski çıkarır.
• Laminektomi: Bu işlemde boyundaki kemik ve doku, omuriliği ve sinir köklerini sıkıştıran kısmı çıkarmak için düzeltilir.
Boyun Fıtığı Ameliyatı Nasıl Yapılır?
• Cerrah, boyun bölgesine erişim sağlamak için boynun ön, arka veya yan taraflarını kullanabilir. Hangi tarafın tercih edileceği, fıtığın konumuna ve hastanın durumuna bağlı olarak belirlenir.
• Doktor, boyun bölgesindeki cildi keser ve boyundaki omurgayı açmak için gerekli olan kemik ve doku kesilerini yapar.
• Omurga üzerindeki baskıyı hafifletmek veya ortadan kaldırmak için diski veya fıtığı çıkarır.
• Eğer gerekiyorsa, omurilik veya sinir köklerinin baskısını azaltmak için kemik ve doku düzeltilir.
• Cerrahın hedefi, omuriliği ve sinir köklerini serbest bırakmak ve semptomları hafifletmektir.
Boyun Fıtığı Hakkında Sık Sorulan Sorular
Boyun fıtığı ile alakalı sık sorulan soruları ve cevaplarını aşağıda bulabilirsiniz.
Boyun Fıtığı Ağrısı Nerelere Vurur?
Boyun fıtığı ağrısı, boyun bölgesinde başlar, ancak boyundan diğer bölgelere yayılarak vücudun farklı bölgelerinde belirginleşebilir. Ağrının yayılma şekli, fıtığın konumu, büyüklüğü ve etkilediği sinir kökleri gibi faktörlere bağlıdır. Boyun fıtığı ağrısı aşağıdaki bölgelere vurabilir:
- • Omuzlar
- • Kollar
- • Sırt
- • Baş
- • Göğüs bölgesi
- • Alt sırt ve bel bölgesi
Ağrı ve diğer belirtiler boyun fıtığının ciddiyetine, etkilediği sinir köklerinin konumuna ve fıtığın boyutuna bağlı olarak değişebilir.
Boyun Fıtığı Baş Ağrısı Yapar Mı?
Evet, boyun fıtığı bazen baş ağrısına neden olabilir. Baş ağrısı, boyun bölgesindeki kasların gerilmesi veya omuriliğin baskı altına alınması nedeniyle ortaya çıkabilir.
Boyun Fıtığına Hangi Bölüm Bakar?
Nöroşirürji Uzmanı (Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı): Nöroşirürji uzmanları, beyin ve sinir sistemi sorunlarına odaklanır. Boyun fıtığı, omurilik veya sinir köklerine baskı yaptığından dolayı, nöroşirürji'nin uzmanlık alanına girmektedir. Tedavi süreci ve sonrasında fiziksel tıp ve rehabilitasyon bölümü uzmanları rehabilitasyon programları oluşturarak boyun fıtığı semptomlarını hafifletmeye ve boyun kaslarını güçlendirmeye yardımcı olabilirler.
Boyun Fıtığı Geçer Mi?
Boyun fıtığı semptomları bazen kendi kendine iyileşebilir, ancak bu iyileşme fıtığın türüne, büyüklüğüne ve semptomların ciddiyetine bağlıdır. İyileşme genellikle zaman alır ve çoğu insanda fıtık belirtileri azalır veya tamamen kaybolur. Ancak, boyun fıtığı geçerken aşağıdaki faktörler rol oynar:
- • Boyun fıtığı, oluştuğu bölge ve büyüklüğüne bağlı olarak farklı şekillerde tedavi edilebilir. Küçük boyun fıtıkları, semptomların kendiliğinden azalmasına izin verebilir.
- • Fizik tedavi, ilaçlar ve egzersiz gibi konservatif tedavi yöntemleri, semptomların hafifletilmesine ve iyileşmeye yardımcı olabilir.
- • Hastanın yaşı ve genel sağlık durumu da iyileşme sürecini etkileyebilir. Genç ve sağlıklı bir bireyin iyileşme süreci, yaşlı ve başka sağlık sorunları olan bir kişinin iyileşme sürecinden daha kısa olacaktır.
Ancak, boyun fıtığı bazı durumlarda cerrahi müdahale gerektirebilir. Özellikle omuriliğe veya sinir köklerine ciddi baskı yapılıyorsa veya semptomlar konservatif tedavilere cevap vermiyorsa.
Boyun Fıtığı Baş Döndürür Mü?
Boyundaki bir fıtık doğrudan baş dönmesine neden olmaz. Ancak boyun fıtığı semptomları bazen baş dönmesiyle ilişkilendirilebilir. Baş dönmesi, iç kulak veya denge sistemini etkileyen sorunlar, sirkülasyon sorunları veya diğer nedenlerle ortaya çıkabilir. Boyun fıtığı semptomları ise genellikle boyun ağrısı, omuz ağrısı, kollarda uyuşma veya karıncalanma, güçsüzlük gibi belirtiler içerir.