Radyoaktif İyot Tedavisi Nedir?
Radyoaktif iyot tedavisi, tiroid bezi kanserinin tedavisinde kullanılan bir tedavi yöntemidir.
Radyoaktif İyot Tedavisi Kimlere Uygulanır?
Radyoaktif iyot tedavisi, tiroid bezi kanserinin tedavisinde kullanılır. Tiroid bezi kanseri, tiroid bezinin hücrelerinde oluşan bir tümördür ve genellikle iyi huylu (benign) olmakla birlikte, bazen kötü huylu (malign) olabilir. Radyoaktif iyot tedavisi, tiroid bezi kanserinin yaygın olduğu ülkelerde sık kullanılan bir tedavi yöntemidir ve genellikle tiroid bezi cerrahisi (ameliyatı) sonrası veya ilaç tedavisine cevap vermeyen tiroid kanseri olgularında uygulanır.
Radyoaktif iyot tedavisi, aşağıdaki durumlarda uygulanabilir:
- Tiroid bezi kanserinin tümörün büyüklüğü ve yayılımına göre, cerrahinin tümörü tamamen çıkaramayacağı durumlarda
- Tiroid bezi kanserinde cerrahi sonrası tümörün geri dönme (recur) riskinin yüksek olduğu durumlarda
- Tiroid bezi kanserinde cerrahi ve ilaç tedavisi uygulanmış, ancak tümör hala büyümeye devam ediyorsa
- Tiroid bezi kanserinde cerrahi ve ilaç tedavisi uygulanmış, ancak tümörün tamamen ortadan kaldırılması amacıyla ek bir tedavi yöntemi olarak kullanılmak isteniyorsa
- Radyoaktif iyot tedavisinin uygulanıp uygulanmayacağı, kişinin tiroid bezi kanseri olgusu, tümörün büyüklüğü ve yayılımı gibi faktörler göz önünde bulundurularak doktor tarafından değerlendirilir.
Radyoaktif İyot Tedavisi Nasıl Uygulanır?
Radyoaktif iyot tedavisi, radyoaktif iyot isotopu olan iyot-131 şeklinde uygulanır. Tedavi öncesi, kişinin tiroid bezi fonksiyonları ölçülür ve gerekirse tiroid hormonlarının düzenlenmesine yönelik ilaçlar verilir. Radyoaktif iyot, tablet şeklinde veya sıvı halde verilebilir ve genellikle bir kez verilir. Radyoaktif iyot, tiroid bezi tarafından emilir ve tiroid hücrelerine yerleşir. Tedavi sonrası, radyoaktif iyot isotopu tiroid hücrelerinde parçalanır ve radyasyon yayar, bu da tiroid hücrelerini yok eder.
Radyoaktif iyot tedavisinin uygulanması, genellikle birkaç saat sürer ve yatakta yapılır. Tedavi sonrası, kişinin radyasyon dozunun azaltılması için belirli önlemler alınır. Örneğin, radyoaktif iyot isotopunun vücuttan atılmasını hızlandırmak için su ve elektrolitler tüketimi arttırılır. Ayrıca, kişinin yalnız kalması ve diğer insanlarla teması sınırlandırılır, çünkü radyasyon dozunun azaltılması için bu önlemler alınır.
Radyoaktif iyot tedavisi, genellikle birkaç gün içinde işe yarar ve tümörün büyümesini durdurur veya yavaşlatır. Tedavinin etkinliği, tümörün büyüklüğü ve yayılımına göre değişebilir ve bazen birkaç tedavi seansı gerekebilir. Radyoaktif iyot tedavisinin yan etkileri, genellikle hafif olup, tiroid hormonları düzenlenirse azaltılabilir. Ancak, bazı durumlarda radyoaktif iyot tedavisinin yan etkileri daha ağır olabilir ve bu durumlar doktor tarafından izlenir.
Radyoaktif İyot Tedavisinin Yan Etkileri Nelerdir?
Radyoaktif iyot tedavisinin yan etkileri, genellikle hafif olup, tedavi sonrası birkaç gün içinde geçer. Bu yan etkiler, şunları içerebilir:
Tiroid hormonları düzenlenemesi sonucu oluşan semptomlar: Tiroid bezi, vücuda tiroid hormonları üretir. Radyoaktif iyot tedavisinde, tiroid hücrelerine zarar verilerek tiroid hormonları üretimi azalır ve bu durum, tiroid hormonları düzenlenemesi sonucu oluşan semptomları beraberinde getirir. Bu semptomlar, kilo değişikliği, uyku bozuklukları, yorgunluk, kabızlık, cilt kuruluğu gibi belirtiler olabilir. Bu semptomlar, tiroid hormonları düzenlenirse azaltılabilir veya ortadan kalkabilir.
- İdrar yolu enfeksiyonları: Radyoaktif iyot, idrar yoluyla vücuttan atılır ve bu nedenle idrar yolu enfeksiyonları riski artar. Bu enfeksiyonlar, genellikle hafif olup, ilaç tedavisi ile iyileştirilebilir.
- Cilt kuruluğu: Radyoaktif iyot, ciltte kuruluk ve kaşıntıyı beraberinde getirebilir. Bu durum, nemlendirici kremler ve su ile yıkanma yardımıyla azaltılabilir.
- Mide ve bağırsak rahatsızlıkları: Radyoaktif iyot, mide ve bağırsaklarda rahatsızlık yaratabilir ve bu durum, mide bulantısı, kusma, ishal gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Bu yan etkiler, genellikle hafif olup, tedavinin ilk günlerinde ortaya çıkar ve zamanla azalır.
Radyoaktif iyot tedavisinin yan etkileri, genellikle hafif olup, tedavi sonrası birkaç gün içinde geçer. Ancak, bazı durumlarda radyoaktif iyot tedavisinin yan etkileri daha ağır olabilir ve bu durumlar doktor tarafından izlenir. Örneğin, radyoaktif iyot tedavisinde, tiroid bezinin çalışmasını tamamen durdurarak, tiroid hormonları üretimini düşürebilir.
Radyoaktif İyot Tedavisi Öncesinde Nasıl Bir Hazırlık Yapılmalıdır?
Radyoaktif iyot tedavisi öncesinde, kişinin tiroid bezi fonksiyonları ölçülür ve gerekirse tiroid hormonlarının düzenlenmesine yönelik ilaçlar verilir. Bu önlemler, radyoaktif iyot tedavisinin etkisinin artırılması ve yan etkilerin azaltılması amacıyla alınır. Ayrıca, radyoaktif iyot tedavisine giriş öncesinde, kişinin radyoaktif iyot isotopunun vücuttan atılımını hızlandırmak için su ve elektrolitler tüketimini arttırması önerilebilir.
Radyoaktif iyot tedavisi öncesinde, kişinin aşağıdaki hususları doktoruna bildirmesi önemlidir:
- Hamilelik durumu: Radyoaktif iyot, hamilelik sırasında vücudun gereksinim duyduğu özel bir maddedir ve hamilelik sırasında bu maddenin vücutta birikmesi bebeğe zarar verebilir. Bu nedenle, radyoaktif iyot tedavisine giriş öncesinde hamilelik durumu doktor tarafından değerlendirilir ve gerekirse tedavi erteleme kararı alınır.
- Gebe kalma planları: Radyoaktif iyot, gebe kalmak isteyen kişiler için risk oluşturabilir. Bu nedenle, radyoaktif iyot tedavisine giriş öncesinde gebe kalma planları doktor tarafından değerlendirilir ve gerekirse tedavi erteleme kararı alınır.
- İlaç kullanımı: Radyoaktif iyot tedavisine giriş öncesinde, kişinin kullandığı ilaçları doktoruna bildirmesi önemlidir. Bazı ilaçlar, radyoaktif iyot tedavisinin etkisini artırabilir veya azaltabilir ve bu nedenle ilaç kullanımı tedavi öncesinde değerlendirilir.
- Allerjik reaksiyonlara meyilli olunması: Radyoaktif iyot tedavisine giriş öncesinde, kişinin allerjik reaksiyonlara meyilli olup olmadığı doktor tarafından değerlendirilir.
Radyoaktif İyot Tedavisi Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
Radyoaktif iyot tedavisinin hemen sonrasında, kişinin radyasyon dozunun azaltılması için belirli önlemler alınır. Örneğin, radyoaktif iyot isotopunun vücuttan atılmasını hızlandırmak için su ve elektrolitler tüketimi arttırılır. Ayrıca, kişinin yalnız kalması ve diğer insanlarla teması sınırlandırılır, çünkü radyasyon dozunun azaltılması için bu önlemler alınır.
Radyoaktif iyot tedavisinin sonrasında, kişinin aşağıdaki hususlara dikkat etmesi önerilebilir:
- Tiroid hormonları düzenlenirse, tiroid hormonlarının dozunu ve zamanını düzenli olarak alınması önemlidir.
- Su ve elektrolitler tüketimini arttırarak, radyoaktif iyot izotopunun vücuttan atılımını hızlandırabilir.
- Yalnız kalınması ve diğer insanlarla teması sınırlandırılması, radyasyon dozunun azaltılması için önerilebilir.
- Radyasyon dozunun azaltılması için, cilt nemlendirici kremler ve su ile yıkanma önerilebilir.
- Radyoaktif iyot tedavisinin sonrasında, doktorun önerdiği tarihlerde kontrollere gidilmesi önemlidir. Kontroller sayesinde, tedavinin etkinliği takip edilebilir ve gerekirse güncel tedavi yöntemlerine göre değiştirilebilir.
- Radyoaktif iyot tedavisinin sonrasında, doktorun önerdiği diyet ve egzersizleri uygulamak önemlidir. Bu sayede, vücutta oluşabilecek sağlık sorunlarının önüne geçilebilir.