Kemoterapi (İlaçlı Kanser Tedavisi)

Kemoterapi (İlaçlı Kanser Tedavisi)

Kemoterapi, kanser hücrelerinin çoğalmasını engellemek veya yok etmek için kanser tedavisinde kullanılır. Yani, insanların "ilaçlı kanser tedavisi" hakkında konuşurken kastettikleri şey ilaç tedavisidir. İlaçlı kanser tedavisi, vücutta hızla çoğalan hücreleri yok eden bir tedavidir.

En çok damardan verildiğinde etkilidir. Çekirdek, her hücrenin merkezinde keşfedilebilen bir yapıdır. Genellikle hücrenin "komut merkezi" olarak bilinen kalp, bir kişinin DNA'sını içeren kromozomların depolandığı yerdir.

Bir hücre yeni hücreler oluşturmak için bölündüğünde, sürecin bir yan ürünü olarak DNA'sının aynı bir kopyası üretilir. Tedavi, hücrelerin çekirdekleri artmak üzereyken onarılamaz hasarlara yol açarak hücreleri kullanılamaz hale getirir.

Bunun yanı sıra hücre bölünmesi sırasında gerçekleşen kimyasal sürece müdahale ederek hücrenin üremesini engeller. Bu, hücrenin üretememesine neden olur. Kemoterapi, kanser tedavisinde sıklıkla kullanılan bir veya birden fazla ilacın karışımıdır. Oral, intravenöz veya intramüsküler olarak verilebilir. Bu yöntemlerinin üçü de etkilidir.

Kemoterapi Nedir?

Hücre, her vücut dokusu için temel yapı birimidir. Birey yetişkinliğe ulaştıktan sonra çoğu hücre bölünmeyi ve çoğalmayı durdursa da, kişi bir yaralanma yaşarsa bu süreç yeniden başlayabilir.

Hücreler bölündüğünde, yenilerin orijinaline benzer olmasını sağlamak için DNA'larını kopyalarlar. Ancak sağlıklı hücrelerin aksine kanser hücreleri, devam eden hücre bölünmesinin bir sonucu olarak durdurulamadan sürekli bölünür ve genişler. Bu kitleye tümör formu denir.

Kemoterapi, hastalıkla savaşmak için farklı ilaçların bir kombinasyonunu uygulamayı içeren kanseri tedavi etmenin bir yoludur. Hastalara vücutlarındaki tüm kanser hücrelerini yok etmek için ilaçlı kanser tedavisi uygulanır; ancak hastanın yaşam kalitesini iyileştirmek ve ömrünü uzatmak için de kullanılabilir. Bu nedenle ilaçlı kanser tedavisinin birincil hedeflerinden biri kanser hücrelerinin çoğalmasını ve metastaz yapma yeteneklerini baskılamaktır.

İlaçlı kanser tedavisi, kanser hücrelerini yok etmek için etkili bir tedavidir. Yine de, sindirim sistemi, saç ve ciltte bulunanlar gibi hızla çoğalan sağlıklı hücrelere zarar verme potansiyeline de sahiptir. Ek olarak, ilaçlı kanser tedavisi hastaları tipik olarak tedaviye bağlı olarak saç dökülmesi, mide bulantısı ve kusma gibi hoş olmayan yan etkilerden muzdariptir.

Bununla birlikte, kanseri önleme veya ortalama yaşam süresinde artış gibi potansiyel pozitiflere ağır bastığından, bu potansiyel olarak olumsuz sonuçları göz ardı etmek yaygın bir uygulamadır.

Neden Kemoterapi Uygulanır?

İlaçlı kanser tedavisi, kanserin türüne ve evresine bağlı olarak tümörün boyutunu azaltabilen, ilerlemesini durdurabilen, vücudun diğer bölgelerine yayılmış kanser hücrelerini yok edebilen ve bazı semptomları hafifletebilen kanser için bir tedavi seçeneğidir.

İlaçlı kanser tedavisinin mantıklı olan tek tıbbi seçenek olduğu durumlar vardır. Hastanın hastalığının ciddiyetine bağlı olarak ilaçlı kanser tedavisi bağımsız olarak veya diğer tedavi biçimleriyle (cerrahi ve radyoterapi) birlikte uygulanabilir.

Örneğin, ilaçlı kanser tedavisi, ya tümörün çıkarılmasına hazırlanırken tümör boyutunu küçültmek için ameliyattan önce ya da tümörün çıkarılmasından sonra geride kalmış olabilecek herhangi bir kanser hücresini ortadan kaldırmak için ameliyattan sonra uygulanabilir. Ayrıca hastalar radyasyon tedavisi görmeden önce veya sonra ilaçlı kanser tedavisi ile tedavi edilebilir.

Kemoterapi Çeşitleri

Kanser hastaları, tıbbi onkoloji bölümündeki doktorlar tarafından denetlenen ilaçlı kanser tedavisi seanslarına düzenli olarak katılırlar. Medikal onkolog, ilaçlı kanser tedavisi ilaçları ve ilaç kombinasyonlarına her hasta için hastanın kendine özgü koşullarını göz önünde bulundurarak karar verir.

Başka bir deyişle, ilaç seçimi hastanın yaşı, genel sağlığı, tümörün boyutu, türü ve konumu dikkate alınarak yapılır. Medikal onkologlar ilaçlı kanser tedavisinin ne sıklıkta verileceğini belirlerken tüm bu hususları göz önünde bulundururlar. Birçok farklı ilaçlı kanser tedavisi türü vardır ve her biri diğer koşulları farklı şekilde tedavi eder.

1. Neoadjuvan Kemoterapi

Ortalama tümörün boyutunun küçülerek hastayı cerrahi olarak yaşayabilir hale getirmesi beklenir. Bazen büzülme kanseri tedavisi olarak adlandırılan neoadjuvan ilaçlı kanser tedavisi kullanarak kanserli dokuyu sağlıklı dokudan ayırmak mümkündür. Tipik olarak, bu tür tedaviler meme, kolon ve rektum tümörleri gibi lokal olarak ilerlemiş maligniteler için aşama 1-4 kürleri olarak verilir.

2. Adjuvan Kemoterapi

Bu ilaçlı kanser tedavisi, geride kalmış olabilecek herhangi bir kanser hücresini ortadan kaldırmak için bir tümör cerrahi olarak çıkarıldıktan sonra uygulanır. Adjuvan ilaçlı kanser tedavisi, amacından dolayı sıklıkla koruyucu tedavi olarak adlandırılır. Bunun nedeni, birincil amacının kanserin geri dönüş riskini azaltmak olmasıdır.

3. Palyatif Kemoterapi

Palyatif kemoterapi, kanser hastası olanlara semptomlarını azaltmak ve yaşam kalitelerini artırmak için uygulanan ilaçlı kanser tedavisinin bir başka adıdır. Ağrı, bulantı, kusma, ishal ve ödem gibi ilerlemiş kanserle ilişkili fiziksel ve duygusal semptomları tedavi eder.

Yardımcı olabileceği diğer belirtiler arasında ödem sayılabilir.  Başka bir deyişle, palyatif ilaçlı kanser tedavisi semptomları azaltmaya çalışan ve hastanın günlük aktivitelerine devam etmesini sağlayan bir tedavidir.

Kemoterapi Yan Etkileri

Normal vücut hücrelerinin aksine kanser hücreleri hızla çoğalır ve metastaz yapabilir (vücudun diğer yerlerine yayılabilir). Tüm kanser tedavisi ilaçları, kanser hücrelerinin DNA ve RNA'sına müdahale ettikleri için, vücuda nasıl alındıklarına bakılmaksızın, dolaşım sisteminden geçerler ve aynı etkiye sahiptirler. Ya kanser hücrelerini yok ederler ya da çoğalmalarını önlerler.

Ancak bu süre zarfında vücuttaki sağlıklı hücrelerin bile öldürülme şansı vardır. Bu nedenle, bir kişi, ilaçlı kanser tedavisinin sağlıklı vücut hücrelerine verdiği zarar miktarına göre ciddiyeti belirlenen ilaçlı kanser tedavisinden çeşitli olumsuz sonuçlara sahip olabilir.

• İştahsızlık,
• Mide bulantısı,
• Kusma,
• Zayıflık,
• Ağız kuruluğu,
• Ağız yarası oluşmuş,
• Nefes nefese hissetmek,
• Boğazda rahatsızlık,
• İshal,
• Kabızlık,
• Anemi,
• Zayıf saç,
• Cildin yapısındaki değişiklikler, tırnaklar,
• vücudun her yerinde yaralar,
• Ateş,
• Enfeksiyon,
• İlgi veya istek eksikliği
• Uyarılma ile ilgili sorunlar,
• Kilo kaybı.

Kemoterapi İlaçları

Kanser tedavisi ilaçları ağızdan alınabilir veya enjekte edilebilir. Ayrıca intravenöz olarak kullanılabilir. Kanser tedavisi ilaçları serumla karıştırıldıktan sonra tedavi sırasında değişen aralıklarla damardan verilir. Uzun süreli ilaçlı kanser tedavisi gören hastaların hastaneye yatırılması gerekebilir ve tedavide daha sonra venöz erişimle ilgili sorunlar ortaya çıkabilir.

Kanser tedavisi ilaçlarının uzun süreli bir tedavi planı boyunca yavaş bir şekilde verilmesi gerektiğinden, hastaların ilaçlarını doğrudan bir damara almak için vücutlarına genellikle kateterler veya portlar implante edilir. Bazı hastalar ilaçlarını ağızdan alarak kendi evlerinin rahatlığında ilaçlı kanser tedavisi alabilirler.

Bu ilaçların doğru uygulanmasına aşina olmalısınız ve herhangi bir konuda emin değilseniz bir tıp uzmanına görünmelisiniz. Tedavi söz konusu olduğunda, evde ağızdan alınan haplar, damardan yapılan enjeksiyonlarla eşdeğerdir.

Tabletler zayıf veya uygun olmayan bir şekilde alınırsa, tedavinin etkinliği tehlikeye girebilir. Lokalize ilaçlı kanser tedavisi uygulamaları vücudun bazı bölümlerini tedavi edebilirken, diğer bölümlerine kanser tedavisi ilaçlarının damardan veya ağızdan verilmesi gerekir.

Örneğin, sindirim, solunum ve idrar sistemleri bunların örnekleridir. Bir medikal onkolog bu tedavileri ancak onkoloji için özel olarak geliştirilmiş ve gerekli tüm donanıma sahip bir tesiste sağlayabilir.

Ameliyatsız Moleküler Tedavi

Ameliyat için uygun olmayan bazı kanser türlerine sahip hastalar için, sağkalımı uzatan ve yaşam kalitesini artıran moleküler tedaviler çok önemlidir. Kanseri tespit eden moleküller bir damara enjekte edildiğinde veya ağızdan verildiğinde hastalık bölgesine giderler.

Örneğin karaciğer tümörleri, yüksek enerjili radyoaktif itriyum-90 taşıyan mikroskobik boyuttaki boncuklar ile tedavi edilebilmekte ve sağlıklı dokuların çok az hasar görmesini ve tümör hücrelerinin yok edilmesini sağlayan tedaviler sayesinde hastalığın gerilemesine ve yaşam süresinin uzamasına yol açabilmektedir.

Nöroendokrin tümörler çeşitli iç organlarda ortaya çıkabilir ve bu nedenle radyoterapi adaylarıdır. Her ikisi de moleküler tedavi olan aktinyum ve lutesyum, ilerlemiş prostat kanseri ve bu tümörlerin tedavisi için en umut verici alternatifler arasındadır.

İntravenöz olarak enjekte edildiğinde, radyoaktif peptitler kanser hücrelerine yerleşirler ve burada yüksek dozda radyasyon salarak kötü huylu dokuyu öldürürler. Geniş maligniteleri olan ve ameliyat için çok az umudu olan hastalarda bu tedaviler hastalığın gelişimini durdurabilir.

Tiroid kanseri durumunda, "atom tedavisi" olarak da adlandırılan ve en sık kullanılan "radyonükleid tedavisi" olarak da adlandırılan radyoaktif iyot tedavisi merkezde yer alır. Bu kanseri olan çoğu kişi ameliyattır ve tedavi ağızdan hap veya sıvı olarak alınır.