Akciğer Kanseri

Akciğer kanseri normal akciğer dokusunda bulunan hücrelerin kontrol dışı ve hızlı büyümeleriyle akciğer içinde bir kitle (tümör) oluşturmasıdır. Vücutta önemli görevi olan akciğer hayati öneme sahip organlardan biridir. Akciğerde bulunan doku ve hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalmasıyla akciğer kanseri oluşmaktadır. Tümör olarak da adlandırılan bu hücreler hızlıca çoğalarak akciğerde kitlesel bir yapı oluşturur. Ayrıca tümör hücreleri zamanla diğer çevre ve dokulara yayılım göstererek hastalığın ilerlemesine sebep olabilir. Ülkemizde ve dünyada en sık görülen kanserlerden biri olan akciğer kanseri kadınlarda meme kanserinden sonra, erkeklerde ise prostat kanserinden sonra en çok gözlemlenen ikinci kanser türünü oluşturmaktadır.

Akciğer Kanseri Belirtileri

Akciğer kanseri belirtileri genellikle tümörün bulunduğu yere göre farklılık göstermektedir. Akciğerin üst kısmında bulunan tümör genellikle sinirlere baskı yaparak omuzlarda ağrı, ses kısıklığı ya da göz kapağı düşmesi gibi belirtilere yol açabilir. Bu tip belirtiler genellikle farklı bir hastalığa yorularak hastalar tarafından dikkat edilmemektedir. Bu belirtiler birkaç haftadan uzun süre yaşanıyorsa muhakkak bir doktora görünmek gerekecektir.

Akciğer kanserinin genel olarak belirtileri ise şu şekildedir:

• Geçemeyen sürekli öksürük hali
• Nefes darlığı yaşama
• Öksürmeye bağlı oluşan sırt ağrısının yaşanması
• Soluk alıp vermede zorluk yaşama
• Boyun ve yüz bölgesinde şişlikler
• Sık sık zatürre ve bronşit yaşanması
• Kemik ağrısı hissetme
• Anemi
• Göz kapaklarında  düşme gözlemlenmesi
• Hırıltılı solunum
• Ses kısıklığı
• Kanlı balgam çıkarma
• Balgam renginde değişiklik görülmesi
• Yutmada zorlanma
• İştahsızlık ve buna bağlı kilo kaybı
• Göğüste ağrı gözlemlenmesi

Akciğer kanserinde en temel belirti geçmeyen sürekli öksürük halidir. Bu belirti hemen hemen tüm hastalarda bulunur. Diğer belirtiler ise hastadan hastaya değişebilmektedir. Yukarıda sayılan belirtilerin dışında; baş ve kemik ağrılarının yaşanması, yorgunluk ve halsizlik gibi belirtilere de akciğer kanserinde sıkça rastlanılmaktadır.

Akciğer Kanseri Nedenleri

Akciğer kanseri nedenleri denildiğinde hiç kuşkusuz herkesin aklına ilk gelen neden sigaradır. Her ne kadar sigara akciğer kanserinin baş nedeni olarak görülse de sigara içmeyen kişilerde de akciğer kanseri yaşanabilmektedir. Sigara içilen ortamlarda bulunmanın da akciğer kanseri riskini artırdığı biliniyor. Sigaranın dışında içilen nargile, puro ve diğer tütün ürünlerinin de akciğer kanserine yol açtığı bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Bu tip ürünlerin dışında genetik yatkınlık, hava kirliği, asbest, radon gazı gibi durumların da akciğer kanserine yol açtığı biliniyor. Aynı zamanda bazı akciğer hastalarında uygulanan radyoterapi gibi tedavilerin akciğer kanser riskini artırdığı gözlemlenmiştir. İçme sularında yoğun miktarda arsenik bulunması bir diğer akciğer kanserine yol açabilecek nedenler arasında bulunur.

Bazı meslek gruplarının akciğer kanserine yatkın olduğu bilinmektedir. Bu mesleklerden bazıları ise şunlardır: Madencilik, boyacılık, tersane işçiliği, baca temizleyiciliği, döküm işçiliği, petrokimya işlerinde çalışanlar, batarya işçileri ve cam seramik işleri sayılabilir. Bu tip işlerde çalışanlar akciğer kanser riskinin yüksek olduğunu bilmeli ve düzenli kontrolleri her zaman yaptırmalıdırlar.

Akciğer Kanseri Evreleri

Akciğer kanseri klinik olarak 4 evreye ayrılmıştır. Bu evrelerin saptanması tedavi planlaması açısından en önemli konulardan biridir. Akciğer kanserinde evreleme kanserin yayılım durumuna göre ve tümör hücrelerinin büyüklüğüne bağlı olarak belirlenmektedir. Akciğer kanserinin vücutta yayılım durumuna göre yapılan evreleme şu şekildedir:

• Evre 1: Kanser sadece akciğerin içinde görülür. Diğer yerlerde bir yayılım söz konusu değildir. Birinci evrede tespit edilen akciğer kanserinde çoğunlukla tedaviden başarı olma şansı çok daha yüksektir.
• Evre 2: Kanser akciğerin içinde ve en yakın lenf bezlerinde yayılma yapmıştır.
• Evre 3: Kanser hücreleri iki akciğer arasında bulunan boşlukta ve akciğer zarında yayılmış haldedir.
• Evre 4: Kanser akciğer harici böbrek, karaciğer gibi uzak organlara yayılmıştır.

Akciğer kanserinde kanserin yayılım durumundan ayrı olarak bir de kanserin durumuna göre de bir evreleme yapılmıştır. Bu evreleme daha çok küçük hücreli olmayan akciğer kanserinde kullanılır. Buna göre küçük hücreli olmayan akciğer kanseri evrelemesi şu şekildedir:

• Evre 1: Kanser 5 cm boyunda veya daha küçük boyuttadır ve lenf nodlarına bir yayılım durumu yoktur.
• Evre 2: Kanser 5 cm'den daha büyük yapıdadır ve diyaframa yakındır ve lenf nodlarına bir yayılma görülmez. Kanser 7cm ya da daha küçük boyutta lenf nodlarına veya bronşların ykınlarına yakındır.
• Evre 3A: Kanser iki akciğer arasında bulunan lenf düğümlerine yayılmıştır veya soluk borusunu ikiye ayıran bölüme yakın durumdadır. Bu evrede bazı durumlarda kanser lenf düğümlerine yayılmadan kalp, nefes borusu ya da diğer akciğer lobuna yayılmış vaziyette olabilir.
• Evre 3B: Kanser göğsün diğer tarafında bulunan lenf nodunda, köprücük kemiğinin üstünde, nefes borusunda, kalbe yakın kısımlarda görülmektedir.
• Evre 4:  Bu evre kanserde akciğerin iki kısmında, kalbi çevreleyen sıvıda ya da farklı organlarda kansere rastlanılmaktadır. Bu evre kanserde uzak organlara da bir yayılım söz konusudur.

Akciğer Kanseri Türleri

Akciğer kanseri tek bir türde görülmemektedir. Akciğerde başlayan ve çevre dokulara ya da organlara yayılım gösteren akciğer kanserine birincil (primer) akciğer kanseri adı verilmektedir. Fakat kanser vücudun farklı bir yerinde başlamışsa ve daha sonra akciğere metastaz yapmışsa bu kansere ise sekonder akciğer kanseri denilir.

Birincil (primer) ve sekonder akciğer kanserinden farklı olarak primer akciğer kanseri olarak da isimlendirilen akciğer kanseri de görülmektedir. Primer akciğer kanseri; küçük hücreli akciğer kanseri ve küçük olmayan akciğer kanseri olarak ikiye ayrılmaktadır. Küçük hücreli akciğer kanseri genellikle sigara kullanımından kaynaklıdır ve erken dönemde yayılma eğilimi taşır. Bu akciğer kanseri küçük olmayan akciğer kanserine göre daha nadir görülmektedir. Küçük olmayan akciğer kanseri en sık görülen akciğer kanseri tipidir. Bu akciğer kanseri tipi genellikle çok çabuk yayılmaz.

Akciğer Kanseri Tanı Yöntemleri

Akciğer kanseri tanısının konulabilmesi için birçok yöntemden yararlanılmaktadır. Akciğer kanseri lenf bezlerine ya da başka organlara metastaz yapmadan genellikle belirti göstermeyebilir. Bu nedenle hastalığın erken evrede tanı konulması zorlaşmaktadır. Erken tanı çoğunlukla tesadüfen ya da farklı bir hastalık incelemesi yapılırken rastlanılabilir. Akciğer kanser taramasının çoğunlukla 55 yaş üstü ve yıllardır sigara kullanan bireylere ve genetik yatkınlığa sahip kişilere yapılması önerilmektedir. Aynı zamanda akciğer kanseri belirtileri olarak yukarıda saydığımız belirtilere sahipseniz kanser taraması yaptırmanız faydalı olacaktır.

Günümüzde akciğer kanseri tanısında kullanılan modern yöntemler ise şunlardır:

• Hastaya radyolojik incelemeler yapılır. Bunlar genellikle; akciğer grafiği, bilgisayarlı tomografi çekilmesi, Manyetik Rezonans Görüntülüme (PET/CT) olarak incelenmektedir. Radyolojik incelemelere ek hastanın balgam örneği de incelenebilmektedir.
• Akciğer broşlarının endoskopik olarak incelemesinin yapılması (bronkoskopi)
• Bronkoskopik ya da akciğer broşlarından alınan biyopsi incelemesi
• Mediastende yer alan lenf bezlerinde değerlendirme yapılması için yapılan mediastinoskopi yapılması

Akciğer kanseri tanısı konulurken genellikle belirli bir yöntem incelenmektedir. Hasta belirli şikayetlerle hekime başvurur ve burada gerekli tetkikler yapılır. Bu tetkikler genellikle akciğer röntgeni ya da BT yapılmasıdır. Burada yapılan incelemeler sonrası bronkoskopi ve akciğer biyopsisi yapılmaktadır. Bronkoskopi; ince ve bükülebilir yapıya sahip bir tüpün akciğerlere ulaştırılıp buradan parça alınmasının yapılmasıdır. Alınan bu parçanın patolojik olarak incelenmesiyle kanser tanısı kesin olarak konulmaktadır. Hastaya kanser tanısının konulmasının ardından çoğunlukla PET/CT taraması yapılarak kanser hakkında detaylı bilgiye ulaşılır.

Akciğer Kanseri Tedavi Yöntemleri

Akciğer kanseri tedavi planlaması yapılırken en önemli ve ilk adım kanserin evresi ve kanserin türüdür. Kanserin türü ve evresi tanı yapılırken kullanılan yöntemlere göre belirlenmektedir. Bu adımdan sonra hastanın genel sağlık durumu da detaylı olarak incelenmektedir. Hastanın genel sağlık durumu incelendikten sonra hastaya uygun tedavi planlaması yapılmaktadır. Akciğer kanseri erken evrede ya da cerrahi müdahaleye uygun bir durumdaysa kanser cerrahi olarak da çıkartılabilmektedir. Cerrahi yöntemde akciğerde bulunan kanserli dokular ya da akciğerin bir kısmı da çıkartılabilir. Cerrahi operasyonlara uygun olmayan hastalara ise farklı tedaviler uygulanmaktadır. Akciğer kanseri tedavisinde genellikle kemoterapi, radyoterapi, immünoterapi gibi farklı tedavi yöntemleri kullanılmaktadır. Bu tedaviler tek başına ya da birkaç tanesinin kombinasyonu şeklinde de uygulanabilir.

Akciğer Kanserinden Korunma Yolları

Akciğer kanseri korunma yolları en çok merak edilen konulardan biridir. Akciğer kanserinden korunmak için yaşam tarzınızda yapacağınız bazı kritik değişiklikler hem akciğer kanserine yakalanma riskini azaltacak hem de daha sağlıklı bir yaşam sunacaktır. Buna göre akciğer kanseri riskini azaltmak için atılabilecek bazı adımlar şunlardır:

• Akciğer kanserine neden olan en önemli faktörden, yani sigaradan, kesinlikle uzak durulması gerekmektedir.
• Sigara harici tütün, puro, nargile gibi akciğere zarar veren ürünlerden uzak durulmalıdır.
• Sigara içilmese bile sigara içilen ortamlara çok fazla maruz kalmamaya dikkat edilmesi önemlidir.
• Alkolün kanser oluşumunda etkisi olduğu bilinmektedir. Bu nedenle alkol ve alkollü ürünlerin tüketilmemesi ya da az tüketilmesi gerekir.
• Stres her hastalığın baş kaynağı olduğu için stresten uzak kalmak önemli olacaktır.
• Radyasyondan uzak kalmak.
• Hava kirliliği akciğer kanserine neden olan bir başka faktör olduğu için hava kirliliğinden uzak durulması önemlidir.
• Asbest, benzin, boya maddeleri, kimyasal maddelerin solunmamasına dikkat edilmelidir.
• Sağlıklı ve düzenli beslenmek, bol su tüketmek ve egzersiz yapmak kanseri uzak tutacaktır.