Neden Kabus ve Rüya Görürüz?
Rüyaların ve kabusların nedeni birçoğumuzun üzerinde merakla durduğu bir konudur. Rüyalar, uyurken meydana gelen zihinsel imgeler veya aktivitelerdir. Uykunun herhangi bir aşamasında rüya görebilirsiniz, ancak en canlı rüyalarınız tipik olarak hızlı göz hareketi uykusunda veya REM uykusunda gerçekleşmektedir. Bu dönem, beyninizin oldukça aktif olduğu, gözlerinizin kapalı gözlerinizin arkasında hızla hareket ettiği ve geçici olarak kas tonusunun kaybolduğu uyku dönemidir.
REM uykusunda daha az otonomik stabiliteye sahibiz. Kalp atış hızımız artıyor. REM dışı uykunun diğer aşamalarında yaptığımız türde sabit, sakin bir solunuma sahip değiliz.
Neden Rüya Görürüz?
REM uykusunda daha fazla rüya görme eğilimindeyiz. Ayrıca bu aşamada rüya görme “anıların konsolidasyonu” ile ilişkilidir.
Rüya, önemli bilişsel işleyişi temsil edebilir. Rüya gördüğümüzde ortaya çıkan beyin aktivitesi, uyanık olduğumuzda deneyimlediğimiz hafızayı işleyen beyin aktivitesine benzemektedir.
Stres ve Endişe Rüya Türünü Değiştirebilir
İnsan daha fazla stres veya endişe yaşadığında, daha fazla hayal kurma eğilimine girer. Bu durum da gördüğünüz rüya türlerini de değiştirebilir. Stresli olduğunuzda kabusların veya stresli rüyaların (kovalanma veya korkutucu bir durumda) Neden rüya gördüğümüzün teorilerinden biri budur.
Rüyalarımız duygularımızı işlememize ve yönetmemize yardımcı olabilir.
Rüyada Kültürel Etki Faktörü
Belirli bir bölgede yaşanların da benzer şekilde rüya görebileceklerine ilişkin farklı araştırmalar da bulunmaktadır. Buna göre rüyalar üzerinde kültürel bir etki de bulunmaktadır.
Rüyalar Ne Anlama Gelir?
Rüya yorumunun öznel vurgulardır. Rüyaya yüklenen anlam, muhtemelen o rüyada temsil edilen kişinin hayatı ile ilgilidir. Başka biriyle aynı rüyayı görseniz bile farklı anlamlar yükleyebilirsiniz.
Bir rüyada yaşadığınız deneyimler gerçek hayattaki olaylara dayansa da bu rüyalarınızın her zaman gerçekçi olduğu anlamına gelmez.
Rüya Psikolojik Stresin İşareti de Olabilir
Ancak bazen en garip rüyaların bile mantıklı açıklamaları vardır. Rüyada dişlerin döküldüğünü görmek, bruksizm denilen bir durum olan uykunuzda dişlerinizi gıcırdattığınız için olabilir. Rüya daha çok psikolojik stresin bir işareti de olabilir.
Neden Kabus Görürüz?
Kabuslar ürkütücü olabilir ve uyanıkken bile kalıcı etkileri olabilir. Kabuslarda, özellikle tekrarlayan kabuslarda, bir hikaye oynuyormuşsunuz gibi hissedebilirsiniz.
Kabuslar genellikle aşağıdakiler gibi çeşitli diğer koşullar ve olaylarla ilişkilidir:
Travma Sonrası Stres Bozukluğu
Travma sonrası stres bozukluğu ile yaşayan biri için kabuslar genellikle travmalarını yeniden deneyimlemenin veya yeniden yaşamanın bir bileşenidir.
Alkol
Biraz fazla alkol kabusları şiddetlendirebilir.
Stres
Stres rüya görme sırasında meydana gelen duygusal durumu aşırı hızlandırmaktadır.
Psikolojik Bozukluklar
Depresyon ve anksiyete gibi psikolojik bozuklukların kabuslarla yakından ilişkilidir.
İlaç Bırakmak
Bazı ilaçları bırakmak da kabusa neden olabilir. Antidepresanlar REM uykusunu bastırır ve sahip olduğumuz REM uyku miktarın azaltır.
Bir antideprasanı bıraktığınızda daha fazla REM uykusu yaşarsınız, bu da rüya görmenin gerçekleştiği yerde zaman geçirmenizi daha olası hale getirir. Antidepresanları bıraktığınızda genellikle rüyalarda ya da kabuslarda bir artış olacaktır.
Tedavi Edilmemiş Uyku Apnesi
Tedavi edilmemiş uyku apnesi olan kişiler yüksek düzeyde rüya hatırlama ve potansiyel olarak kabus görmeleri mümkündür. Uyku apneniz varsa, parçalanmış uykunuz da ver demektir. Daha kaliteli bir uyku almak, REM uykusuna girdiğiniz ve orada kaldığınız anlamına gelir.
Uyku Bozuklukları Rüya Görmeyi Etkiler mi?
Uyku bozuklukları, rüya da dahil olmak üzere uykunun tüm yönlerini etkileyebilir.
Kabus Bozukluğu
Bazı insanlar için kabuslar geçici bir korkudan daha fazlasıdır. Kabus bozukluğu denilen bir uyku bozukluğu vardır. Kabus bozukluğu ile tekrarlayan bu gerçekten sizi üzecek kabuslar görürsünüz. Bu durum sık sık ortaya çıkar ve sizi uykudan uyandırır. Daha sonra tekrar uyuyamazsınız. Uyanır uyanmaz paniğe kapılırsınız ve yeniden uykuya yönelmeniz oldukça zaman alır.
Gün içinde genellikle çok yorgun olacağınız için bu rahatsızlık sizi zayıflatabilir.
REM Uykusu Davranış Bozukluğu
REM uykusu davranış bozukluğu adı verilen bir uyku bozukluğu da anormal rüya görmeye neden olabilir. REM uykusu sırasında kaslarınız tipik olarak felç olur, bu nedenle rüyaları canlandırmazsınız.
REM uykusu davranış bozukluğu ile yaşayan insanlar aslında rüya görürken uykularında hareket edebilirler. REM uykusu davranış bozukluğu daha büyük sağlık sorunlarının habercisi olabilir.
Rüya Görmemek Normal Bir Durum mu?
İnsanların hiç rüya görmemesi nadir bir durumdur. Bu rüya kaybı, görüntüleri zihinsel olarak hatırlama (veya "yeniden canlandırma") yeteneğini kaybetmeniz ile özellikle karakterize edilen fokal beyin hasarını (tipik olarak bir felç) takiben ortaya çıkar. Yine de çoğu insan rüya görür fakat onları hatırlamaz. Kimi de “Hiç rüya görmüyorum çünkü iyi uyuyamıyorum” şeklinde yanıt verebilir. Sırf rüya içeriğine sahip olmamanız, rüya görmediğiniz anlamına gelmez. Genellikle rüyalarımızdan uyanmadıkça onları hatırlamayız