Alerjik hastalıklara tanı konulmasında hastanın hikayesinin yanı sıra deri testleri; tanının doğrulanmasında aynı zamanda hastalığa sebep olan alerjenlerin ortaya çıkarılmasında önemlidir. Deri testleri bir alerjene karşı duyarlılığı ortaya çıkarmak amacıyla yapılmaktadır.
Test anında kullanılacak alerjenlerin belirlenmesi ve miktarı hastanın klinik öyküsüne göredir. Uygun biçimde gerçekleştirilmezse doğru olmayan pozitif ve negatif neticeler ile karşı karşıya kalınabilir. Pozitif tepkiler sadece klinik bulgularla uygunluk gösterdiği anda anlam kazanmaktadır.
Alerji Tedavisi Nasıl Yapılır?
Alerji tedavisinde öncelikli çözüm alerjiye sebep olabilecek olan etkenin kaldırılmasıdır. Birçok kişi için alerjenlerden korunmak sorunu önemli miktarda ölçüde azaltır. Semptomları yok eder. Fakat, semptom ve bulgular günlük hayatı etkilemeye başladığında hekime başvurmak önemlidir.
Alerjeni ortaya çıkarmak için değişik testler bulunmaktadır. Sırt kısmında, kollardan ya da kandan yapılan alerji testi ile alerjeninizin neye karşı olduğu belirlenebilir. Alerjeni bilmek bir yandan bireyi koruyabilmeyi sağlar öte yandan hekime hastanın ilaç tedavisine ihtiyacı olup olmadığı konusunda yardımcı olur.
Deri Prick Testi Nasıl Yapılır?
Deri Pirick Testi alerjen tespitinde en sık uygulanan alerji testidir. Prick, derinin iğne ile delinmesi anlamında kullanılmaktadır. Alerjenin belirlenmesinde hızlı, ucuz ve güvenilir sonuç veren bir yöntemdir. Pirick testte kullanılan alerjenler günlük hayatta sık görülen, ağaç polenleri, küfler, hayvan tüyleri, çimen, gıda ve ev tozlarıdır.
Patch (Yama) Testi Nedir? Yama Testi Nasıl Yapılır?
Yama Testi, paneli kimyasal madde alerjisini belirlemek amacıyla kullanılır. Bu sebeple alerjik kontakt dermatit olan kişilerde alerjiden şüphe edilmesi halinde uygulanmaktadır.
Patch (Yama ) testinde kullanılan alerjenler günlük yaşantımız süresince kullandığımız koruyucu maddeler, parfümler, tatlandırıcı, lokal anestezikler, kozmetik ürünleri, ilaçlar, antimikrobiyaller, antioksidanlar, kauçuk kimyasallar, kozmetik ve ev ürünleri, plastikler, fotoğraf kimyasalları, pektistler, yapıştırıcılar, taşıyıcılar, çözücüler, deri ve tekstil boyaları, metal bileşikler, güneş koruyucuları vs. dir.
Alerji Kan Testi Nedir?
Alerjen maddelere karşı gelişmiş IgE karakterindeki antikorlar, hastadan kan alınarak yapılan alerji araştırmalarıdır. Prick testlerine (deri testi) oranla özgüllüğü çok daha yüksektir. Alerji kan testlerinin hastanın kullandığı ilaçlardan etkilenmez. Hasta antihistaminik kullanıyorsa deri testleri yapılmaz. Hastada yaygın cilt hastalığı varsa cilt testleri yine yapılmamaktadır.
Astım ve Allerjik Rinit Nedir?
Astım hastalığı, dünyada 300 milyon civarında kişiyi etkilediği tahmin edilmektedir. Her yaştan bireyi etkileyebilmek, doğru tedavi ile kontrol altına alınabilmektedir. Kontrol altına alınmadığında ise günlük aktiviteleri önemli miktarda kısıtlayabilen kronik inflamatuar bir hastalıktır.
Nefes borumuz akciğerlerde sağ ve sol iki ana bronşa ayrılmasının ardından gittikçe incelen dalcıklara bölünür. Astım hastalığı, hava yollarının daralması sonucu kendini gösteren ve ataklar şeklinde oluşan bir hastalıktır. Hastalar yaşadıkları ataklar arasında kendilerini iyi hissederler. Astım hastalığında hava yollarında mikrobik olmayan kronik bir inflamasyon bulunmaktadır. Bu sebeple hava yolu duvarı ödemlidir. Bu durum akciğerlerin uyaranlara fazlasıyla aşırı duyarlı olmasına sebep olmaktadır.
Allerjik rinit nazal kaviteyi örten epitelin inflamasyonu neticesinde gelişen tıkanıklık, rinore, ganize akıntısı, hapşırık, kaşıntı, gibi semptomlarla karakterize olan bir hastalıktır. Bu semptomlara göz yaşarması kızarıklık ve kaşıntının eşlik ettiği hallerde alerjik rinokonjoktivit olarak tanım yapılır. Bu klinik hallerde alerjenlere karşı IgE yolu ile meydana gelen immun yanıta bağlı inflamasyon gelişir.
Toplumda oldukça sık meydana gelen hastalıklar arasında bulunan astım ve rinit birlikteliği epidemiyolojik, fizyopatolojik ve klinik çalışmalarla tespit edilmiştir. Tüm atopik hastalıklar içinde alerjik rinit en fazla astımla görülür. Bu durumda alerjik inflamasyonun tek hedef organla sınırlı olmayıp bütün solunum sistemini içine alacak biçimde seyrettiği görüşü hakim olmakla birlikte rinit ve astım birlikteliği tek hava yolu hastalığı olarak da tanımlanabilmektedir. Nazal inflamasyonun alt solunum yolları üzerinde önemli bir etkisi vardır ve rinitli hastaların bir bölümünde sadece nonspesifik bronş duyarlılığı geliştiği gibi, astım gelişme riski de çok daha yüksektir.
Astım ve alerjik rinit arasındaki ilişki nedeniyle bu iki hastalıktan herhangi birine ait semptomları olanlarda diğer klinik verilerin araştırılması gerekmektedir. Bu yaklaşım tanı için olduğu gibi tedavi için de geçerlidir.
Rinit olmayan olgularda astım sıklığı yüzde 2’nin altında belirlenirken, alerjik rinitli hastalarda yaklaşık yüzde 40’nda astım hastalığı bildirilmiştir. Yine alerjik astımlıların da yüzde 60-80’de rinit bildirilmiştir.
Hava yollarında daralma meydana geldiğinde;
• genellikle kuru öksürük,
• nefes darlığı,
• göğüste baskı hissi
• hırıltılı - hışıltılı solunum şeklinde belirtiler görülür. Bu belirtilerden herhangi biri veya birkaçı bir arada bulunabilmektedir. Bu belirtiler yalnızca astıma özgü değildir. Başka başka hastalıklarda da gerçekleşebilir. Fakat aşağıda bildirilen özelliklerle olduklarında astım açısından önem taşımaktadırlar:
Belirtiler;
Tekrarlayıcıdır, nöbetler halinde gelirler,
Genellikle gece veya sabaha karşı meydana gelir,
Kendiliğinden ya da ilaç kullanımı ile düzelir,
Mevsimsel değişiklik gösterebilirler.
Kişiye ve duruma göre farklı etkenler belirtilerin meydana gelmesine neden olabilir.
Astımda semptomları ortaya çıkaran bu etkenlere tetikleyiciler denilmektedir. Astım belirtilerini tetikleyen faktörler her hasta için değişik olabilir. Bu sebeple hastalar kendilerini rahatsız eden etkenleri çok iyi bilmeli ve olabildiğince onlardan uzak durmalıdır. Alerjenler, duyarlı astımlılarda semptomların meydana gelmesine neden olan önemli etmenlerdendir.
Bu alerjenler günlük hayatımızda önemli miktarda bulunan, genellikle zararsız, ancak duyarlı kişilerde sorunlara sebep olabilen maddelerdir. Evde içinde ya da dışarıda birçok alerjen, astım ve alerjik rinit semptomlarını başlatabilir.
Astım ve Alerjik Rinit Alerjenleri Nelerdir ?
Polenler
Kavak
Yabani ot polenleri
Çim poleni
Ev tozu akarları
Hamamböceği
Küf mantarı sporları
Kedi, köpek.
Alerji yakınmaları bazılarında tüm yıl yıl sürerken, bazılarında ise belli mevsimlerde artış göstermektedir. Mevsimsel alerjik rinit hastalarının yakınmaları ilkbahar ve sonbahar aylarında görülmektedir. Astım ve Alerjik Rinit Hastalığına en çok neden olan alerjenler; çim, ağaç ve yabani ot polenleridir. Yıl süresince alerjik rinit şikayeti olan kişilerde ev tozu akarı, küf mantarları ve hayvan tüyleri en fazla görülen alerjenlerdir. Öte yandan hava kirliliğinin alerji yakınmalarını arttırdığını ortaya çıkaran birçok çalışma da bulunmaktadır.
Alerjik rinit nadiren önemli bir sorun olarak değerlendirilmektedir. Fakat, alerjik rinitin önemli miktarda sosyal, klinik ve ekonomik zararları bulunmaktadır. Sıklıkla hastaların yarısında yılda 4 aydan fazla alerjik rinit belirtileri olur ve bu da yaşam kalitesini önemli miktarda etkiler. Hatta bu hastaların burun tıkanıklığına bağlı uyku kaliteleri de önemli miktarda bozulur. Nitekim alerjik rinit uykuda solunum yolu tıkanması ataklarıyla seyreden obstrukrif uyku apne sendromunun da mühim nedenlerdendir.
Alerjik Rinit Genetik Midir?
Alerjik rinit tespitinde sorgulama önemli bir yere sahiptir.. Hastanın yaşı, nerelerde şikayetlerinin artış gösterdiği, daha önce hangi ilaçları kullandığı ve özellikle ailesinde alerjisi olan başka kimse olup olmadığı mutlaka irdelenmelidir. Alerji genetik bir hastalık olduğundan, ailede diğer bireylerde alerji, astım ve rinit öyküsü olması tanıda çok yardımcı olur. Hastada bu semptomlar veya aile öyküsü varsa alerjik rinit ve astım için detaylı olarak araştırılmalı ve alerji testleri deri testleri yapılarak hastanın neye karşı duyarlı olduğu tespit edilmelidir.