Polip Nedir?
Polip, vücutta boşluğu bulunan organlarda boşluğa doğru uzanan maddelerdir. Polipler, burun boşluğunda, midede, yemek borusunda, ince ve kalın bağırsakta olmaktadır. Boşluklu bir organın ortasında boşluğa doğru uzanan et beni gibi oluşumlardır. Polipler, bulundukları yere göre bazen çok önemli kanserlerin öncül maddeleri olarak ortaya çıkmaktadır. Yemek borusu, midede ve ince bağırsaktaki polipler genellikle kansere dönük değillerdir. Ancak kalın bağırsakta gelişen polipler, kalın bağırsak poliplerinin öncül lezyonlarıdır. Kalın bağırsakların %90 oranındaki kanserli kısmı, polip denilen kalın bağırsağın iç örtüsünden kaynaklanan ve görüntüde et benine benzeyen kısımları oluşturmaktadır.
Polip nedir ? Sorusunun yanıtı özetle bir et beni yapısındaki dokudan ibarettir. Özellikle rahim ağzında bulunması yani endometriyum polipler olarak ta adlandırılan bu tür polipler, hücrelerin anormal gelişiminden kaynaklıdır. Polipleri, iyi huylu tümör oluşumlar olarak değerlendirebilmemiz mümkündür. Bunun yanı sıra %1 dilimlik kısmı kötü huylu tümör olarak değerlendirilebilmektedir. Özellikle doğurganlık çağındaki kadınlarda sıklıkla görülebilmektedir. Kısırlık tedavileri, yüksek östrojene maruz kalma gibi sebeplerden dolayı polipler oluşabilmektedir. Endoservikal polipler, muayene sırasında rahim ağzından görülebilmekte ve Forseps yardımı ile alınabilmektedir. Endometrial poliplerde ise ultrasonografi sırasında şüphelenilerek teşhis edilebilmektedir. Bu tür poliplerde, histeroskopi yardımı ile rahim ağzından alınma yoluna gidilebilmektedir. Bu histeroskopik yöntemlerin, polip nedir ? Nasıl tedavi edilir ? Sorusunu anestezi altında yapılan küçük operasyonlar olarak açıklanması gerektiği gündeme gelmektedir.
Bağırsak Polipleri Nasıl Tedavi Edilir?
Bağırsak polipleri nasıl tedavi edilir? Bağırsak polipleri için tedavi yönteminde en iyi işlem, kolonoskopi yöntemidir. Kolonoskopi, bağırsağın iç yüzeyini örten tabakanın bir alet yardımı ile direk bakarak incelenmesidir. Kolonoskopi ile yakalanan polipler, çıkartılarak kanser gelişmesi engellenebilmektedir. Bu işleme ‘ Polipektomi ’ adı verilmektedir. Buna ek olarak kolonoskopi işlemi ile kanserin erken evrede yakalanması da mümkün olabilmektedir.
Kalın Bağırsak Polipleri
Kalın bağırsak polipleri, kalın bağırsaktan kaynaklanan tümörlerdir. Bu polipler, çoğunlukla küçük üzüm tanesi gibi kalın bağırsakta yer almaktadırlar. Kalın bağırsağın ağırlıklı olarak sol yarısında olmaktadırlar. Tüm bölümlerinde de kalın bağırsak polipleri aynı şekilde yer alabilmektedirler. Genelde nüfusun yaklaşık %15 ile 20’sinde görülebilmektedir. Yani her 5 kişiden 1 tanesinde kalın bağırsak polipleri görülebilmektedir. Bu tür poliplerde, hangisinde kötü huylu yani kanserleşme riski olabileceğini kestirebilmek güçtür. Kalın bağırsağın herhangi bir yerinde polip saptandığı anda, diğer bir bölümde polip çıkma olasılığı yaklaşık %30 dur. Ki bu oran yüksek bir orandır. Bu tür polipleri, kolonoskopi adı verilen ucunda ışık olan bir hortum yardımı ile görebilmek mümkündür. Ve daha sonra bir elektrik akımı veren bir aletle yakma işlemi uygulanmaktadır. Son işlemde ise patolojik işlemlere gönderilmektedir. Patolojik sonuca göre kalın bağırsak polipleri, iyi veya kötü huylu olarak değerlendirilmektedir. Bir kişiden polip alındığı zaman, yaşamı boyunca tekrar yine polip olma olasılığı %30 civarındadır. Ki bu oranda yine önemsenmesi gereken bir başka konudur. Bu nedenle kalın bağırsak poliplerini ciddiye almak ve bunları uygun bir şekilde konunun uzmanı olan doktorlara takip ettirmek gerekmektedir.
Bağırsak Poliplerinin Önemli Sebepleri
Bağırsak poliplerinin en önemli belirtilerinde en önemli faktör, genetik faktörlerdeki oluşumlardır. Diğer bir polip oluşum sebebi ise aile içerisindeki 1.derece yakınlarda da polip gelişiminin olmasıdır. Bu 2 önemli sebep arasında yaşın ilerlemesi , yenilen ( işlenmiş et ve et ürünleri tüketenler, düzensiz beslenenler) ve içilen gıdalar oluşturmaktadır. Bağırsak poliplerinin nedenleri arasında aşırı sigara ve alkol tüketimi, obezite sorunu olanlarda polip oluşumuna sebebiyet verebilmektedir.
Bağırsak poliplerinin teşhis edilmesi , Gastroentolojide en önemli konulardan biri olarak karşımıza çıkabilmektedir. Çünkü bu tür hastalıkların teşhis edilip temizlenmesi sonucunda, kolon kanseri riski ortadan kalkmaktadır. Son yıllarda yapılan çok önemli sonuçları doğuran gelişmeler de mevcuttur. Şöyle ki; kolonoskopi ile tedavi edilen hastaların, kolon kanseri riskinden korunarak ölüm riskini en aza indirdikleri kanıtlanmıştır. Bu yüzden 45-50 yaş aralığında olan hastalara kolonoskopi yaptırıp, teşhis edilen polipleri aldırmaları önerilmektedir.
Hangi Tür Polipler Kansere Yol Açmaktadır?
Kanser oluşumuna yol açabilecek sebep bulunmaktadır. Bunlardan ilki poliplerin çap oranı ,diğeri ise hastanın yaşı ile ilgili olan kısmı ve genetik nedenlerdir. Şöyleki ; Kansere yol açan polipler, çap oranı dikkate alınarak değerlendirilmektedir. Örneğin ; 2,5 cm lik bir polipin kansere rastlanma oranı yaklaşık %8 dir. 5 cm. lik bir polip görülmüş ise bu oran yaklaşık olarak %20 dir.
Polip Türlerinden Biri Olan Burun Polipleri Nelerdir?
Burun polipleri , günümüzde çok sık karşılaşılabilen bir durumdur. Yaklaşık her 100 kişi içerisinden 3-4 kişide sıkılıkla görülebilmektedir. Burun polipleri, enfeksiyonlara, sinüzite bağlı olarak gelişebileceği gibi yaygın polipozis denilen enfeksiyon olmaksızın tüm sinüs boşluklarını dolduran yaygın poliplerden oluşabilmektedir. Polip dendiği zaman aslında burun ve sinüs boşluklarını dolduran et dokuları aklımıza gelmelidir. Peki burun polipleri olan hastalarda ne gibi belirtiler ortaya çıkabilmektedir? Şöyle ki; hastaların burunları sürekli tıkalı halde olabilmektedir. Burun polipi olan hastaların en önemli belirtisi, koku alma duyuların zedelenmiş olmasıdır. Yani koku almakta çok zorluk çekebilmektedirler. Polipli hastalarda bir süreden sonra kronik sinüzitte gelişmektedir. Bunun yanı sıra menenjit hastalığı, göz apsesi, beyin apsesi gibi hastalıklar da gelişebilmektedir. Bu nedenle İlerleyen zamanlarda tedavi edilmediği takdirde, hayatı tehdit edebilecek çok ciddi enfeksiyonlar söz konusu olabilmektedir. Peki burun polipi teşhisi nasıl konulmaktadır?
Endoskopik denilen yöntem ve optik aletler ile burun içerisinden girilerek polipler rahatlıkla görülebilmektedir. Daha sonra polipin ne kadar yaygın olduğunu anlayabilmek için burun tomografisi çekilerek sinüslerin ne kadar dolu olduğuna bakılmaktadır. Burun polipleri çok fazla değil ise ilaç tedavisi ile giderilebilmektedir. Eğer tüm sinüslerin polipler ile dolu olması söz konusu ise endoskopik sinüs cerrahisi ile ameliyat etmek ve tüm polipleri temizlemek gerekmektedir. Bu kapsamda dikkat edilmesi gereken temek konu şudur: ameliyat sırasında poliplerin tümünün yok edilmesi gerektiğidir. Yeterli oranda temizlenilmez ise poliplerin tekrardan nüksetme olasılıklarının olabileceği unutulmamalıdır.
Rahim İçi Polip Nedir?
Rahim içi polipler, rahim iç duvarı içerisinde var olan et dokularıdır. Bu polip türü, kanser grubuna girmez fakat çok sık görülmektedir. Özellikle üreme çağındaki yani östrojen hormonunun etkisindeki doğurganlık döneminde olan kadınlarda daha sık görülebilmektedir. Çoğu kadında rahim içi polip türü, bir şikayet vermemekte fakat düzensiz kanamalara yol açabilmektedir. Bunun yanı sıra ağrılı adetler görülebilmektedir. Bazen de çocuk isteyen kadınlar da çocuk olmasını engelleyebilmektedir. Çünkü rahim duvarındaki küçük polipler, rahim içerisine embriyonun yerleşmesine engel olabilmektedir. Peki rahim içi poliplere nasıl tanı koyulmaktadır?. Öncelikle şikayeti olan kadınlarda, araştırılma yapılır. Bazen de tesadüf eseri ultrasonda görülebilmektedir. Bu hastalıkların netlik kazandığı durumlarda, ilaçla rahim içine sıvı vererek ( Sis yöntemi ) yine ultrasonda görülebilmektedir. Bazen de ilaçlı rahim filmi (HSG) ile de görülebilmektedir. Bu tedavi yöntemlerinin yanı sıra bahsedilebilecek kesin tanı ise ‘Histeroskopi’ denilen yöntemdir. Rahim içi polip türü tedavi yöntemlerinden birisi olan Histeroskopi tedavisinde, rahim içerisine çok küçük bir kamerayla girilerek rahim içi gözlenebilmektedir. Bahsediilen bu histeroskobik yöntemle aynı zamanda polipler rahim içerisinden çıkarılabilmektedir. Bu nedenle rahim içerisinde var olan poliplerin tedavi yönteminde, ‘Histeroskopi’ yöntemi tercih edilmektedir.
Safra Kesesi Poliplerini Belirleyen Risk Faktörleri
Safra kesesi poliplerinde bazı risk faktörleri bulunmaktadır. Bunlar :
-50 yaşın üzerinde olmak
-Safra kesesi duvarında 4 mm.’nin üzerinde bir kalınlık artışının olması
- Hint kökenli olmak
- Primer Sklerozan Kolanjit hastalığı olan hastalar, risk altında değerlendirilebilmektedir. Eğer hastada bu risk faktörlerinden hiçbiri yok ise ve saptanılan polip, 6 mm. den daha küçük ise safra kesesi poliplerde oluşan risk yöntemleri şu şekilde olmaktadır. Hasta, 1.yılda 3.yılda ve 5.yılda ultrasonografi kontrollerine çağrılmaktadır.