Hayatın koşuşturması içinde zaman zaman endişeli hissetmek normal kabul edilir. Ancak bu hissi sık ve güçlü bir şekilde yaşayan kişilerin günlük aktiviteleri olumsuz etkilenebilir. Çoğumuz çevremizde endişeli insanlar var, belki endişeleniyoruz bile. Her zaman kendimize veya akrabalarımıza kötü şeyler olacağını düşünürüz, onların sağlıkları için sık sık endişeleniriz ve sık sık onları ararız.
''Çocuklarımızın okula gidip gidemeyeceğini, kaza olup olmayacağını, işte ne yaşayacağımı, işleri halledebilirim, patron kızacak, kötü bir haber alabilirim bilmek istiyorum, dışarı çıktığımda kötü bir şeyle karşılaşacak mıyım ? '' Aslında bu durum olabilir ama kafamızdaki riski abartıyoruz. Bu durum ruh sağlığımızı bozup iş verimliliğimizi düşürürse hastalık haline gelmiş demektir. Bu hastalık tıp dünyasında anksiyete olarak adlandırılmaktadır. Peki anksiyete nedir?
Sanrısal bozukluk olarak adlandırılan ve genelleşmiş olan anksiyete bozukluğunda en az 6 ay süren aşırı anksiyete ya da haftanın büyük bir bölümünde süren normal anksiyete durumu vardır. Bu durumu kişinin kontrol etmesi zordur. Kaygı ve endişe birden fazla olay ile (okul, iş, mali durum, kişinin ve akrabalarının sağlığı gibi) ilişkilidir. Endişeler; can sıkıntısı, huzursuzluk, hızlı yorgunluk, konsantre olamama, sinirlilik, kas gerginliği ve uyku bozuklukları da eşlik edebilir. İrritabl bağırsak sendromu ve baş ağrıları sıklıkla ortaya çıkabilir. Bu sorunun toplumdaki oranı % 4-7'dir.
Anksiyete Atağı Nedir ?
Anksiyete atağı insanı bunaltan derecede meydana gelen kaygı, stres ve korku halini tanımlar. Çoğu kişide bu durum yavaş yavaş gelişime açıktır. Bu olaylar kişinin yoğun stres yaşamasına neden olur.
Kişide bu durumun ortaya çıkmasında; sinir sisteminde görevli norepinefrini dopamin, gaba ve seratonin gibi kimyasal aracıların etkili olduğu düşünülmektedir. İnsan beyninin birçok bölümünde yer alan amigdala endişe ve korku merkezi olarak bilinir. Kaygı bozukluğu olan kişilerde yapılan araştırmalara göre kişilerde beyninin amigdala bölümü kaygı kaynağı olabilecek durumlara karşı aktivasyon haline geçmiştir.
Anskiyete Kimlerde Sık Görülür ?
Kadınlarda bu hastalık iki kat fazla görülmektedir. Hastaların genel olarak bu hastalığı sürekli kendisinde hisseder ama ortalama başlama yaşı 30'lu yaşlardır. Orta yaş dönemi en sık görülen yaş grubudur. Yaş ilerledikçe hastalık azalır.
Anksiyete Nedenleri Nelerdir ?
Bu hastalık toplumda çok görülen bir psikiyatrik rahatsızlıktır. Çeşitli fiziksek, biyolojik yada sosyal faktörlerin etkisiyle genetik yatkınlık sahip kişilerde bozukluk gelişebilir.
- Medikal ya da bitkisel ilaçlar: Bazı kişilerde altta yeten nedenlerden dolayı bu hastalık görülebilir ve şeker hastalığı, tiroid hastalıkları, kalp rahatsızlıkları, madde kullanımı sakinleştirici gibi etkili ilaçların kronik sendromunda bu kaygı oluşmuş olabilir.
- Travma: Çocukluktan döneminden gelen bu travmalar anksiyete neden olarak karşısına çıkabilir. Bu durumlarda çocukluk dönemine özgü olmayıp yetişkinlik dönemindeki bireylerin ruhsal ya da fiziksel travmalar bu hastalığın ilerlemesine neden olabilir.
Anksiyete Belirtileri Nelerdir ?
Birçok insanın hayatında bir durum karşısında aşırı endişelenme hissini yaşayabilir. Bu hastalık kişide çeşitli belirtiler ile de kendisini gösterebilir
- Aşırı endişe hali: Anksiyete bozukluğunun kişide en sık meydana getirdiği histir. Bu durumdaki hastalar gündelik olaylarda bile endişelenme haline girebilirler. Bu hastalık gün içerisinde meydana gelen ve kontrol etmesi zor olan endişe hali ifadesi kullanılır.
- Ajitasyon (tedirginlik) Hissi: Bu hastalığa sahip olan kişilerde içinde bulundukları durumu tehlikede olma hissini meydana getirip tedirginleşirler. Bu hissin insan vücudunda '' savaş ya da kaç'' şeklinde tetiklediği birtakım olaylar meydana gelir. Kan akımının ekstremite kaslarına yönelmesi ise bu olaylarda yer alır.
- Huzursuzluk: Bu hastalığa sahip olan kişilerde ortaya çıkabilecek diğer belirtilerden biride huzursuzluktur. Tanı konusunda önemli olsa da hastaların bazılarında diğer belirtiler bulunmayabiliyor.
- Odaklanmada Zorluk: Kaygı bozukluğu yakın dönem bilgi işlenme süresinde kötü yönde etkileyebilmektedir. Bu sebeple konsantrasyon ile ilgili sorunlar anksiyete bozukluğuna sahip insanlarda ortaya çıkabilecek bir başka belirtidir
- Alınganlık: Birçok hastanın özelikle en yüksek seviyeye ulaştığında aşırı alınganlık meydana gelir. Bu belirtiler uyku problemi, kas gerginliği gibi belirtilerde anksiyete belirtileri arasında yer almaktadır.
Anksiyete Bozukluğu Türleri Nelerdir ?
Çocukluk ve ergenlik zamanlarında oyunlar ya da okul hakkında, daha ilerleyen yaşlarda kendi ya da yakındaki kişiler ilgili düşüncelere sahiptir. Yaşlılara göre genç yaştaki hastalarda bu durum daha fazla etkilemektedir. Çocuklarda bir şeylerin aşırı önemli olması gibi değer verme olabilir. Felaket gibi durumlar ile ilgili düşünceler çocuklarda daha sıktır.
Anksiyete bozuklukları kendi içerisinde birçok alt türe ayrılır: